Đồng hồ nguyên tử chỉ sai 1 giây sau 300 tỷ năm

Một thí nghiệm đột phá sử dụng laser tia X hé lộ tiềm năng của scandium, hứa hẹn tạo ra đồng hồ nguyên tử với độ chính xác chưa từng có.

Nhóm nghiên cứu quốc tế đạt được phát hiện mang tính cách mạng với máy laser tia X XFEL châu Âu, đưa con người tiến gần hơn tới hiện thực hóa tiềm năng của đồng hồ nguyên tử. Họ kích thích chuyển đổi ở hạt nhân của scandium, một nguyên tố có sẵn. Sự cộng hưởng độc đáo này đòi hỏi tia X với năng lượng 12,4 kiloelectronvolts (keV), mạnh gấp 10.000 lần năng lượng của ánh sáng khả kiến, với bề rộng chỉ 1,4 femtoelectronvolt (feV), tương đương chỉ sai một giây trong 300 tỷ năm, Interesting Engineering hôm 28/9 đưa tin.


Mô phỏng đồng hồ nguyên tử scandium. (Ảnh: DESY)

Ralf Röhlsberger, nhà khoa học ở trung tâm nghiên cứu quốc gia DESY, Đức, nhận định độ chính xác của đồng hồ sẽ góp phần định nghĩa lại ranh giới của việc bấm giờ chính xác hơn.

Đồng hồ nguyên tử phục vụ nhiều ứng dụng, bao gồm định vị vệ tinh chuẩn xác. Yuri Shvyd’ko, trưởng nhóm dự án ở Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne, nhấn mạnh tiềm năng khoa học của cộng hưởng scandium, được công nhận từ hơn ba thập kỷ trước. Tuy nhiên, cho tới nay, giới nghiên cứu vẫn phải đối mặt thách thức tìm ra nguồn tia X đủ sáng để chiếu rọi đường cộng hưởng rất hẹp của scandium.

Sử dụng laser tia X như XFEL của châu Âu cho phép các nhà nghiên cứu dùng đèn laser tia X soi lên scandium cán mỏng và phát hiện quầng sáng lưu lại từ hạt nhân nguyên tử bị kích thích. Thành tựu này mở đường cho quá trình phát triển đồng hồ nguyên tử.

Hiểu biết về năng lượng cộng hưởng đóng vai trò thiết yếu trong chế tạo đồng hồ nguyên tử. Trong thí nghiệm gần đây, công nghệ khử ồn và quang học tinh thể độ phân giải giúp các nhà nghiên cứu xác định năng lượng cộng hưởng scandium với độ chính xác đặc biệt, cao gấp 250 lần so với những phép đo trước đây, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hiện thực hóa đồng hồ hạt nhân nguyên tử.

Ứng dụng của đột phá này còn vượt xa bấm giờ. Công nghệ hứa hẹn đem đến quang phổ kế độ chính xác siêu cao, những phép đo tác động vật lý cơ bản, thăm dò giãn nở thời gian do hấp dẫn ở cấp dưới milimet, qua đó tăng cường hiểu biết về vũ trụ. Đây là thành tựu từ quá trình hợp tác giữa các nhà nghiên cứu ở nhiều viện trên toàn cầu.

TIN CŨ HƠN
Thứ 6 ngày 13 là ngày gì? Những chuyện kinh khủng xảy ra vào ngày này

Thứ 6 ngày 13 là ngày gì? Những chuyện kinh khủng xảy ra vào ngày này

Hôm nay, thứ 6 ngày 13 con số vẫn luôn dọa dẫm tất cả mọi người về sự xui xẻo và đen đủi mà nó mang lại.

Đăng ngày: 14/12/2025
Những điều đại kỵ không nên làm trong thứ 6 ngày 13

Những điều đại kỵ không nên làm trong thứ 6 ngày 13

Truyền thuyết cho rằng, thứ 6 ngày 13 là ngày xui xẻo, nhiều người truyền tai những việc không nên làm để tránh vận xui trong ngày này.

Đăng ngày: 14/12/2025
Vì sao người ta

Vì sao người ta "ngại" thứ sáu ngày 13

Thứ 6 ngày 13 theo quan niệm Phương Tây là một ngày cực kỳ xui xẻo và kém may mắn. Rất nhiều người phải né tránh nó bởi đã có nhiều chuyện không vui xảy ra trong ngày này khiến họ kinh hãi.

Đăng ngày: 14/12/2025
Bí ẩn khó giải về thép Damascus huyền thoại

Bí ẩn khó giải về thép Damascus huyền thoại

Những thanh kiếm làm bằng thép Damascus khiến con người kinh ngạc bởi chúng vô cùng chắc chắn, tinh xảo và sắc bén.

Đăng ngày: 13/12/2025
Chai rượu Macallan Valerio Adami

Chai rượu Macallan Valerio Adami "độc" cỡ nào khiến đại gia châu Á chi 25 tỷ để sở hữu?

Để sở hữu chai rượu quý hiếm Macallan Valerio Adami, một đại gia bí ẩn ở châu Á đã phải chi mức giá kỷ lục 848.750 Bảng (1,1 triệu USD – tương đương với khoảng 25 tỷ đồng).

Đăng ngày: 13/12/2025
Bi kịch của chủng tộc người khổng lồ trên quần đảo Canary

Bi kịch của chủng tộc người khổng lồ trên quần đảo Canary

Nằm ngoài khơi bờ biển phía Tây Bắc của châu Phi, Quần đảo Canary là điểm dừng chân của nhiều thủy thủ trước khi vượt Đại Tây Dương.

Đăng ngày: 13/12/2025
11 tập tục phổ biến vào dịp Giáng sinh

11 tập tục phổ biến vào dịp Giáng sinh

Tặng thiệp, treo tất bên lò sưởi, trang trí cây thông Noel... là những tập tục phổ biến khắp nơi trên thế giới trong mùa Giáng sinh.

Đăng ngày: 12/12/2025
Khoa Học News