Bằng chứng về hoạt động địa chất trên sao Kim

Nghiên cứu mới cho thấy hoạt động địa chất có thể vẫn diễn ra trên sao Kim, biến nó thành một đối tượng để tìm hiểu Trái đất sơ khai.

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế đã sử dụng hình ảnh radar cũ từ sứ mệnh Magellan của NASA để nghiên cứu bề mặt sao Kim và phát hiện bằng chứng cho thấy mà các mảng kiến tạo trượt lên nhau và biến dạng.

Do các vùng đất thấp được quan sát còn tương đối trẻ, hoạt động địa chất này chắc chắn xảy ra cách đây không lâu và thậm chí có thể tiếp tục cho đến ngày nay. Nghiên cứu cho thấy, sao Kim có thể tạo ra hoạt động địa chất từ sâu bên trong nó, không giống như suy đoán trước đây rằng lớp vỏ của hành tinh là một khối rắn giống như Mặt trăng, Trái đất.


Ảnh chụp màu sai một vùng đất thấp rộng 1.100 km trên sao Kim, nơi lớp vỏ hay thạch quyển của nó được chia thành các cấu trúc giống như mảng kiến tạo của Trái đất. (Ảnh: NCSU).

Chuyển động của các mảng kiến tạo không chỉ là sự chen lấn bởi lớp đất đá mà còn là một phần quan trọng trong chu trình carbon của hành tinh. Chính hệ thống này đã hỗ trợ sự sống hình thành trên Trái đất.

Hành tinh của chúng ta không phải lúc nào cũng có cấu hình chu trình carbon giống như hiện tại. Trong quá khứ hàng triệu năm trước, Trái đất nóng hơn nhiều và các nhà khoa học tin rằng nghiên cứu mới này về bề mặt sao Kim có thể trả lời các câu hỏi về hoạt động kiến tạo trên Trái đất sơ khai hoặc trên các hành tinh xa xôi khác.

Hoạt động địa chất của sao Kim không giống như trên Trái đất, nơi các mảng gặp nhau và tạo ra các dãy núi ấn tượng như Himalayas hoặc vùng hút chìm lớn dưới đại dương như rãnh Mariana. Tuy nhiên, việc phát hiện bằng chứng về hoạt động kiến tạo gần đây của nó cho thấy bên dưới bề mặt hành tinh có thể có một vùng nóng chảy được gọi là lớp phủ đang chuyển động ở quy mô toàn cầu.

Khi quan sát thấy dấu hiệu của các khối thạch quyển sao Kim bị kéo ra xa, đẩy, xoay và trượt lên nhau, nhóm nghiên cứu đã tạo ra một mô hình máy tính về hoạt động này. Họ phát hiện ra rằng chuyển động chậm của bên trong hành tinh có thể là nguyên nhân.

"Các kiến tạo mảng trên Trái đất được thúc đẩy bởi sự đối lưu trong lớp phủ. Lớp phủ nóng hoặc lạnh ở những nơi khác nhau. Nó di chuyển và một số chuyển động đó truyền đến bề mặt Trái đất dưới dạng kiến tạo mảng", Phó giáo sư khoa học hành tinh Paul Byrne tại Đại học Bang North Carolina State (NCSU) của Mỹ, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích.

Byrne lưu ý thêm rằng độ dày thạch quyển của một hành tinh phụ thuộc chủ yếu vào mức độ nóng của nó, ở cả bên trong và trên bề mặt. Luồng nhiệt từ bên trong Trái đất sơ khai lớn hơn gấp ba lần so với hiện tại, vì vậy thạch quyển của nó có thể tương tự như những gì chúng ta thấy trên sao Kim ngày nay: không đủ dày để hình thành các mảng chìm xuống, nhưng đủ dày để phân mảnh thành các mảng xô đẩy, kéo và trượt lên nhau.

Sứ mệnh Magellan đã ngừng hoạt động từ năm 2004 nhưng hiện tại có tới ba sứ mệnh mới từ NASA và Cơ quan Vũ trụ châu Âu đang được tiến hành để nghiên cứu sao Kim. Những sứ mệnh này có thể cung cấp quan sát sắc nét hơn về bề mặt hành tinh, giúp làm sáng tỏ hoạt động địa chất của nó.

Chi tiết nghiên cứu đã được công bố trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ hôm 21/6.

TIN CŨ HƠN
Chòm sao Song tử - Gemini

Chòm sao Song tử - Gemini

Chòm sao Song tử nằm ở phía Đông Bắc của chòm Liệp hộ, đối chọi với chòm sao Kim ngưu nằm ở phía Tây dải Ngân hà. Đây là một trong 12 chòm sao Hoàng đạo. Trong chòm này có 2 ngôi sao sáng Song tử alpha (Trung Q

Đăng ngày: 19/12/2025
Ở NASA có một vị trí chỉ cần tốt nghiệp cấp 3 đã làm được, ấy vậy mà nó rất quan trọng

Ở NASA có một vị trí chỉ cần tốt nghiệp cấp 3 đã làm được, ấy vậy mà nó rất quan trọng

Geogre Aldrich, người chịu trách nhiệm cho sức khỏe của phi hành gia tại NASA trong mấy chục năm qua bằng cách... ngửi mùi.

Đăng ngày: 19/12/2025
NASA phát hiện hành tinh có sự sống như trái đất

NASA phát hiện hành tinh có sự sống như trái đất

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) ngày 5/12 thông báo rằng chương trình không gian Kepler đã khẳng định một hành tinh nằm trong vùng "có thể có sự sống".

Đăng ngày: 19/12/2025
Xem mưa sao băng đẹp nhất năm vào sáng 14/12

Xem mưa sao băng đẹp nhất năm vào sáng 14/12

Trận mưa sao băng đẹp nhất trong năm Geminids (Song Tử) sẽ có thời điểm cực đại vào ngày 13 và 14/12 và đây sẽ là thời điểm lý tưởng nhất để người yêu thiên văn Việt Nam quan sát.

Đăng ngày: 18/12/2025
Hướng dẫn chụp ảnh hiện tượng mưa sao băng

Hướng dẫn chụp ảnh hiện tượng mưa sao băng

Khác với các hiện tượng thiên văn khác như Nhật thực, Nguyệt thực hay sao chổi - Mưa sao băng là một hiện tượng xảy ra với tần suất khá nhiều và dễ gây hứng thú cho những người chưa từng được quan sát.

Đăng ngày: 18/12/2025
Vì sao thiên hà của chúng ta có tên gọi Milky Way?

Vì sao thiên hà của chúng ta có tên gọi Milky Way?

Chúng ta có rất nhiều tên gọi không chính thức cho các cảnh quan vũ trụ. Thỉnh thoảng chúng được đặt tên theo hình dạng mà ta nhìn thấy, ví dụ Tinh vân Đầu Ngựa.

Đăng ngày: 17/12/2025
Mất bao lâu để đến được hệ sao khác ngoài Hệ Mặt trời?

Mất bao lâu để đến được hệ sao khác ngoài Hệ Mặt trời?

Một nhóm các nhà vật lý quyết định ước tính xem chúng ta mất bao nhiêu thời gian để đến được các hệ sao khác trong Dải Ngân hà bằng các tàu vũ trụ hiện có.

Đăng ngày: 17/12/2025
Khoa Học News