Bí mật về giống cừu đang ngày càng thấp bé đi

Kết quả nghiên cứu mới cho thấy mùa đông ấm hơn đang khiến cho giống cừu Soay hoang dã của Scotland ngày càng trở nên nhỏ bé, bất kể những lợi ích tiến hóa tự nhiên lẽ ra phải giúp loài này phát triển to lớn hơn.

Nghiên cứu mới cung cấp bằng chứng cho thấy biến đổi khí hậu chính là nguyên nhân lí giải sự sụt giảm kích cỡ của loài cừu hoang sống trên đảo Hirta thuộc Scotland, theo công bố đầu tiên của các nhà khoa học năm 2007. Các nhà nghiên cứu tin tưởng rằng, do tác động của biến đổi khí hậu, các điều kiện sinh tồn trên đảo Hirta đang trở nên dễ dàng hơn, đồng nghĩa với việc những con cừu thấp bé, chậm phát triển có nhiều khả năng sống sót hơn qua mùa đông so với trong quá khứ. Điều này, cùng với ‘hiệu ứng cừu mẹ trẻ’ mới được phát hiện, theo đó những cừu cái trẻ sẽ sinh ra cá thể con nhỏ bé hơn, giải thích lý do vì sao kích thước trung bình của giống cừu trên đảo này đang giảm đi.

Lý thuyết tiến hóa cổ điển cho rằng theo thời gian, kích thước trung bình của cừu hoang dã sẽ tăng lên, do những con vật to lớn hơn có xu hướng thích nghi, sinh tồn và sinh sản tốt hơn những cá thể nhỏ, và con cái thường có đặc điểm giống bố mẹ chúng. Tuy nhiên, đối với loài cừu Soay ở Hirta, một hòn đảo xa xôi thuộc quần đảo Saint Kilda, Scotland, kích thước cơ thể trung bình đã giảm khoảng 5% trong vòng 24 năm qua.

Mùa đông ấm hơn đang khiến giống cừu Soay hoang dã của Scotland ngày càng trở nên thấp bé, bất kể những lợi ích tiến hóa tự nhiên lẽ ra phải giúp loài này lẽ ra phải giúp loài này phát triển to lớn hơn. (Ảnh: iStockphoto)

Nhóm nghiên cứu phân tích các dữ liệu kích thước cơ thể và lịch sử đời sống, trong đó có các mốc thời gian quan trọng trong cuộc đời một con cừu Soay đảo Hirta suốt 24 năm qua. Họ phát hiện ra rằng những con cừu trên đảo này không phát triển nhanh như trước đây, và rằng những con cừu nhỏ bé hơn lại có khả năng tồn tại và phát triển tốt hơn. Điều này làm giảm kích thước trung bình của quần thể cừu nói chung.

Giáo sư Coulson cho rằng đây là hệ quả của mùa đông ấm hơn và ngắn hơn sinh ra dưới tác động của biến đổi khí hậu, đồng nghĩa với việc cừu non không cần phải tăng cân nhiều trong những tháng đầu tiên để có đủ điều kiện tồn tại cho tới khi nó được 1 năm tuổi như trước kia, khi mùa đông lạnh giá và khắc nghiệt hơn.

Ông giải thích: “Trong quá khứ, chỉ có những con cừu to lớn, khỏe mạnh và cừu con to khỏe đạt được mức tăng cân cần thiết trong mùa hè đầu tiên mới có thể chống chọi được với mùa đông khắc nghiệt của Hirta. Nhưng giờ đây, do tác động của biến đổi khí hậu, cỏ - nguồn thức ăn của loài này – luôn có sẵn trong nhiều tháng trong năm, và các điều kiện sinh tồn trở nên dễ dàng hơn, do đó ngay cả những con cừu chậm phát triển cũng vẫn có khả năng tồn tại được. Điều này đồng nghĩa với việc những con cừu nhỏ, yếu đang ngày càng chiếm tỉ lệ lớn hơn trong quần thể".

