Trinh nữ mắc bệnh lao trước khi bị hiến tế
Nghiên cứu mới đây trên một xác ướp 500 năm tuổi có tên “Trinh nữ” (Maiden) tiết lộ cô bé Inca 15 tuổi này đã mắc một loại nhiễm trùng phổi do vi khuẩn tại thời điểm diễn ra cái chết.
>>> Trưng bày xác ướp trinh nữ 500 năm tuổi
Maiden cùng với một bé trai 7 tuổi khác được phát hiện vào năm 1999 trong hố băng nằm ở độ cao 6.739 mét so với mực nước biển trên đỉnh núi lửa Llullaillaco của Argentina. Theo các nhà khoa học, 2 đứa trẻ bị biến thành vật hiến tế sử dụng trong nghi thức tôn giáo thuộc triều đại Inca, khu vực trải dài dọc dãy Andes ngày nay.
Kết quả trước đây từng chỉ ra rằng 2 đứa bé đã được “vỗ béo” với chế độ ăn uống khá đầy đủ gồm ngô và thịt lạc đà không bướu sấy khô trong vòng 1 năm. Sau khi chết, nhiệt độ luôn ở mức đóng băng cùng một số yếu tố tự nhiên khác giúp bảo quản cơ thể chúng gần như nguyên vẹn.
Xác ướp 500 năm tuổi có tên “Trinh nữ” được bảo
quản gần như nguyên vẹn. (Ảnh: Angelique Corthals)
Tiến hành nghiên cứu, nhà nhân chủng học Angelique Corthals đến từ Đại học New York và đồng nghiệp đã lấy mẫu của 2 xác ướp trong đó có vết máu trên áo choàng cậu bé rồi phân tích chuỗi protein trong các tế bào cơ thể. Sử dụng kỹ thuật gọi là shotgun proteomics, họ đặt mẫu nghiên cứu vào một thiết bị có tên phổ ký khối (mass spectrometer), đưa tất cả chuỗi protein của mẫu vào bộ phận cấu thành là các chuỗi axit amin.
Tiếp đó, với một phần mềm máy tính phức tạp, nhóm chuyên gia có thể so sánh chúng với các protein hiện có trong bộ gene người để xác định protein thực tế ở mẫu nghiên cứu, Corthals giải thích. “Bạn sẽ không áp dụng được phương pháp này cho loài vật không có bộ gene hoàn chỉnh”, bà nói.
Kết quả cho thấy những thông tin về protein trên Maiden phù hợp với hồ sơ bệnh án một bệnh nhân bị nhiễm trùng hô hấp mãn tính. Chụp X-quang phổi và phân tích ADN của Maiden sau đó cũng phát hiện dấu hiệu loài vi khuẩn thuộc chi Mycobacterium, vốn là tác nhân gây nhiễm trùng phần trên của đường hô hấp và bệnh lao. Điều này không được tìm thấy ở xác ướp bé trai 7 tuổi.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy shotgun proteomics có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xác định bệnh tật hoặc nguyên nhân tử vong ở các trường hợp liên quan tới khảo cổ học, y tế và tội phạm. Hiện nay, Corthals đang tiến hành nhiều thử nghiệm khác để xem liệu kỹ thuật này có sử dụng được với các mẫu cổ hơn và ít hơn hay không, chẳng hạn như mẩu xương nhỏ hoặc xác ướp Ai Cập.
Tham khảo: Livescience