Ba nhà khoa học được chọn trao giải thưởng Tạ Quang Bửu 2020

Nghiên cứu của ba nhà khoa học được thực hiện tại Việt Nam thuộc các lĩnh vực khoa học y dược, toán học và vật lý, đã công bố trên các tạp chí quốc tế xuất sắc.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt đề xuất trao tặng Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2020 cho ba nhà khoa học có công trình nghiên cứu xuất sắc trên cơ sở đề nghị của Hội đồng Giải thưởng. Trong đó, PGS.TS Vương Thị Ngọc Lan, Đại học Y dược TP.HCM, lĩnh vực y dược; PGS.TS Phạm Tiến Sơn, Đại học Đà Lạt, lĩnh vực toán học. TS Nguyễn Trương Thanh Hiếu, Đại học Tôn Đức Thắng, lĩnh vực vật lý.

Ba nhà khoa học được chọn trao giải: (từ trái qua: PGS  Phạm Tiến Sơn, PGS.Vương Thị Ngọc Lan, TS Nguyễn Trương Thanh Hiếu). (Ảnh: Nafosted).

Nghiên cứu của PGS Vương Thị Ngọc Lan về thụ tinh trong ống nghiệm. Trong các trường hợp phụ nữ thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), chuyển phôi đông lạnh được xem là cho kết quả có thai sinh sống cao hơn so với chuyển phôi tươi ở các trường hợp vô sinh bị hội chứng buồng trứng đa nang. Chúng ta chưa biết được liệu chuyển phôi đông lạnh có thể cho kết quả tương tự ở phụ nữ vô sinh không bị hội chứng đa nang.

Nghiên cứu đi đến kết luận, đối với phụ nữ vô sinh không có hội chứng buồng trứng đa nang, khi thực hiện IVF, chuyển phôi đông lạnh không làm tăng có ý nghĩa tỉ lệ thai diễn tiến hay tỉ lệ sinh sống so với chuyển phôi tươi.

Ở lĩnh vực toán học, PGS.TS Phạm Tiến Sơn nghiên cứu một vấn đề cơ bản đó là bài toán tối ưu nửa đại số: tìm giá trị nhỏ nhất của một hàm đa thức trên một tập nửa đại số (là tập được xác định bởi các phương trình và bất phương trình đa thức). 

Dựa vào các kết quả nghiên cứu, chứng tỏ nghiệm tối ưu của hầu hết các bài toán tối ưu đa thức hoàn toàn được xác định bằng cách giải một số hữu hạn các bài toán quy hoạch nửa xác định.

Nghiên cứu của TS Nguyễn Trương Thanh Hiếu cho thấy hướng tiếp cận điện môi có thể xác định quãng đường tự do không đàn hồi của điện tử trong vật liệu với độ chính xác tương đương với các tính toán từ những nguyên lý đầu trong phép xấp xỉ GW của lý thuyết hệ nhiều hạt. Hướng tiếp cận hiện tại là một lựa chọn khác cho việc tính toán thời gian sống của điện tử nóng, vốn là một đại lượng quan trọng trong động học điện tử siêu nhanh.

Các nhà khoa học đoạt Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm nay đều công tác tại đơn vị thuộc khu vực miền Trung và miền Nam. Đây cũng là năm thứ 2, một nhà khoa học nữ trong lĩnh vực Y sinh Dược học đoạt Giải thưởng.

Lễ trao Giải thưởng dự kiến tổ chức vào dịp kỷ niệm ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5 tại Hà Nội.