Các kết quả nghiên cứu cho thấy sự giảm kích thước cơ thể trung bình ở loài cừu đảo Hirta trước hết là một phản ứng sinh thái đối với những thay đổi môi trường trong vòng 25 năm qua; thay đổi về mặt tiến hóa tự nhiên chỉ là một phần lí do rất nhỏ của hiện tượng này.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng khám phá ra rằng tuổi sinh đẻ của cừu cái có ảnh hưởng tới kích thước của con con. Họ nhận ra những con cừu cái ít năm tuổi không có khả năng sinh ra những đứa con sau này khi đến tuổi sinh đẻ sẽ đạt tới kích thước bằng con mẹ hiện tại. Hiệu ứng ‘cừu mẹ trẻ’ này đã không được tính đến trong những phân tích trước đây về chọn lọc tự nhiên, điều này phần nào giải thích tại sao cừu Hirta không tuân theo những dự báo phát triển mà các nhà sinh học đưa ra.

“Hiệu ứng cừu mẹ trẻ giải thích vì sao cừu Soay không trở nên to lớn hơn như chúng ta vẫn trông đợi,” giáo sư Coulson kết luận. “Nhưng nó chưa đủ để giải thích tại sao chúng thậm chí còn ngày càng nhỏ bé đi. Chúng tôi tin rằng điều này là do biến đổi khí hậu. Cả hai yếu tố cộng gộp lại đã đánh bại quá trình chọn lọc tự nhiên mà chúng ta vẫn trông đợi.”

Nghiên cứu được tiến hành với sự hợp tác của các nhà khoa học đến từ đại học Leeds, Cambridge, Edinburgh và Stanford. Kinh phí do Hội đồng Nghiên cứu Môi trường Tự nhiên vương quốc Anh (NERC) tài trợ.

Tham khảo:

Arpat Ozgul et al. The Dynamics of Phenotypic Change and the Shrinking Sheep of St. Kilda. Science, July 3, 2009

Loading...
TIN CŨ HƠN
Tại sao nhiệt độ cao khiến máy bay khó cất cánh?

Tại sao nhiệt độ cao khiến máy bay khó cất cánh?

Nhiệt độ gia tăng trên Trái đất đang khiến máy bay khó cất cánh hơn ở một số sân bay, đặt ra thách thức khác cho ngành hàng không dân dụng.

Đăng ngày: 21/04/2025
Tác dụng của hiện tượng núi lửa phun trào

Tác dụng của hiện tượng núi lửa phun trào

Một bản nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng, núi lửa phun trào có thể giúp giảm bớt ảnh hưởng của hiện tượng Trái đất nóng lên. 

Đăng ngày: 18/04/2025
Động đất là gì? Động đất được hình thành như thế nào?

Động đất là gì? Động đất được hình thành như thế nào?

Động đất là hiện tượng rung động đột ngột của vỏ Trái đất, mạnh hay yếu tuỳ từng trận (xác định bằng độ Richter).

Đăng ngày: 18/04/2025
Những nơi nóng nhất và lạnh nhất trên Trái Đất

Những nơi nóng nhất và lạnh nhất trên Trái Đất

Trạm Vostok, đảo Ellesmere, làng Oymyakon, thành phố Bangkok, thung lũng tử thần... là những địa dang nổi tiếng có nhiệt độ thấp và cao kỷ lục.

Đăng ngày: 17/04/2025
Thảm họa núi lửa khủng khiếp nhất lịch sử nhân loại

Thảm họa núi lửa khủng khiếp nhất lịch sử nhân loại

Với sức công phá khoảng 800 triệu tấn TNT, vụ núi lửa Tambora phun trào ngày 10/4/1815 tại Sumbawa, Indonesia là vụ nổ gây chấn động lớn nhất trong lịch sử nhân loại.

Đăng ngày: 16/04/2025
Những điều bạn chưa biết về hiện tượng mặt trời giả

Những điều bạn chưa biết về hiện tượng mặt trời giả

Hiện tượng Mặt Trời giả hay Mặt Trời ma, có tên khoa học là parhelion (số nhiều là parhelia). Đây là một hiện tượng khí quyển, là các đốm sáng, thường thấy trên các cạnh của Quầng bên cạnh Mặt Trời.

Đăng ngày: 13/04/2025
Vì sao biển thường có màu xanh?

Vì sao biển thường có màu xanh?

Glenn Smith, giáo sư tại Viện Công nghệ Georgia (Mỹ), đã giải thích vấn đề này như sau: nước biển thật ra không màu nhưng do nó phản chiếu màu xanh của bầu trời nên chúng ta thường thấy chúng có màu xanh, do vậy lúc bầu trời có nhiều đám m&ac

Đăng ngày: 11/04/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News