Đằng sau sự sụp đổ của đế chế Maya

Các thành bang của đế chế Maya cổ đã phát triển cực kỳ hưng thịnh ở phía nam Mexico và phía bắc của Trung Mỹ trong khoảng 6 thế kỷ. Sau đó, vào khoảng năm 900 sau CN, nền văn minh Maya sụp đổ.

Hai nghiên cứu được thực hiện gần đây khảo sát các lý do dẫn tới sự tan vỡ của nền văn hóa Maya kết luận rằng chính bản thân người Maya góp phần tạo ra sự suy tàn này.

Bằng phương pháp mô phỏng mô hình thời tiết, các nhà khoa học tìm ra rằng hạn hán đóng vai trò chính, nhưng người Maya dường như đã làm trầm trọng thêm vấn đề bằng cách chặt phá rừng để lấy đất xây dựng thành phố và canh tác mùa màng.

“Chúng tôi không nói rằng chặt phá rừng là toàn bộ nguyên nhân dẫn tới hạn hán, nhưng đó là lý do đáng kể dẫn tới tình trạng khô hạn ở nơi đây", Benjamin Cook, nhà khoa học nghiên cứu mô hình khí hậu ở ĐH Columbia và là trưởng nhóm nghiên cứu, nói.

Bằng cách mô phỏng các mô hình thời tiết, ông Cook và các đồng nghiệp xem xét việc chuyển đổi từ rừng sang trồng trọt cây lương thực, như ngô, làm thay đổi khí hậu như thế nào. Kết quả cho thấy khi tình trạng chặt phá rừng lên tới cực đại thì nó có thể đóng góp tới 60% tình trạng hạn hán. Sự chuyển đổi từ cây rừng sang ngô làm giảm lượng nước chuyển từ đất lên khí quyển - ảnh hưởng tới lượng mưa.


Đền thờ ở Tikal, một trong những thành bang Maya chính. (Nguồn: Livescience)

“Sự sụp đổ và bỏ hoang của Maya ở bán đảo Yucatán là kết quả của mối tương quan con người - môi trường phức tạp", nghiên cứu đăng trên tạp chí PNAoS hôm 20/8 nhận xét.

Việc chặt phá rừng của người Maya làm tình trạng hạn hán thêm trầm trọng, xảy ra đúng vào thời gian đế chế này lụi tàn và dân số giảm mạnh.

Ngoài ra, sự thay đổi địa hình nơi đây cũng khiến đất bị xói mòn. Một số bằng chứng khảo cổ cho thấy khu vực này phải chịu áp lực lớn, ví dụ như cây hồng xiêm - thường được dùng để lấy gỗ làm dầm xây nhà - không còn được trồng ở địa điểm Tikal và Calakmul cho tới năm 741 tr.CN. Những động vật có vú lớn như hươu đuôi trắng cũng giảm mạnh số lượng vào thời kỳ Maya suy tàn.

Yếu tố chính trị và xã hội góp phần dẫn tới sự suy tàn. Những con đường thương mại được chuyển từ đường bộ qua bán đảo Yucatán sang vận chuyển bằng tàu biển. Sự thay đổi này khiến các thành bang yếu đi, kết hợp với các thách thức môi trường, làm nảy sinh nhiều mâu thuẫn trong xã hội.

Cấu trúc kinh tế chính trị cũ yếu dần, nên tầng lớp nông dân và thợ thủ công và những thành phần khác bỏ nhà cửa và thành phố của mình để đi tìm cơ hội kinh tế mới ở những nơi khác, để lại các thành phố hoang tàn và suy vong.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Tìm ra nguyên nhân khiến cho nền văn minh Maya sụp đổ

Tìm ra nguyên nhân khiến cho nền văn minh Maya sụp đổ

Phân tích của nghiên cứu cho thấy lượng mưa hàng năm giảm mạnh và độ ẩm giảm đã góp phần gây ra hạn hán và chấm dứt nền văn minh Maya.

Đăng ngày: 01/04/2025
Kim tự tháp Ai Cập được xây dựng như thế nào?

Kim tự tháp Ai Cập được xây dựng như thế nào?

Người Aztec, người Maya và người Ai Cập cổ thuộc ba nền văn minh rất khác nhau nhưng lại cùng chung một biểu tượng: các kim tự tháp. Tuy nhiên, trong ba nền văn minh cổ đại này, những chuẩn mực về thiết kế kim tự tháp do người Ai Cập đặt ra được phần lớn mọi người công nhận là kiểu kim tự t

Đăng ngày: 30/03/2025
Giải oan cho loài chim bị con người tuyệt diệt

Giải oan cho loài chim bị con người tuyệt diệt

Dodo - loài chim bị con người tàn sát đến mức tuyệt chủng - luôn bị gán cho biệt danh "ngu ngốc, khờ khạo".

Đăng ngày: 28/03/2025
Dấu vết mộ cổ chứng minh Chúa Jesus từng có vợ và con trai

Dấu vết mộ cổ chứng minh Chúa Jesus từng có vợ và con trai

Mới đây, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra điều mới lạ trong khu mộ chúa Jesus tại Jerusalem. Kết quả nghiên cứu hé lộ răng Chúa Jesus từng có vợ và một người con trai có tên là Judah.

Đăng ngày: 11/03/2025
Khủng long có họ với... gà?

Khủng long có họ với... gà?

Gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện phần mô mềm trên đỉnh đầu của loài khủng long Edmontosaurus tại Canada và thấy sự tương đồng với phần mào của loài gà ngày nay.

Đăng ngày: 19/02/2025
Nguồn gốc thực sự của Bức tường thành Jerusalem

Nguồn gốc thực sự của Bức tường thành Jerusalem

Lịch sử của một trong những địa điểm linh thiêng nhất thế giới đối với cả người Do Thái và người Hồi Giáo có lẽ sẽ phải được viết lại sau một khám phá bất ngờ của các nhà khảo cổ Israel.

Đăng ngày: 02/02/2025
Thủy quái Leviathan không còn là huyền thoại

Thủy quái Leviathan không còn là huyền thoại

Các nhà nghiên cứu vừa phát hiện những dấu tích hóa thạch của một con cá voi cổ đại với bộ răng to lớn đáng sợ.

Đăng ngày: 01/02/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News