Hôn nhân giúp tránh... lú lẫn

Một bài báo công bố trên Tạp chí British Medical Journal đã phát hiện ra là những người sống có vợ chồng vào tuổi trung niên có ít nguy cơ mắc bệnh lú lẫn và Alzheimer hơn trong phần còn lại của cuộc đời.

Các nhà nghiên cứu ở Thuỵ Điển và Phần Lan đã thu thập số liệu của 1.449 người để nghiên cứu bệnh tim mạch, sự lão hoá và bệnh lú lẫn. Họ đã phỏng vấn lần đầu vào những năm 1970 và 1980, với những người có tuổi trung bình là 50 và đợt sau này vào 21 năm sau. Trong cả 2 đợt, họ được hỏi về tình trạng sống độc thân hay có gia đình, ly hôn hoặc ở goá. Trong cuộc phỏng vấn thứ hai (tức cuộc phỏng vấn sau 21 năm) có đánh giá thêm chức năng nhận thức của họ. 

Theo bài nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh lú lẫn và Alzheimer thấp nhất được phát hiện ở những người lấy vợ (chồng) ở tuổi trung niên. Ở những người còn độc thân ở tuổi trung niên, hoặc đã ly hôn thì số bị lú lẫn cao hơn 1,5 lần, và số mắc bệnh Alzheimer cao hơn 1,8 lần. Những người goá vợ bị chẩn đoán là mắc bệnh lú lẫn cao hơn 3,3 lần, bị mắc bệnh Alzheimer cao hơn 2,5 lần.

Những phát hiện kết hợp với những nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng những kích thích về mặt tinh thần - dưới hình thức học tập, làm việc hoặc có hoạt động trí tuệ lúc rỗi rãi - có tác dụng bảo vệ, chống lại sự suy giảm nhận thức. Những người tham gia công tác xã hội cũng giảm được nguy cơ mắc các bệnh tâm thần dạng này.

Song những nghiên cứu sử dụng các số liệu 10 năm trước, khi người ta chưa nghiên cứu kỹ và thường xuyên chẩn đoán bệnh lú lẫn tuổi già cho người cao tuổi. Với lớp người được điều tra sau hơn hai thập kỷ, bản nghiên cứu mới đưa ra được những dẫn chứng thuyết phục rằng việc kích thích tinh thần do sống chung với vợ (hoặc chồng) là yếu tố then chốt để có sức khoẻ tinh thần tốt, trí tuệ đỡ bị suy giảm. 

Nhưng các tác giả của công trình nghiên cứu cho rằng sự việc dường như phức tạp hơn. Nếu cuộc sống chung với vợ (hoặc chồng) chỉ đơn giản là yếu tố then chốt tránh được bệnh sa sút trí tuệ (trước hết là trí nhớ), thì nếu vậy những người không bao giờ lấy vợ sẽ dễ mắc bệnh lú lẫn hơn những người goá vợ. Thế nhưng thực tế lại ngược lại. Đa số những người goá vợ (chồng) lại mắc bệnh nhiều hơn hết.

Các nhà nghiên cứu bèn giải thích (liệu có phải nguỵ biện?) rằng họ bị “sang chấn tâm lý” liên quan đến cái chết của người bạn đời và điều này đã khởi đầu cho việc đáp ứng bất lợi của hệ miễn dịch. Chính sự sang chấn tâm lý đó châm ngòi cho bệnh lú lẫn ở những người có tiền sử di truyền của bệnh Alzheimer. Có nguy cơ mắc bệnh cao nhất là những người bị goá, đồng thời ở họ còn xuất hiện một gen, ký hiệu e4 (còn gọi là ApolE), liên quan đến bệnh này.