Phát hiện thiên hà "chết trẻ" cách đây 12 tỷ năm

Thiên hà "quái vật" XMM-2599 tạo ra hàng trăm tỷ ngôi sao với tốc độ chóng mặt nhưng chỉ tồn tại trong thời gian ngắn.

Các nhà khoa học bối rối khi phát hiện thiên hà XMM-2599 với nhiều đặc điểm khác thường, Independent hôm 6/2 đưa tin. "Trước khi vũ trụ tròn hai tuổi, XMM-2599 đã tạo ra khối lượng sao gấp hơn 300 tỷ lần Mặt Trời và trở thành thiên hà siêu khối lượng. Đáng chú ý, phần lớn sao hình thành rất gấp gáp, khi vũ trụ chưa đầy một tỷ năm tuổi. Sau đó, XMM-2599 dừng hoạt động", Benjamin Forrest, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.

Thời kỳ đỉnh cao, XMM-2599 tạo ra số sao mới có khối lượng tương đương hơn 1.000 lần Mặt Trời mỗi năm. Đây là tốc độ rất nhanh đối với thiên hà. Dải Ngân hà chỉ tạo ra khoảng một ngôi sao mỗi năm.  

Dải Ngân hà tạo ra khoảng một ngôi sao mới mỗi năm. (Ảnh: Tech Explorist).

Nhóm nhà khoa học chưa thể giải thích được quá trình thiên hà này hình thành rồi nhanh chóng chết đi. XMM-2599 thách thức các mô hình hiện nay về vũ trụ thời sơ khai và có thể mang đến thông tin mới về sự ra đời của những ngôi sao.  

"Trong giai đoạn này, rất ít thiên hà dừng tạo ra sao mới, trong đó cũng không có thiên hà nào lớn như XMM-2599. Sự tồn tại của thiên hà siêu khối lượng như XMM-2599 là thách thức với các mô hình phân tích", Gillian Wilson, giáo sư vật lý thiên văn tại Đại học California, Riverside, cho biết. Theo mô hình phân tích, những thiên hà khối lượng lớn ở giai đoạn này đang tích cực tạo thêm sao.

"Điều khiến XMM-2599 trở nên thú vị, khác thường và đáng kinh ngạc là nó không còn tạo sao mới, có lẽ vì ngừng nhận được nhiên liệu hoặc hố đen của nó bắt đầu hoạt động", Wilson nói thêm. 

XMM-2599 cách rất xa Trái Đất nên các nhà khoa học quan sát được thiên hà này từ thời điểm vũ trụ còn rất trẻ. Đến nay, XMM-2599 có thể đã hoàn toàn khác. "Chúng tôi phát hiện XMM-2599 trong thời điểm ngừng hoạt động. Chúng tôi không biết ngày nay nó trở nên như thế nào. XMM-2599 không thể bị giảm khối lượng. Liệu qua thời gian, nó có hút các thiên hà đang tạo sao mới gần đó bằng lực hấp dẫn rồi trở thành một cụm thiên hà rực sáng không?", Wilson đặt câu hỏi.

Nhóm nghiên cứu dự định sử dụng thiết bị công nghệ cao tại Đài quan sát Keck để hiểu thêm về XMM-2599. "Chúng tôi nhận định XMM-2599 là một đối tượng thú vị chỉ bằng hình ảnh. Với Đài quan sát Keck, chúng tôi có thể tìm hiểu các đặc điểm kỹ hơn, xác định bản chất của nó, qua đó hiểu thêm về quá trình các thiên hà quái vật hình thành rồi chết đi", Marianna Annunziatella, nhà nghiên cứu tại Đại học Tufts, cho biết.

• Một thiên hà đang lao tới, đe dọa đẩy Trái đất khỏi "vùng sự sống"
• Phát hiện thiên hà quái dị UGC 1382 trong không gian
• Phát hiện thiên hà ma kỳ quái chỉ chứa 0,01% sao