Phát hiện loài rắn nhỏ nhất thế giới tại Barbados

Loài rắn nhỏ nhất thế giới vừa mới được phát hiện trên đảo Caribê thuộc Barbados. Khi trưởng thành con rắn chỉ đạt chiều dài trung bình chưa đầy 4 inch (khoảng 10 centimet).Giáo sư tiến hóa Blair Hedges tại bang Pennsylvania là người đã phát hiện ra con rắn bé xíu như sợi mỳ spaghetti. Nó bé đến nỗi có thể nằm nghỉ ngơi thoải mái trên đồng 25 xu của Hoa Kỳ. Hedges cùng các cộng sự cũng là người phát hiện ra loài thằn lằn và ếch nhỏ nhất trên thế giới ở đảo Caribê. Khám phá mới nhất được công bố trên số ra ngày 4 tháng 8 trên tờ Zootaxa.

Hedges tìm ra loài rắn mới ở mảnh rừng mưa phía tây Barbados. Ông tin rằng loài rắn này rất hiếm bởi hầu hết môi trường sống của chúng hiện đã bị nhà cửa và nông trang thay thế. Ông nói: “Phá hủy môi trường sống là mối đe dọa lớn nhất đối với đa dạng sinh thái ở mọi nơi trên thế giới. Caribê là nơi đặc biệt dễ bị tổn thương bởi nơi đây là nhà của các loài sinh vật bị đe dọa với tỉ lệ cao bất thường. Chúng sống trên đảo, và chúng không còn nơi nào khác để đi nếu nhà của chúng bị lấy mất”.

Hedges nhận thấy các loài rắn tại Barbados rất mới mẻ đối với khoa học khi xét đến sự khác biệt di truyền của nó với các loài rắn khác cũng như màu sắc và tỉ lệ đặc biệt. Ông cũng cho rằng một số mẫu cổ trưng bày tại bảo tàng mà các nhà khoa học nhận biết nhầm lẫn thực chất chính là của loài rắn mới phát hiện này.

Các nhà khoa học sử dụng cá thể trưởng thành để so sánh kích cỡ bởi kích cỡ của con trưởng thành không biến đổi nhiều như kích cỡ của con non. Hơn nữa con non thường khó tìm thấy hơn. Ngoài ra, các nhà khoa học cũng xác định kích cỡ của con đực và con cái của một loài để biết được kích cỡ trung bình của loài đó. Bằng các phương pháp này, Hedges biết được rằng loài rắn Leptotyphlops carlae là loài nhỏ nhất trong số 3100 loài rắn được biết đến.

Theo Hedges, loài rắn nhỏ nhất và lớn nhất có thể tìm thấy được trên đảo Caribê, nơi chúng tiến hóa qua thời gian để lấp khoảng trống sinh thái trong môi trường sống không có sự hiện diện của sinh vật nào đó. Các khoảng trống đó tồn tại do một số dạng sinh vật không đến được đảo một cách tình cờ. Ví dụ, nếu một loài động vật nhiều chân không có trên đảo, con rắn có thể tiến hóa thành một loài rất nhỏ để lấp chỗ trống sinh thái của loài vật bị thiếu đó.

Hedges cho rằng loài rắn tí hon ở Barbados có lẽ đã đạt hoặc gần đạt kích cỡ tối thiểu đối với loài rắn nói chung, mặc dù ông không thể nói chắc chắn rằng không hề có loài nào nhỏ hơn tồn tại. Có một số loài rắn khác cũng nhỏ gần bằng loài mới. Mặc dù có thể tồn tại loài nào đó nhỏ hơn, nhưng phát hiện ra một loài như thế này không chắc có thể xảy ra. Hedges nói: “Chọn lọc tự nhiên có thể cản trở loài rắn trở nên quá nhỏ, do nếu chúng chưa đạt kích cỡ cụ thể nào đó chúng sẽ chẳng kiếm được gì cho rắn con ăn”. Ông thêm rằng loài rắn tí hon tại Barbados, giống như những loài khác có họ hàng với nó, thích ăn chủ yếu là ấu trùng kiến và mối.

Trái với các loài to lớn có thể đẻ tới 100 quả trứng một lứa, các loài rắn tí hon, cũng như các loài động vật nhỏ nhất, thường chỉ đẻ 1 quả trứng hoặc sinh một đứa con. Hơn nữa, các động vật có kích cỡ nhỏ nhất có con tương đương về kích cỡ đối với con trưởng thành. Ví dụ, rắn con của loài rắn nhỏ nhất dài bằng một nửa con trưởng thành trong khi rắn con của loài có kích cỡ lớn nhất lại chỉ dài bằng 1/10 con trưởng thành. Rắn Barbados cũng không phải là ngoại lệ. Nó cũng chỉ đẻ một quả trứng nhỏ và quả trứng chiếm một phần đáng kể trong cơ thể của rắn mẹ.

“Giả sử loài rắn tí hon đẻ hai quả trứng, mỗi quá trứng chỉ chiếm một nửa không gian phục vụ cho việc sinh sản của rắn mẹ. Nhưng khi đó rắn con nở ra sẽ chỉ dài bằng một nửa kích cỡ bình thường của nó. Như thế có lẽ là quá nhỏ để phát triển thành rắn bình thường hay tồn tại được trong môi trường. Thực tế là các loài rắn tí hon chỉ đẻ duy nhất một quả trứng lớn, tương đương với kích cỡ của rắn mẹ. Điều này cho thấy chọn lọc tự nhiên đang duy trì kích cỡ của rắn con ở trên mức tới hạn giúp nó có thể tồn tại”.

Hedges mới đây đã phát hiện và đặt tên cho trên 65 loài lưỡng cư và bò sát mới ở Caribê trong suốt quá trình nghiên cứu về tiến hóa và di truyền của ông. Trong bài viết ông mô tả về loài rắn Leptotyphlops carlae ông đã phát hiện được ở Barbados, ông cũng mô tả kèm một loài mới khác phát hiện được ở hòn đảo St. Lucia gần đó. Loài này cũng có kích cỡ nhỏ gần bằng rắn Barbados. Việc tìm kiếm loài mới, thu thập rồi đặt tên là bước thiết yếu đầu tiên của các nghiên cứu khác. Hedges nói rằng phát hiện loài mới có vai trò then chốt đối với việc bảo vệ đa dạng sinh học. “Rất khó có thể bảo vệ được một loài nào đó nếu như chúng ta không biết rằng nó có tồn tại”.