Các nhà khoa học vừa phát hiện sông băng trên sao Hỏa?
Một nghiên cứu mới cho thấy các đặc điểm hình tròn kỳ lạ trên một vùng bằng phẳng được gọi là Arcadia Planitia trên sao Hỏa mang một nét tương đồng ấn tượng với các dòng băng bên trong các tảng băng ở Nam Cực.
Nếu trên thực tế, những sông băng bị bao phủ này tồn tại, chúng có thể là lý do để hướng các phi hành đoàn trong tương lai lên sao Hỏa về phía khu vực này.
Vị trí này vốn đã hấp dẫn SpaceX và NASA vì nó là một vùng đồng bằng rộng, bằng phẳng, lý tưởng để hạ cánh tàu vũ trụ. Nếu có băng không quá sâu dưới bề mặt, các phi hành gia cũng có thể dễ dàng có nguồn nước trong tầm tay.
Trưởng nhóm nghiên cứu Shannon Hibbard, một nghiên cứu sinh tại Đại học Western Ontario, Canada, cho biết các đặc điểm giống như dòng chảy mới được phát hiện rất kỳ lạ vì chúng xuất hiện trên địa hình bằng phẳng.
Các ảnh chụp trên sao Hỏa cho thấy có nhiều đặc điểm giống sông băng ở Nam Cực.
Hibbard cho biết: “Có rất nhiều bằng chứng cho thấy đây là một khu vực có nhiều băng, nhưng chúng tôi không có bất kỳ sự tin tưởng nào về việc có thể có một dòng sông băng ở những nơi có các đặc điểm quanh co này. Chúng đang tồn tại trong một mặt phẳng khá phẳng, vì vậy điều đó thật kỳ quặc".
Địa hình bí ẩn
Arcadia Planitia nằm ở vùng đất thấp phía bắc của sao Hỏa. Trong 3 tỷ năm qua, các dòng dung nham hoạt động trên khu vực này, do đó nó ít bị nứt với miệng núi lửa hơn nhiều so với các khu vực khác trên hành tinh. Dữ liệu thu thập được từ quỹ đạo trong nhiều năm cho thấy mặt đất trong khu vực rất giàu hydro. Bởi vì nước được tạo ra từ các phân tử hydro và oxy, hydro này cho thấy sự hiện diện của nước đá ngay bên dưới bề mặt.
Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã nhận thấy các đặc điểm trên sao Hỏa có liên quan đến băng. Dọc theo những ngọn đồi thấp, có những mảnh vụn trông giống như dòng chảy của sông băng được bao phủ trong một lớp đá mỏng. Ngoài ra còn có các vân trong mòng biển trông tương tự như các sông băng chảy qua các thung lũng trên Trái đất .
Hibbard cho biết, các đặc điểm tương tự cũng xảy ra ở Arcadia Planitia. Các đặc điểm của Lobate xảy ra gần một tập hợp các ngọn núi được gọi là Montes Erebus nhô lên từ đồng bằng. Các bức ảnh chụp từ quỹ đạo, dữ liệu nhiệt hiển thị nhiệt độ của bề mặt trong cả ngày và đêm, dữ liệu albedo cho thấy hệ số phản xạ của bề mặt, thông tin về lớp phủ bụi và dữ liệu về độ cao và địa hình.
Dòng chảy băng hà
Hibbard cho biết, những đặc điểm quanh co là một bí ẩn lớn vì chúng trông giống như được tạo nên bởi dòng chảy của băng, nhưng địa hình không đủ dốc để giải thích tại sao băng lại di chuyển.
"Chúng tôi đã phải cố gắng tìm hiểu xem chúng là cái gì, tại sao chúng lại có các ký hiệu nhiệt, tại sao chúng lại sáng như vậy cả ngày và đêm, tại sao chúng lại có các đặc điểm dòng chảy, tại sao chúng lại được phân luồng? " cô cho biết.
Phân tích cho thấy rằng, những đặc điểm này trên thực tế có nguồn gốc từ băng. Hibbard cho biết, những hình dạng uốn lượn trông giống với những đặc điểm khác liên quan đến vật chất chảy chậm được thấy trên sao Hỏa và dữ liệu cho thấy những điểm này thực sự chứa nhiều băng.
Hibbard cho biết, đặc điểm hình sin trông giống nhất là các dòng băng bên trong các tảng băng trên Trái đất, chủ yếu xuất hiện ở Nam Cực. Hibbard nói rằng những dòng băng di chuyển nhanh hơn này không được hiểu rõ trên Trái đất, ít hơn sao Hỏa nhiều, nhưng chúng cho thấy một ví dụ về băng chảy ở địa hình khá bằng phẳng.
Đây là một tuyên bố gây tranh cãi, Hibbard nói, bởi vì hầu hết các dòng băng trên Trái đất cần ít nhất một lớp nước lỏng mỏng ở đáy của chúng để bôi trơn dòng chảy của chúng. Cô cho biết, không rõ liệu nước dưới băng có tồn tại hay đã từng tồn tại trên sao Hỏa và cũng không rõ liệu có cần một nền ẩm ướt để tạo ra các dòng băng chảy trên Hành tinh Đỏ hay không. Một khả năng có thể là trong quá khứ, khi quỹ đạo của sao Hỏa nghiêng khác so với ngày nay và khí hậu của nó cũng khác, sự tan chảy dưới băng có thể đã xảy ra.
Nghiên cứu này được đăng xuất trên tạp chí Icarus số tháng 5.