Bệnh Alzheimer sau một thế kỷ khám phá

Nhiều hoạt động, hội thảo về bệnh Alzheimer đã và đang được tổ chức tại nhiều nước trong tháng 11 này nhằm đánh dấu 100 năm nhà thần kinh học người Đức - Tiến sĩ Alois Alzheimer (1864-1915) lần đầu tiên mô tả căn bệnh này. Mặc dù đưa ra nhiều phương pháp có thể hạn chế ảnh hưởng của bệnh Alzheimer nhưng y học vẫn chưa tìm ra liệu pháp đặc trị cho chứng bệnh gây mất trí nhớ ở người già này.

Ngược dòng lịch sử, tháng 11-1906, bác sĩ Alois Alzheimer lần đầu tiên mô tả trường hợp bệnh nhân Auguste bị mất trí nhớ ở tuổi 50 và chết không lâu sau đó. Ông ghi trong hồ sơ bệnh án: “Auguste D luôn bị mất ngủ và nhầm lẫn”. Cách điều trị bao gồm thụt rửa ruột vào giờ nghỉ buổi chiều, đầu bữa tối kết hợp chút rượu và thuốc an thần liều nhẹ để giúp bệnh nhân dễ ngủ.

Một thế kỷ sau, các nhà khoa học hiểu rõ hơn về căn bệnh được đặt tên theo tiến sĩ Alzheimer và có thể phát hiện bệnh sớm hơn. Nhưng thế giới vẫn chưa tìm ra cách điều trị hay phòng ngừa bệnh khởi phát. Giáo sư Simon Lovestone thuộc Tổ chức nghiên cứu bệnh Alzheimer (Anh) lạc quan tin rằng y học sẽ sớm có cách chữa trị căn bệnh này. “Mặc dù không thể phục hồi hoàn toàn chức năng não bị thoái hóa nhưng một vài tác động của bệnh sẽ được đẩy lùi. Khi đó, chất lượng cuộc sống của người bệnh sẽ được cải thiện rất nhiều”, ông nói.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Hugh Pearson ở Đại học Leeds nhận định vẫn còn đó những trở ngại lớn trong quá trình nghiên cứu các phương pháp điều trị. Đó là thiếu kỹ thuật chẩn bệnh ngay từ rất sớm và không thể dễ dàng đảo ngược quá trình tự hủy của các tế bào thần kinh trong não. Nếu hai trở ngại này được khắc phục, bệnh mới có cơ may chữa khỏi.

Giáo sư Seth Love của Đại học Bristol cũng cho rằng do tính chất phức tạp của bệnh Alzheimer nên rất khó hy vọng một loại thuốc hay phương pháp can thiệp riêng lẻ sẽ ngừa hoặc chữa trị bệnh có hiệu quả. Tuy nhiên, bằng cách khuyến khích mọi người thay đổi lối sống, như chế độ ăn uống, để giảm nguy cơ mắc bệnh, và bằng cách can thiệp ức chế những yếu tố liên quan tới quá trình tiến triển bệnh, tôi tin rằng chúng ta sẽ đạt được tiến bộ trong phương pháp phòng và trị bệnh. Trong khi đó, các chuyên gia Mỹ cho biết nhiều liệu pháp mới trực tiếp nhắm tới các cơ chế hoạt động cơ bản của bệnh Alzheimer, bao gồm thuốc ngăn chặn sự hình thành các mảng bám giàu protein gây tổn thương não - đặc trưng của bệnh.

Hiện nay, Tổ chức bệnh Alzheimer ở Anh đang thực hiện 2 nghiên cứu nhằm phòng ngừa bệnh thông qua việc điều chỉnh thói quen ăn uống. Một là nghiên cứu các vitamin nhóm B để giảm hàm lượng chất homocysteine – vốn có liên quan tới bệnh Alzheimer và bệnh tim. Nghiên cứu còn lại tập trung vào các loại dầu cá có chứa acid béo omega-3. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu chứng minh tập thể dục, đặc biệt ở tuổi trung niên, có thể giảm nguy cơ mắc bệnh. Chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng, tăng cường hoạt động thể chất, giữ tinh thần minh mẫn bằng cách giải câu đố, ô chữ là những cách có thể giúp phòng tránh nguy cơ bệnh.