Công nghệ điện báo tạo nên thế giới thông tin "vô thưởng vô phạt"

Bằng cách tạo ra một lượng lớn thông tin vô thưởng vô phạt, điện báo đã thay đổi hoàn toàn "tỷ lệ hành động dựa trên thông tin".

Henry David Thoreau viết trong cuốn Walden rằng: "Chúng ta gấp rút xây dựng hệ thống điện báo từ Maine đến Texas, nhưng có lẽ, chẳng có gì quan trọng để truyền đi từ Maine đến Texas cả... Chúng ta háo hức vượt qua Đại Tây Dương và để Cựu Thế giới đến gần hơn với Tân Thế giới thêm vài tuần, nhưng có lẽ, tin tức đầu tiên lọt vào tai người Mỹ khi ấy sẽ là Công chúa Adelaide mắc bệnh ho gà".


Hệ thống điện báo đầu tiên năm 1838. (Ảnh: History.com).

Câu nói trên thể hiện ngụ ý rằng điện báo khiến thông tin trở nên vô thưởng vô phạt. Luồng thông tin dồi dào có rất ít thứ liên quan, hoặc không liên quan chút nào đến những người mà nó hướng đến. Nói cách khác, thông tin về cơ bản là xa rời với hoàn cảnh xã hội và kiến thức của độc giả.

"Nước ở khắp mọi nơi nhưng chẳng có đến một giọt để uống" - câu nói của Coleridge trở thành phép ẩn dụ cho một môi trường thông tin mà yếu tố ngữ cảnh bị gạch bỏ: Trong một biển thông tin, chỉ có rất ít thông tin có giá trị sử dụng.

Một người đàn ông ở Maine và một người đàn ông ở Texas có thể trò chuyện với nhau, nhưng chẳng có chủ đề nào mà họ cùng nắm rõ hoặc cùng quan tâm cả. Máy điện báo có thể đã giúp toàn đất nước trở thành "một khu phố", nhưng đó là những khu phố rất kỳ dị, với dân cư toàn là những người xa lạ không biết gì về nhau, ngoài những thông tin hời hợt, phù phiếm.

Ngày nay, chúng ta đang sống trong một "khu phố" như vậy (đôi khi, người ta dùng từ "ngôi làng toàn cầu"), bạn có thể hiểu được thế nào là thông tin phi ngữ cảnh bằng cách tự đưa ra cho bản thân những câu hỏi sau: Những thông tin mà bạn tiếp nhận trên đài phát thanh, truyền hình hoặc báo in vào buổi sáng có thường xuyên khiến bạn phải thay đổi kế hoạch trong ngày hoặc thực hiện một số hành động mà nếu như không có thông tin đó, bạn sẽ không thực hiện không? Liệu những thông tin bạn đang tiếp nhận có cung cấp dữ liệu chi tiết về một số vấn đề mà bạn đang cần phải giải quyết không?

Đối với hầu hết chúng ta, tin tức về thời tiết đôi khi tạo ra tác động như trên; đối với các nhà đầu tư, họ chịu tác động của tin tức về thị trường chứng khoán; có lẽ một câu chuyện về tội phạm cũng sẽ khiến người ta phải hành động, nếu vụ phạm tội tình cờ xảy ra gần nơi ta sống hoặc liên quan đến một người mà ta biết.

Tuy nhiên, hầu hết tin tức hàng ngày của chúng ta là vô nghĩa, chỉ toàn những thông tin cung cấp cho chúng ta điều gì đó để bàn luận nhưng không dẫn đến bất kỳ hành động nào có ý nghĩa. Thực tế này chính là di sản chính yếu của công nghệ điện báo: Bằng cách tạo ra một lượng lớn thông tin vô thưởng vô phạt, điện báo đã thay đổi hoàn toàn "tỷ lệ hành động dựa trên thông tin".

TIN CŨ HƠN
Những điều bí ẩn trong rừng Amazon khiến bạn

Những điều bí ẩn trong rừng Amazon khiến bạn "hết hồn"

Khu rừng già Amazon rộng lớn luôn ẩn chứa những điều bí ẩn chưa được khám phá, khiến chuyến đi vào rừng đầy rẫy hiểm nguy nhưng không kém phần thú vị và kích thích trí tò mò.

Đăng ngày: 27/11/2025
Những thanh kiếm huyền thoại trong lịch sử thế giới

Những thanh kiếm huyền thoại trong lịch sử thế giới

Thanh kiếm Nhân từ dùng trong lễ đăng quang vua Anh, thanh gươm của Hoàng đế La Mã Charlemagne, hay kiếm của vị tướng Napoléon Bonaparte... là những báu vật còn tồn tại đến ngày nay.

Đăng ngày: 26/11/2025
Lời giải

Lời giải "Trí thông minh sẽ bị thay đổi theo thời gian?"

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trí thông minh không phải là một “đại lượng” cố định và bạn hoàn toàn có thể thông minh hơn theo thời gian.

Đăng ngày: 26/11/2025
Tại sao cà phê phân voi đắt nhất hành tinh?

Tại sao cà phê phân voi đắt nhất hành tinh?

Dù là những lời miêu tả kiểu "đó là phân" hay những lời ngợi khen rằng đó là "món quà của Chúa", thì cà phê phân voi vẫn là tách cà phê đắt nhất trên hành tinh.

Đăng ngày: 26/11/2025
Tại sao thi hài Lenin trông ngày càng tươi tắn hơn?

Tại sao thi hài Lenin trông ngày càng tươi tắn hơn?

Đây là lời khẳng định của những người làm công việc ướp xác cho Lenin. Họ đã phát triển những kỹ thuật thí nghiệm để duy trì thần thái cho thi hài của vị lãnh tụ cách mạng cộng sản.

Đăng ngày: 26/11/2025
Quá trình sản xuất vỏ lon giải khát

Quá trình sản xuất vỏ lon giải khát

Bước đầu tiên để tạo ra lon giải khát là đưa các cuộn nhôm, mỗi cuộn nặng chừng 10kg, vào máy để bôi trơn. Việc làm này giúp cho nhôm di chuyển trơn tru qua các khâu tạo kiểu dáng ở những bước tiếp theo.

Đăng ngày: 26/11/2025
Top 9 người kỳ lạ nhất thế giới

Top 9 người kỳ lạ nhất thế giới

Mỗi người đều là duy nhất theo cách riêng của họ. Một số người có tài năng đáng kinh ngạc, trong khi những người khác lại có những đặc điểm độc đáo.

Đăng ngày: 26/11/2025
Khoa Học News