"Quý bà ngà voi" lộ diện trong ngôi mộ 5.000 năm

Các nhà khảo cổ phát hiện chủ nhân ngôi mộ chứa đầy ngà voi và một con dao găm pha lê ở Tây Ban Nha thực chất là phụ nữ thay vì đàn ông như suy đoán ban đầu.

Khi các nhà khảo cổ học lần đầu tiên phát hiện ngôi mộ 5.000 năm ở Tây Ban Nha, họ cho rằng người chôn cất bên trong là đàn ông. Ngoài ra, ngôi mộ còn chứa một con dao găm bằng pha lê, ngà voi và nhiều đồ vật xa xỉ khác. Nhưng hiện nay, họ nhận định chủ nhân ngôi mộ là phụ nữ, theo nghiên cứu mới công bố hôm 6/7 trên tạp chí Scientific Reports.

Ngôi mộ chứa hài cốt Quý bà ngà voi. (Ảnh: Đại học Seville).

Nhóm nghiên cứu sử dụng một phương pháp mới để xác định giới tính thông qua phân tích men răng. Kỹ thuật ra đời cách đây 5 năm đáng tin cậy hơn phân tích hài cốt ở điều kiện kém. Phần lớn chi tiết về cuộc đời của "Quý bà ngà voi" vẫn là bí ẩn nhưng có một số manh mối. "Người phụ nữ được chôn một mình trong mộ với đồ tạo tác độc đáo", Leonardo Garcia Sanjuan, nhà khảo cổ học tại Đại học Seville, Tây Ban Nha, cho biết. "Điều đó chứng tỏ người này rất đặc biệt".

Ngôi mộ nằm cách Seville vài kilomet về phía tây, gần vùng ven biển phía nam Tây Ban Nha, được khai quật vào năm 2008. Ban đầu, các nhà khảo cổ học cho rằng ngôi mộ chứa hài cốt một người đàn ông trẻ dựa trên kiểm tra bộ xương bảo quản kém và một số đồ vật quý giá trong mộ bao gồm trứng đà điểu, hổ phách, ngà voi, dao găm, hé lộ cá nhân nắm giữ địa vị xã hội cao.

Kỹ thuật mới phát hiện khác biệt trong thành phần hóa học ở men răng giữa đàn ông và phụ nữ, có thể áp dụng ngay cả khi không có đầy đủ ADN. Marta Cintas-Pena, nhà khảo cổ học ở Đại học Seville, thu thập cơ sở dữ liệu về các ngôi mộ thời Đồ đồng ở 21 di chỉ khảo cổ khác nhau trên bán đảo Iberia, bao gồm Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Hiện nay, cơ sở dữ liệu chứa ghi chép về 1.723 cá nhân. Dựa vào đó, nhóm nghiên cứu nhận định ngôi mộ của Quý bà ngà voi rất nổi bật.

Trong khoảng 250 năm sau khi Quý bà ngà voi được chôn cất, những ngôi mộ mới được xây dựng xung quanh đó nhưng luôn nằm ngoài phạm vi 30m. Khoảng 80 năm sau cái chết của bà, người dân vẫn vào mộ và đặt thêm đồ vật thờ cúng bên trong, bao gồm con dao pha lê.

Nhóm nghiên cứu biết rất ít về cấu trúc xã hội thời người phụ nữ sống. Quý bà Ngà voi sống ở thời kỳ các pharaoh nắm quyền ở thung lũng sông Nile, Ai Cập, và xây dựng thành phố đầu tiên bên bờ sông Euphrates tại vùng Lưỡng Hà.

• Thi hài tân nương 5 tuổi trong mộ cổ hé lộ giai đoạn lịch sử đầy thương tâm của Trung Quốc cổ đại
• Ngôi mộ cổ lãng mạn nhất thế giới: Cặp đôi ôm chặt nhau suốt 1.600 năm
• Bàn tay bí ẩn trong mộ cổ 3.000 năm: Khai quật hàng chục nghìn ngôi mộ khác cũng không có cái thứ 2