Tại sao Trung Quốc lại rất yêu thích máy bay chiến đấu của Nga?

Ban đầu khi mới phát triển, máy bay tiêm kích Sukhoi Su-27 "Flanker" không được lên kế hoạch cho xuất khẩu, không giống người anh em MiG-29. Tuy nhiên, từ khi được phép xuất khẩu, Sukhoi Su-27 trở thành một trong những máy bay chiến đấu xuất khẩu phổ biến nhất ở khu vực châu Á. Khi Liên Xô vẫn tồn tại, khách hàng đầu tiên của Su-27 là Trung Quốc. Bắc Kinh thực hiện điều này bằng cách nào?

Thành công trong việc xuất khẩu Su-27 bắt đầu với chia rẽ Trung-Xô năm 1989. Trong chuyến thăm Trung Quốc của lãnh đạo Liên Xô là Gorbachev vào tháng 5/1989, hai nước đã tiến hành các hành động để nối lại quan hệ thương mại quân sự Trung-Xô. Tiếp theo đó, một cuộc phỏng vấn trên tạp chí vào tháng 9/1989 tuyên bố sẽ không có trở ngại chính trị nào đối với việc Trung Quốc mua máy bay chiến đấu MiG-29. Tháng 5/1990, một phái đoàn Trung Quốc đến Liên Xô để thảo luận về việc mua máy bay tiên tiến. Phái đoàn này đã chứng kiến ​​các cuộc trình diễn của MiG-29, Su-27 và nhiều máy bay trực thăng khác.

Phía Liên Xô cố gắng tập trung vào MiG-29, chỉ ra rằng từ xưa đến nay Trung Quốc luôn chọn và chỉnh sửa máy bay MiG. Tuy nhiên, sau khi xem các trình diễn, phái đoàn Trung Quốc muốn Su-27. Lý do được đưa ra là bán kính chiến đấu của Su-27 lớn hơn, hệ thống bay bằng dây tiên tiến (so với điều khiển thủy lực đơn giản của MiG-29) và hiệu quả vượt trội của các động cơ trong cả tiêu thụ năng lượng thô và vận hành. Điều này sẽ cung cấp nền tảng tốt nhất để có thể xây dựng các bản nâng cấp trong tương lai, một "nền tảng" hiện đại cho thế hệ máy bay chiến thuật tiếp theo của Trung Quốc.

Ngành công nghiệp của Trung Quốc đã có kinh nghiệm trong việc sửa đổi và cải tiến các thiết kế của Liên Xô.

Với các chương trình hiện đại hóa và nâng cấp của Trung Quốc cho MiG-21 (Trung Quốc đặt lại tên là J-7), ngành công nghiệp của Trung Quốc đã có kinh nghiệm trong việc sửa đổi và cải tiến các thiết kế của Liên Xô. Giới lãnh đạo Trung Quốc có lẽ thấy rằng khả năng khí động học siêu hạng của Sukhoi và khung máy bay lớn khiến Sukhoi phù hợp nhất cho các thử nghiệm và nâng cấp như vậy, so với MiG. Trong khi Liên Xô còn đang lưỡng lự, những rắc rối kinh tế trong thời kỳ đó có lẽ khiến họ bật đèn xanh cho việc mua sắm Su-27 của Trung Quốc. Phía Trung Quốc thì nói nhiều về tinh thần hợp tác anh em và nhu cầu thực hiện các sửa đổi sau thời gian dài có mối quan hệ lạnh nhạt, nhưng nguyên nhân vẫn nghiêng về phía động lực kinh tế.

Sau các cuộc đàm phán vào mùa đông năm 1990, Trung Quốc đã ký một thỏa thuận mua 24 máy bay chiến đấu Su-27SK và Su-27UBK (K trong Kitai, nghĩa là Trung Quốc). Bất chấp sự sụp đổ của Liên Xô, Tổng thống Nga Boris Yeltsin vẫn tiếp tục tôn trọng thỏa thuận này và các máy bay chiến đấu đầu tiên đã được giao vào ngày 27/6/1992.

Nhưng với Trung Quốc, như vậy là không đủ. Nhận thấy những khó khăn kinh tế nghiêm trọng mà Nga phải đối mặt trong thập niên 1990, họ đã thúc đẩy chuyển giao công nghệ của Su-27, bao gồm cả dây chuyền sản xuất đầy đủ. Điều này cũng đã được đồng ý vào năm 1995. Sau đó, Trung Quốc sau đó bắt đầu sản xuất Su-27 dưới cái tên J-11.

Chiến lược này dường như đã mang lại rất nhiều lợi ích cho Trung Quốc, vì rõ ràng một trong những mục tiêu ban đầu của việc thu mua Su-27 là có một "bộ khung" tiên tiến để tiếp nhận và phát triển công nghệ Trung Quốc. Chúng ta có thể thấy điều này rất nhiều trong vô số phiên bản của J-11 mà Trung Quốc đưa ra những năm gần đây. J-11B có radar AESA, linh kiện tổng hợp, buồng lái kính Trung Quốc và động cơ Trung Quốc. J-16D đại diện cho nỗ lực của Trung Quốc để chế tạo máy bay EW tương tự EA-18G "Growler". Không giống như Ấn Độ, đã khởi động chương trình MMRCA để tìm một máy bay chiến đấu đa năng vì với họ Su-30MKI không có khả năng trở thành máy bay chiến đấu đa năng thực sự, J-11 có thể sử dụng nhiều loại đạn tấn công mặt đất khác nhau của Trung Quốc, bao gồm cả các phiên bản Trung Quốc của bom đường kính nhỏ của Mỹ. Thiết bị của Nga đã được thay thế, từ máy tạo oxy đến máy thu cảnh báo radar.

Bất chấp những tiến bộ này, Trung Quốc vẫn tiếp tục mua máy bay phản lực của Nga, dù việc này phần lớn là để có được công nghệ trong các phiên bản mới nhất của Flanker Su-35. Trung Quốc mua các máy bay này tháng 12/2015. Giả sử, mục tiêu chính là động cơ cải tiến trong các máy bay này, sau khi Trung Quốc không lấy được giấy phép sản xuất bộ phận cụ thể đó và những khó khăn của riêng họ trong việc sản xuất các bản sao động cơ của Su-27SK gốc cho J-11. Bất chấp những điều đó, lý do cho việc Trung Quốc tiếp nhận Su-27 là: Bắc Kinh muốn máy bay chiến đấu hiệu quả nhất với công nghệ tốt nhất mà Bắc Kinh có thể học hỏi và có được.