Cây râu mèo có hoạt chất quý ức chế tiểu đường

Nghiên cứu mới phát hiện cây râu mèo mọc nhiều ở miền núi Việt Nam, có tác dụng ức chế tiểu đường và kháng nhiều dòng tế bào ung thư.

Nghiên cứu của TS Nguyễn Phi Hùng và cộng sự Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) vừa công bố quốc tế, tìm ra những hợp chất tự nhiên có hoạt tính ức chế tiểu đường trong cây râu mèo. Cây này còn có tên gọi khác là bông bạc (tên khoa học: Orthosiphon stamineus), một loài thực vật thuộc họ bạc hà, phân bố chủ yếu ở vùng đồng bằng và miền núi như Cao Bằng, Vĩnh Lộc (Thanh Hóa), Ba Vì (Hà Nội), Lâm Đồng.


Cây râu mèo. (Ảnh: wikipedia).

Nhóm nghiên cứu đã thu thập và tách chiết, phân lập được 40 hợp chất. Trong số này 10 hợp chất được nhóm xác định có khả năng ức chế hoạt lực enzyme protein tyrosine phosphatase 1B (PTP1B). So sánh với chất đối chứng, 10 hợp chất trong cây râu mèo có khả năng ức chế  PTP1B gấp 3-4 lần. Enzyme này là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp chuyển hóa đường, không dung nạp được gluscose, gây ra bệnh tiểu đường nếu không được cân bằng.

Đặc biệt, hai hợp chất có hàm lượng cao nhất trong cây râu mèo (rosmarinic acid và ursolic acid), ngoài tác dụng ức chế tiểu đường, còn có khả năng chống oxy hóa, kháng nhiều dòng tế bào ung thư. Hoạt tính của chất này cũng được tìm thấy trong một số dược liệu quý, khó trồng hơn, như đan sâm, xạ đen. Tuy nhiên, giá thành để thu mua những dược liệu quý này thường khá cao trong khi hoạt tính ức chế của hợp chất như nhau.

TS Hùng cho biết, dựa vào kết quả thí nghiệm, ông và cộng sự sẽ nghiên cứu, cải tiến các phương pháp mới để tăng hiệu suất tách chiết đạt độ tinh chế cao, kết hợp với cơ sở cây trồng để thay đổi môi trường sinh trưởng, từ đó giúp hàm lượng hợp chất có giá trị được cải thiện.


TS Hùng đang thực hiện công đoạn tách chiết hợp chất trong phòng thí nghiệm. (Ảnh: NX).

Hiện nhóm đang trong quá trình nghiên cứu bào chế các hợp chất ứng dụng làm chế phẩm hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường. Nhóm nghiên cứu cũng đã nhận dạng một hợp chất mới và đang đi sâu trong việc định danh và xác định đặc tính, tiềm năng ứng dụng của chất này.

Cây râu mèo hiện được trồng phổ biến ở vùng núi phía Bắc, có vị ngọt, tính mát, tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt, được sử dụng điều trị cao huyết áp, bệnh đường tiết niệu trong Đông y. Các nghiên cứu về hóa học và tác dụng sinh học của râu mèo ở Việt Nam còn hạn chế, chưa có nghiên cứu nào về thành phần hóa học liên quan đến hoạt tính chống tiểu đường theo hướng tăng cường hấp thu đường máu và ức chế enzyme PTP1B được công bố.

"Việc tìm ra những hợp chất tiềm năng, có giá trị trong những loài cây phổ biến có thể giúp giảm chi phí bào chế, giá thành dược phẩm sẽ không cao trong khi tác dụng điều trị có thể như nhau", TS Hùng nói.

TIN CŨ HƠN
Phân biệt đào bích và đào phai

Phân biệt đào bích và đào phai

Đào phai và đào bích là hai loại hoa đào Tết khá phổ biến và được nhiều người yêu thích.

Đăng ngày: 22/12/2025
Cà chua, khoai tây

Cà chua, khoai tây "2 trong 1"

Đó là kết quả của đề tài khoa học “Tạo cây ghép giữa cà chua và khoai tây” mà kỹ sư công nghệ sinh học Nguyễn Thị Trang Nhã (SN 1987, vừa tốt nghiệp thủ khoa Trường đại học Nông lâm TP.HCM) thực hiện trong suốt hai năm qua.

Đăng ngày: 18/12/2025
Giun đất sau khi bị đứt đoạn vì sao lại biến thành nhiều con?

Giun đất sau khi bị đứt đoạn vì sao lại biến thành nhiều con?

Giun đất là một loại động vật nhỏ thường thấy chui trong lớp bùn đất, làm tơi xốp đất màu và cũng làm thức ăn cho nhiều loại động vật khác. Giun đất có một khả năng đặc biệt, nếu như chúng bị đứt thành 2 đoạn, chúng không những không chết đi mà qua v&agrav

Đăng ngày: 17/12/2025
Top 10 loại nấm quý hiếm nhất ở Việt Nam

Top 10 loại nấm quý hiếm nhất ở Việt Nam

Hiện nay các loại nấm là món ăn ưa thích của nhiều người. Không chỉ có giá trị dinh dưỡng cao chúng còn là nguyên liệu để chế biến những món ăn hấp dẫn.

Đăng ngày: 15/12/2025
Bạn có biết các nốt sần trên lá sung thực chất là gì không?

Bạn có biết các nốt sần trên lá sung thực chất là gì không?

Nhưng nếu đã từng ăn nem Phùng, chắc bạn sẽ có lúc nhận ra những lá sung ăn kèm đôi khi xuất hiện những nốt sần hết sức kỳ lạ, trông giống như mụn nổi lên vậy.

Đăng ngày: 15/12/2025
Loài bướm lớn nhất Đông Nam Á xuất hiện ở nhà dân

Loài bướm lớn nhất Đông Nam Á xuất hiện ở nhà dân

Hai ngày qua, nhiều người dân hiếu kỳ kéo đến nhà chị Phạm Thị Như Thảo ở xã Tam Phước, huyện Phú Ninh (Quảng Nam) để tận mắt xem một con bướm lớn với sải cánh dài gần 50 cm.

Đăng ngày: 09/12/2025
Lý giải hiện tượng cây phát tiếng kêu khi... khát nước

Lý giải hiện tượng cây phát tiếng kêu khi... khát nước

Việc cây phát ra tiếng (ngoài tiếng xào xạc của lá khi có gió) không phải là điều gì mới. Tuy nhiên, những âm thanh phát ra có thể cho biết tình trạng vật lý là một điều khá mới mẻ với các nhà nghiên cứu.

Đăng ngày: 07/12/2025
Khoa Học News