Bắn mây, ngăn mưa có tốn 1 tỷ USD?
Trước thông tin sẽ mất 1 tỷ USD nếu TP.Hà Nội bắn mây, ngăn mưa trong dịp đại lễ 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội, TS Trần Duy Bình, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu khí tượng thủy văn và Môi trường (Bộ TN - MT), cho biết giá thực tế cho việc ngăn mưa thấp hơn nhiều.
Dù trước đó, chiều 10.8, Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng đã đồng ý với đề xuất của Chủ tịch TP.Hà Nội Nguyễn Thế Thảo không bắn mây, ngăn mưa để tiết kiệm chi phí, song TS Bình cũng cho rằng “giá thành chưa phải là vấn đề, mà quan trọng là chúng ta không còn thời gian”.
“Nếu muốn bắn mây để phá mưa, cần 6 tháng đến 1 năm để chuẩn bị các thủ tục về quốc phòng - an ninh, bởi không phải cứ có máy bay là bay lên được. Trong khi đó, thời gian từ nay đến đại lễ chỉ còn hơn 70 ngày. Chưa kể chúng ta không có công nghệ, phải nhập, thuê nước ngoài làm hoàn toàn”, TS Bình nói.
Từng là người khởi xướng làm mưa nhân tạo từ năm 1998, TS Bình cho biết: để bắn mây, ta dùng một rocket (tên lửa) bắn hóa chất lên những đám mây chuẩn bị gây ra mưa để nó mưa trước, hoặc sau thời gian tiến hành đại lễ. Hoặc thậm nếu thấy gần mưa không phá được thì tác động để di chuyển mây, gây mưa ở vùng khác. Công nghệ ngăn mưa không mới vì trước đây Trung Quốc, Nga đã sử dụng rất nhiều.
“Năm 1957, Việt Nam cũng được Trung Quốc hỗ trợ thử nghiệm tạo mưa thành công ở đồng bằng Bắc bộ. So với cơ chế tạo mưa nhân tạo, việc phá mây để ngăn mưa không phức tạp hơn. Tuy nhiên, Việt Nam đã không có ý định phát triển công nghệ này”, TS Bình cho biết.
Ở góc độ kinh tế, theo TS Bình, con số 1 tỷ USD để bắn mưa là “cao không tưởng”. Năm 2000, Việt Nam đã từng thực hiện mộ dự án bay thử nghiệm làm mưa nhân tạo, dùng máy bay, hóa chất, tổng số thời gian lên đến hàng trăm giờ bay, song cũng chỉ hết 500.000 USD. Nếu tính trượt giá thì ở thời điểm này, chi phí cho việc “đuổi mây” cũng không lên tới 1 tỷ USD.
Giá cho việc bắn mây ngăn mưa cũng có thể tham chiếu từ thông tin từ Cục Khí tượng Bắc Kinh: Vào thời điểm diễn ra thế vận hội Olympic Bắc Kinh 2008, thành phố này đã bắn 1.104 quả rocket để chặn một dải mây ở khu vực sân vận động Tổ Chim trong dịp khai mạc thế vận hội (21 điểm bắn, từ 16 - 23g ngày 8.8.2008). Tổng chi phí để mua i-ốt bạc là 12,75 USD/1 ống; rocket là 290 USD/1 quả cũng chỉ khoảng nửa triệu USD (theo Xinhua.net và beijing2008.cn).
Theo TS Bình, sở dĩ Trung Quốc, Nga coi việc ngăn mưa hay tạo mưa là việc bình thường và thực hiện thường xuyên bởi có sẵn công nghệ. Vì vậy, bất cứ khi nào cần, thì gần như chỉ thêm vài động thái nữa là họ có thể thực hiện được. Với Việt Nam, hiện nay chúng ta mới chỉ có điều kiện tiếp nhận công nghệ và có máy bay chuyên dùng, bắn pháo... “Giả sử có chi hàng chục tỷ USD, song nếu không chủ động về công nghệ thì không phải lúc nào cũng thực hiện được”, TS Bình nhận định.