Truyền thuyết ngọn núi Bạc của Vương quốc Inca

Chính vàng và bạc đã cuốn hút người Tây Ban Nha vào các cuộc thám hiểm và chinh phục châu Mỹ. Vào thập niên 1530, chưa đến 50 năm sau khi Christopher Columbus đặt chân lên Tân Thế Giới, người Tây Ban Nha đã chinh phục thành công hai cường quốc của châu lục này: đế chế Aztec và Inca.

• Truyền thuyết Núi gấu
  

Khám phá truyền thuyết ngọn núi Bạc của Vương quốc Inca

Núi Cerro Rico de Potosí được khắc hoạ vào năm 1715, có khả năng là nơi bắt nguồn của truyền thuyết Sierra de la Plata. (Ảnh: Wikimedia)

Tuy vậy, cuộc chạm trán với những đế quốc hùng mạnh này cùng với của cải vật chất chiếm được chỉ càng thổi bùng lên trí tưởng tượng cũng như sự khao khát vàng của người châu Âu. Cả trước lẫn sau khi những đế quốc này sụp đổ, các truyền thuyết về những thành phố huyền thoại và những nơi chứa đầy vàng bạc châu báu đã xuất hiện trong những kẻ xâm lược Tây Ban Nha, khiến các nhà thám hiểm dấn thân sâu hơn vào bên trong lục địa này.

Một trong những truyền thuyết được lan truyền trong số họ là câu chuyện về Sierra de la Plata.

Sierra de la Plata theo nghĩa đen là "Ngọn núi Bạc". Đây là truyền thuyết về một thành phố được lấp đầy với số lượng bạc đến mức không tưởng. Mặc dù cuối cùng người Tây Ban Nha đã tìm ra các mỏ bạc ở thành phố Potosi vào năm 1545, nhưng nó không giống như truyền thuyết về Sierra de la Plata. Một trong những nguyên nhân là, tuy Potosi nằm cách xa về phía tây Bolivia ngày nay, nhưng Sierra de la Plata được cho là tọa lạc ở đâu đó sâu bên trong vùng rừng rậm của Brazil. Hơn nữa, "chủ quyền" của Potosi vẫn chưa được tuyên bố cho đến khi người Tây Ban Nha xuất hiện, còn Sierra de la Plata được cho rằng đã từng được cai trị bởi một vị "Vua Trắng".

Một sốn người tin rằng truyền thuyết về Sierra de la Plata bắt nguồn từ vùng núi Potosi. Quang cảnh thành phố Potosi (núi Cerro Rico). (Ảnh: Wikimedia)

Truyền thuyết về Sierra de la Plata có thể bắt nguồn từ những năm đầu thế kỷ 16. Năm 1515, nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha Juan Díaz de Solís được Quốc vương Tây Ban Nha chỉ thị đi tìm eo biển bí ẩn kết nối Đại Tây Dương với vùng biển phía Nam của Balboa, tức Thái Bình Dương.

Cuộc đổ bộ của Juan Diaz de Solis lên bờ biển Eastern Band (Uruguay ngày nay). Ông bị những thổ dân Charrúas săn bám và sát hại. (Ảnh: Wikimedia)

Những người sống sót của đoàn thám hiểm quyết định trở về Tây Ban Nha, họ căng buồm lên phía bắc dọc theo bờ biển Brazil. Tuy nhiên, một cơn bão dữ dội đã làm đắm một trong những con tàu của họ ở ngoài khơi đảo Santa Catrina.

Ước tính có 18 người sống sót, một trong số đó là nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha tên là Aleixo Garcia. Số phận không quá nghiệt ngã đối với những người sống sót sau vụ đắm tàu, khi vùng biển trở nên lặng sóng hơn. Khí hậu khá ôn hòa, các khu rừng trù phú và lượng thú săn dồi dào là một nguồn cung cấp lượng thực đầy đủ. Những dòng suối sạch cũng ban cho họ nước uống. Hơn nữa, những người bản địa – tộc người Guarani tỏ ra khá thân thiện và đối xử tốt với họ.

Họ bị mắc kẹt trong nhiều năm, và Garcia cuối cùng đã học được ngôn ngữ của người bản địa. Qua những cuộc trò chuyện với tộc người Guarani, Garcia biết được các câu chuyện kể về người Inca, về Sierra de la Plata và vị Vua Trắng.

Bản đồ từ tập Miller Atlas (1519) phác hoạ bờ biển Brazil và cửa sông Río de la Plata. (Ảnh: Wikimedia)

Câu chuyện này đã thúc đẩy Garcia dẫn đầu một đoàn thám hiểm đi tìm thành phố giàu có này. Garcia đã tập hợp được một đội quân gồm 2.000 chiến binh Guarani, những người rất hăng hái với viễn cảnh đột kích tộc người Inca. Bỏ lại hai người của mình (để liên lạc với bất kỳ con tàu châu Âu nào có thể ghé qua khu vực), Garcia tiến về phía tây, rồi cuối cùng đến được chân núi Andes.

Ở khu vực đâu đó giữa Miaque và Tomina, Garcia và đội quân Guarani của ông đã thâm nhập vào vùng biên giới Inca, và bắt đầu các cuộc cướp bóc và cưỡng đoạt khi họ tiến công. Tại hai thị trấn Presto và Tarabuco, gần Sucre, thủ đô Bolivia ngày nay, người Inca cuối cùng cũng chặn đứng được những kẻ xâm lược. Đối mặt với sự chống cự của 20.000 chiến binh Inca được huấn luyện, Garcia đã quyết định rút lui trong một chiến thuật để tăng cường quân tiếp viện và bảo vệ các chiến lợi phẩm.

Tuy nhiên trước khi trở về đảo Santa Catarina, Garcia, những người châu Âu đi cùng ông và một số lượng lớn người Guarani đã bị sát hại trên sông Paraguay, nằm cách xa lãnh thổ Inca. Một hồ sơ sau này ghi chép rằng Garcia bị sát hại vào mùa xuân năm 1525, mặc dù không rõ những kẻ tấn công ông là đồng minh thổ dân lúc trước hay là một tộc người bản địa hoàn toàn khác.

Không bao lâu sau đó, một chiếc tàu tên là San Gabriel, đã đến Santa Catarina, nơi thủy thủ đoàn phát hiện thấy Ramirez và Montes, hai người mà Garcia bỏ lại phía sau. Hai người này đã chỉ cho vị thuyền trưởng một số bạc Inca mà Garcia gửi cho họ. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa họ và vị thuyền trưởng trở nên xấu đi, con tàu San Gabriel đã ra khơi không lâu sau đó mà không có họ.

Tuy vậy, câu chuyện về Sierra de la Plata bắt đầu lan truyền và cuối cùng đến được châu Âu. Mặc dù người Tây Ban Nha đã bắt giữ thành công người cai trị Vương quốc Inca là Atahualpa vào năm 1532, nhưng những câu chuyện về Sierra de la Plata vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho người châu Âu, và các nhà thám hiểm vẫn tiếp tục tìm kiếm ngọn núi huyền thoại này cũng như vị Vua Trắng của nó.

Dù cho công cuộc tìm kiếm không mang lại kết quả, nhưng truyền thuyết này vẫn sống mãi nơi vùng sông Rio de la Plata và tại đất nước Argentina, cả hai địa danh đều có cái tên bắt nguồn từ huyền thoại về ngọn núi Sierra de la Plata.