Bí mật của những con rắn bay

Những cử động mà rắn thực hiện trong quá trình bay phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta tưởng tượng.

Đối với các loài bò sát khác, nhảy từ độ cao hàng chục mét chẳng khác nào hành động tự sát, bởi ít nhất chúng cũng bị gãy xương. Tuy nhiên, Chrysopelea paradisi, tên một họ rắn sống trên cây từ Đông Nam Á tới Nam Á, lại là ngoại lệ. Chúng có thể bay từ cây này sang cây khác với khoảng cách tối thiểu 24 m.

Không ai biết chính xác tại sao những con vật đó có thể bay mà không cần cánh. Nhưng một nghiên cứu mới đây đã hé mở bí mật về khả năng bay của chúng.

Một con rắn bay trong thử nghiệm của Jake Socha. (Ảnh: Đại học Virginia).

“Đối với mọi con vật bay, bạn cần biết những thông tin cơ bản sau: tốc độ bay, hình dạng thân và hình dạng cánh”, Jake Socha, nhà sinh học của Đại học Virginia tại Mỹ, nói với Livescience.

Socha nghiên cứu hành vi bay của rắn trong nhiều năm. Các nghiên cứu trước đây của ông chứng minh rằng khi bay phần đầu của rắn dường như không cử động, cơ thể rắn dẹt đến mức tối đa, đồng thời uốn lượn như khi bò trên mặt đất. Tốc độ bay của rắn khá nhanh, dao động từ 8 tới 10 m mỗi giây.

Để tìm hiểu xem cơ thể rắn thay đổi thế nào trong quá trình bay, Socha và các đồng nghiệp quay phim những con rắn khi chúng bay từ một đỉnh tháp cao 15 m xuống đất. Nhóm nghiên cứu tô những điểm màu trắng trên cơ thể rắn để xác định vị trí của rắn trong không trung ở mọi thời điểm bất kỳ.

“Lũ rắn tỏ ra vui sướng khi có cơ hội trình diễn trước máy quay”, Socha nói.

Sau đó, các chuyên gia dùng các đoạn video để dựng mô hình và phân tích những lực tác động tới cơ thể rắn trong quá trình bay. Họ nhận thấy cơ thể chúng không nằm theo chiều ngang mà nghiêng khoảng 25 độ so với luồng không khí. Nửa trước của thân rắn hầu như không cử động nhưng vẫn uốn lượn sang hai bên. Trong khi đó, phần đuôi di chuyển lên và xuống.

Điều đáng ngạc nhiên là, mặc dù những con rắn bay xuống đất, tổng ngoại lực tác động lên cơ thể chúng lại có hướng đi lên.

“Từ trước tới nay con người luôn nghĩa hành động bay của rắn là một quá trình đơn giản, giống như máy bay giấy, song hóa ra thực tế không phải vậy”, Greg Byrnes, một nhà nghiên cứu của Đại học Cincinnati tại Mỹ, phát biểu.

Phát hiện mới có thể dẫn tới nhiều ứng dụng trong việc chế tạo các phương tiện bay cỡ nhỏ và linh hoạt, Socha nhận định.

Rắn Chrysopelea paradisi thực sự cần phải nhấp nhô nếu chúng muốn bay xa.

Rắn Chrysopelea paradisi thực sự cần phải nhấp nhô nếu chúng muốn bay xa. Mặc dù mô hình cho thấy một sinh vật có hình dạng cơ thể như rắn bay thiên đường sẽ ổn định cơ thể 50% khi phóng từ khoảng cách 10 mét, con số này tăng lên 94% khi chúng nhấp nhô. Các lợi ích tăng hơn nữa khi bắt đầu từ một độ cao lớn hơn, với các đường trượt dài hơn, ổn định hơn.

Rắn bay đã tạo ra một chuyển động độc đáo không giống như cách những loài rắn khác sử dụng để di chuyển trên mặt đất hoặc dưới nước. Các sóng dọc có tần số gấp đôi, nhưng biên độ nhỏ hơn nhiều so với sóng ngang.

Rắn Chrysopelea là những sinh vật rừng nhiệt đới, nhưng nó cần phải thực hiện những bước nhảy dài như vậy để tìm con mồi vì chúng thích sống ở rìa của những khoảng trống nơi có nhiều ánh sáng Mặt trời, nhưng cây cối lại nằm cách xa nhau.