Nổ lốp xe do mặt đường nóng: Thế giới khuyến cáo ra sao?
Tại nhiều nước, lốp xe ô tô có thể chịu được nhiệt độ từ âm độ đến hơn 100 độ C, tuy nhiên ngưỡng an toàn là không quá 90 độ C.
Theo đánh giá bước đầu, nhiệt độ mặt đường tăng cao và thiếu điểm dừng nghỉ khiến xe phải chạy liên tục làm tăng áp suất lên lốp là nguyên nhân dẫn đến sự cố.
Nhiều nguyên nhân nổ lốp xe
Một lốp xe bị nổ khi di chuyển - (Ảnh: GETTY IMAGES).
Nhóm giảng viên nghiên cứu về động cơ ô tô từ Đại học Công nghệ Sydney (Úc) cho biết nhiệt độ mặt đường có liên quan mật thiết với hoạt động của lốp xe ô tô.
Thông thường, lốp ấm hơn cho độ bám mặt đường tốt hơn, tuy nhiên nhiệt độ quá cao dễ làm lốp hư hỏng, tăng độ mòn.
Theo nhóm nghiên cứu, nhiệt độ lý tưởng cho lốp xe hoạt động là từ 20-30oC. Đó là "lý tưởng", còn khoảng nhiệt độ lốp có thể hoạt động trên thực tế khá rộng, từ âm độ đến hơn 100oC.
Điều này có nghĩa nếu chỉ với lý do duy nhất là nhiệt độ mặt đường rất khó làm lốp xe nổ. Bằng chứng là một số đoạn đường băng qua sa mạc tại Úc có mức nhiệt độ mặt đường quanh mức 50-70oC nhưng vẫn an toàn cho lốp.
Ngoài nhiệt độ bên ngoài, còn thêm nhiều nguyên nhân khác. Chẳng hạn, xe chạy ở tốc độ cao hơn sẽ tạo ra nhiều nhiệt hơn. Tải trọng nặng cũng sẽ làm tăng áp suất và nhiệt độ của lốp. Đường sá gồ ghề, không bằng phẳng cũng có thể tạo ra nhiều nhiệt hơn do ma sát tăng, theo Zac Morris - chuyên gia về động cơ ô tô tại Mỹ.
Chất lượng lốp cũng có ảnh hưởng đáng kể. Cơ quan an toàn giao thông Mỹ lập ra một Hệ thống phân hạng chất lượng lốp đồng nhất (UTQG), phân lốp ra thành một số loại. Lốp loại A có khả năng tản nhiệt hiệu quả khi xe di chuyển ở tốc độ lớn hơn 185km/h, loại B từ 160-185km/h, loại C từ 136-160km/h.
Dù vậy, mặc cho có rất nhiều yếu tố kể trên, Zac Morris cho rằng khi nhiệt độ lốp vượt quá 90oC là tài xế buộc phải cẩn trọng và cân nhắc khi lái xe, bởi trên mức này, nguy cơ hư hỏng sẽ tăng lên đáng kể.
Thường xuyên kiểm tra độ non và áp suất lốp xe trước khi di chuyển - (Ảnh: GETTY IMAGES).
Bơm lốp đủ hơi, đúng áp suất
Osuagwu Solomon, kỹ sư cơ khí ô tô tại Mỹ, cho rằng để hạn chế nhiệt độ lốp xe tăng quá cao, lái xe nên quan tâm đến một số lưu ý khá đơn giản.
Trước hết là độ non của lốp. Lốp non dễ bị quá nhiệt hơn. Vì lúc này, lốp có diện tích tiếp xúc với mặt đường lớn hơn, tạo thêm ma sát và nhiệt.
Tương tự, chở quá tải sẽ gây thêm áp lực lên lốp, làm tăng nguy cơ quá nhiệt và nổ lốp.
Ngoài ra, nên bảo trì lốp xe thường xuyên. Lốp đã "có tuổi" thì nên tránh lái xe vào những đường bề mặt gồ ghề, nhiều ổ gà, đặc biệt trong mùa hè, nắng nóng. Nếu có điều kiện, có thể theo dõi nhiệt độ lốp thông qua một số loại nhiệt kế hồng ngoại, nhiệt kế lốp.
Cây bút về xe Krista Doyle (Mỹ) cũng khuyến nghị các tài xế cần thường xuyên kiểm tra áp suất lốp. Cô giải thích không khí bên trong lốp nở ra khi nhiệt độ tăng, làm tăng áp suất bên trong. Hiện phần nhiều lốp xe chở khách hoạt động trong khoảng 30-35 PSI.
Ngược lại, áp suất lốp thấp gây rủi ro khi tham gia giao thông vì làm tăng diện tích tiếp xúc của lốp với mặt đường hơn mức cần thiết, từ đó tăng lực ma sát. Ma sát cao tạo ra nhiệt độ lốp cao, tăng nguy cơ nổ hoặc tách rời khỏi vành.
Cô cho rằng lốp xe nên được bơm với áp suất phù hợp, tạo ra lực ma sát cần thiết với mặt đường, duy trì sự ổn định, hỗ trợ thắng (phanh) hiệu quả và giảm thiểu mức tiêu thụ nhiên liệu. Bên cạnh đó, duy trì áp suất lốp phù hợp còn giúp giảm sự mòn không đồng đều trên lốp, kéo dài tuổi thọ cho lốp xe.
Các nước khuyến cáo thế nào?
Tại Dubai (Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất - UAE), nơi nhiệt độ ngoài trời vào mùa hè luôn ở mức cao, Cơ quan Giao thông và Đường bộ (RTA) khuyến cáo khi nhiệt độ ngoài trời 50 độ C, các tài xế buộc phải kiểm tra lốp xe để đảm bảo đạt những tiêu chuẩn của cơ quan quản lý.
Cụ thể, các xe dùng lốp đã quá 5 năm kể từ ngày sản xuất sẽ không được phép lưu thông trên đường. Lốp xe phải được thay thế nếu có các dấu hiệu mòn hoặc có vết nứt hoặc vết cắt ở thành bên, các dải gai lốp bị hỏng và nếu độ sâu gai lốp còn lại dưới 1,6mm ở bất kỳ phần nào của gai lốp.
Ở Dubai, lái xe ô tô dùng lốp không phù hợp có thể bị phạt 500Dh (khoảng 4 triệu đồng), bị 4 điểm bằng lái và có thể bị tạm giữ xe một tuần. Theo thống kê, khoảng 5% nạn nhân tử vong vì tai nạn giao thông ở UAE là do tai nạn liên quan đến lốp xe.
Trong khi đó, Hiệp hội Quản lý giao thông Úc khuyến cáo tài xế nên có thiết bị đo chỉ số áp suất lốp xe (PSI) tự động. Lái xe vào những ngày nắng nóng, chỉ số PSI có thể tăng tạm thời. Khi PSI tăng quá cao, lốp có thể nổ.
Công thức tính thường được khuyến cáo là khi nhiệt độ lốp tăng thêm 10 độ C, lốp xe sẽ có thể sẽ tăng áp suất từ 1-2 PSI. Trong khi đó, PSI được khuyến nghị nằm trong khoảng 30-35 PSI. Khi máy đo cho chỉ số PSI quá chênh lệch mức trên, tài xế được khuyến cáo nên dừng xe.