Lần đầu tiên các nhà thiên văn học đo được tốc độ quay của lỗ đen

Các nhà thiên văn học đã lần đầu tiên xác định được tốc độ quay của một lỗ đen.

Phương pháp mới được mô tả chi tiết trong một bài báo trên tạp chí Nature, dựa trên việc quan sát "sự lắc lư" của vật chất sao còn sót lại sau khi bị lỗ đen nuốt chửng.

Sự kiện lỗ đen nghiền nát sao (tên khoa học là TDE) là những thời điểm hấp dẫn khổng lồ của lỗ đen tác động lên các ngôi sao, xé chúng thành từng mảnh. Kết quả là một phần của ngôi sao bị thổi bay, phần còn lại tạo thành đĩa bồi tụ nóng, chứa vật chất sao quay xung quanh lỗ đen. Nhóm các nhà thiên văn học đã chứng minh rằng "sự lắc lư" của đĩa này là chìa khóa để xác định tốc độ quay của lỗ đen.


Lỗ đen quay với tốc độ nhỏ hơn 25% tốc độ ánh sáng.

Lỗ đen được nghiên cứu nằm ở trung tâm của thiên hà SDSS J135353.80+535949.7 vốn yên tĩnh, cách Trái đất khoảng một tỷ năm ánh sáng. Các tác giả ước tính khối lượng của lỗ đen này gấp khoảng 700.000 lần Mặt trời của chúng ta. Năm 2020, thiết bị NICER (sứ mệnh Khám phá Thành phần Nội bộ Sao neutron) của NASA trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) đã phân tích một tia X lóe lên từ thiên hà này, được đặt tên là AT2020ocn. Sau khi theo dõi các tia X lóe lên trong vài tháng, các nhà thiên văn học nhận ra rằng tia X này được tạo ra ngay sau một sự kiện sao bị lỗ đen nghiền nát.

Họ đo được độ lắc lư của đĩa bồi tụ sáng và nóng khi nó bị hút và đẩy bởi lỗ đen đang quay.

Phân tích cho thấy lỗ đen quay với tốc độ nhỏ hơn 25% tốc độ ánh sáng - tương đối chậm đối với một lỗ đen. Phương pháp mới để đo tốc độ quay của lỗ đen này có thể giúp xác định tốc độ quay của hàng trăm lỗ đen gần chúng ta.

Dheeraj "DJ" Pasham, tác giả chính của nghiên cứu trên - đến từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), cho biết: "Bằng cách nghiên cứu một số hệ thống trong những năm tới với phương pháp này, các nhà thiên văn học có thể ước tính phân bố tổng thể của tốc độ quay lỗ đen và hiểu được câu hỏi lâu đời về cách các lỗ đen tiến hóa theo thời gian".

Đây là lần đầu tiên sự lắc lư của đĩa bồi tụ được sử dụng để xác định tốc độ quay của lỗ đen. Tác giả Pasham nói rằng các thiết bị mới - chẳng hạn như Đài quan sát Rubin hiện đang được xây dựng ở Chile - sẽ giúp ích trong các phép đo như vậy.

Nhà thiên văn học nay cho biết thêm: "Tốc độ quay của một lỗ đen siêu khối lượng cho bạn biết về lịch sử của lỗ đen đó. Ngay cả khi một phần nhỏ trong số những lỗ đen mà Rubin ghi lại có tín hiệu như thế này, chúng tôi hiện đã có cách để đo tốc độ quay của hàng trăm TDE. Sau đó, chúng tôi có thể đưa ra tuyên bố quan trọng về cách thức lỗ đen tiến hóa trong suốt thời gian tồn tại của vũ trụ".

Loading...
TIN CŨ HƠN
Vùng siêu rỗng của không gian và những vật thể kỳ lạ nhất vũ trụ

Vùng siêu rỗng của không gian và những vật thể kỳ lạ nhất vũ trụ

Trái đất là nơi đặc biệt vì có sự sống và nền văn minh phát triển, nhưng vũ trụ còn nhiều vật thể thú vị khác mà có thể bạn chưa nghe đến.

Đăng ngày: 11/06/2025
Phát hiện sốc về Trái đất bằng kim cương từ

Phát hiện sốc về Trái đất bằng kim cương từ "thế giới bên kia"

30 năm trước, nhân loại đã phát hiện ra một báu vật vũ trụ vô giá mà không hay: Một hệ sao xung cực kỳ quý hiếm mang tên B1257 + 12, có thể sở hữu ít nhất 1 hành tinh khối lượng Trái Đất.

Đăng ngày: 11/06/2025
NASA dự báo sai về năng lượng Mặt trời, Trái đất biết tránh

NASA dự báo sai về năng lượng Mặt trời, Trái đất biết tránh "đường" nào?

Các chuyên gia hàng đầu ở NASA dự đoán từ năm 2021, năng lượng Mặt trời bước vào chu kỳ 25 mới sẽ rất nhẹ nhàng, nhưng thực tế diễn ra hoàn toàn ngược lại.

Đăng ngày: 09/06/2025
2.200 nghìn tỷ tấn kim loại ở phía bên kia của Mặt trăng đến từ đâu?

2.200 nghìn tỷ tấn kim loại ở phía bên kia của Mặt trăng đến từ đâu?

Việc phát triển tài nguyên kim loại ở phía xa của Mặt Trăng là một cột mốc quan trọng mới trong hành trình khám phá không gian bên ngoài của con người và có ý nghĩa quan trọng về mặt khoa học và kinh tế.

Đăng ngày: 09/06/2025
Độ cong của không gian và bí ẩn của các vũ trụ song song

Độ cong của không gian và bí ẩn của các vũ trụ song song

Trong vũ trụ rộng lớn, vô số thiên hà và hành tinh đan xen với những câu đố bí ẩn, trong đó hấp dẫn nhất là độ cong của không gian và các vũ trụ song song.

Đăng ngày: 08/06/2025
Bên trong tàu vũ trụ Orion sẽ đưa con người quay lại Mặt trăng

Bên trong tàu vũ trụ Orion sẽ đưa con người quay lại Mặt trăng

NASA giới thiệu thiết kế cuối cùng của tàu vũ trụ Orion sẽ được dùng để chở phi hành gia tới Mặt Trăng lần đầu tiên sau nửa thế kỷ.

Đăng ngày: 08/06/2025

"Vương quốc" 11 tỉ năm tuổi gửi tín hiệu đỏ đến người Trái đất

Không chỉ cải trang thành một ngôi sao sáng chói trên bầu trời, một lỗ đen huyền bí còn "bịt mắt" người Trái đất. Tuy nhiên thứ mà lỗ đen che giấu đã phát ra tín hiệu đặc biệt.

Đăng ngày: 08/06/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News