Ngày 30/3: Phát hiện sao chổi Halley nổi tiếng
Sao chổi Halley, tên được đặt chính thức là 1P/Halley một sao chổi được đặt tên theo nhà vật lý thiên văn học người Anh Edmund Halley, là một sao chổi có thể nhìn thấy cứ mỗi 75 đến 76 năm. Nó là sao chổi nổi tiếng nhất trong các sao chổi theo chu kỳ.
Sao chổi Halley, ảnh chụp năm 1986 của NASA
Theo ghi chép thì những người đầu tiên phát hiện thấy sao chổi Halley là hai nhà thiên văn học người Trung Quốc, họ đã phát hiện thấy dấu hiệu của một ngôi sao di chuyển với tốc độ rất lớn vào năm 239 trước Công nguyên. Lúc đó, sao chổi Halley đang có một quỹ đạo hình elip, mà đang trên đường thoát ra khỏi quỹ đạo của sao Hải Vương để bắt đầu đi vào quỹ đạo của sao Kim. Sao chổi Halley cũng là sao chổi đầu tiên được phát hiện trong lịch sử thiên văn.
Khi sao chổi Halley trở lại vào năm 164 tCN và 87 tCN, có lẽ nó được lưu ý trong các ghi ghép của người Babylon nay được lưu trữ tại Bảo tàng Anh quốc ở London. "Những văn tự này có ý nghĩa quan trọng đối với chuyển động quỹ đạo của sao chổi ấy trong thời cổ đại," một bài báo trên tạp chí Nature từng nhận xét như thế.
Lần xuất hiện nổi tiếng nhất của Halley xảy ra không bao lâu trước cuộc xâm chiếm nước Anh năm 1066 của đội quân William. Người ta nói rằng Wiliam đã cảm thấy ngôi sao chổi báo trước sự thành công của ông. Dù sao thì sao chổi ấy đã được đưa vào Thảm thêu Bayeux để tôn vinh William.
Một đoạn của Thảm thêu Bayeux thể hiện sao chổi Halley xuất hiện vào năm 1066
Một lần xuất hiện khác của sao chổi Halley vào năm 1301 có lẽ đã truyền cảm hứng cho họa sĩ người Italy Giotto vẽ bức tranh ngôi sao Bethlehem trong "Tôn kính các vị đạo sĩ", theo từ điển bách khoa Britannica.
Tuy nhiên, các nhà thiên văn trong những thời đại này mỗi người xem sao chổi Halley là một sự kiện riêng. Các sao chổi thường được xem là điềm báo thảm họa hoặc biến cố.
Ngay cả khi Shakespeare viết vở kịch "Julius Caesar" vào khoảng năm 1600, chỉ 105 trước khi Edmond Halley tính được rằng ngôi sao chổi sẽ xuất hiện tuần hoàn, một cụm từ nổi tiếng đã nói các sao chổi là điềm báo: "Khi những kẻ ăn mày chết gục, không có sao chổi nào xuất hiện cả; Chính bầu trời báo hiệu sự ra đi của hoàng tử."
Edmond Halley
Edmond Halley xuất bản cuốn "Toát yếu Thiên văn học Sao chổi" vào năm 1705, lập danh mục những cái ông tìm thấy từ việc nghiên cứu số liệu lịch sử 24 sao chổi xuất hiện gần Trái đất từ năm 1337 đến 1698. Ba trong số những quan sát này dường như rất giống nhau về quỹ đạo và những thông số khác, khiến Halley đề xuất rằng đó chính là một sao chổi đến viếng Trái đất nhiều lần.
Sao chổi đó xuất hiện vào năm 1531, 1607 và 1682. Halley đề xuất rằng chính sao chổi đó có thể trở lại Trái đất vào năm 1758. Ông đã không sống đủ lâu để chứng kiến sự trở lại của nó – ông qua đời vào năm 1742 – nhưng khám phá của ông đã truyền cảm hứng cho những người khác lấy tên của ông đặt cho sao chổi đó.
Lần gần đây nhất nó xuất hiện là vào năm 1986 và dự đoán nó sẽ trở lại vào năm 2061.