Đáy biển trồi sụt sẽ gây sóng thần
Sóng thần có khả năng xuất hiện nếu động đất khiến đáy biển dịch chuyển theo phương thẳng đứng.
Quang cảnh một ngôi nhà trên đảo Pagan Utara, quần đảo Mentawai, Indonesia sau khi sóng thần tràn vào hôm 26/10. (Ảnh: AFP).
Động đất hôm 25/10 gây nên sóng thần tại Indonesia khiến ít nhất 311 người chết, hàng trăm người mất tích và khoảng 20 nghìn người mất nhà cửa. Với cường độ 7,7 độ Richter, cơn địa chấn này nằm trong nhóm những trận động đất có khả năng tạo sóng thần.
Don Blakeman, một nhà địa vật lý của Trung tâm Thông tin Động đất quốc gia Mỹ, khẳng định những trận động đất có cường độ thấp hơn 7,5 độ Richter thường không gây sóng thần. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận đôi khi một cơn địa chấn 6 độ Richter có thể gây sóng thần trong phạm vi nhỏ, với sức tàn phá tương đối thấp.
Giới chuyên gia nhận định sóng thần chỉ xảy ra sau động đất nhờ sự kết hợp của ba yếu tố sau: cường độ địa chấn, hướng dịch chuyển của đất và địa hình đáy biển.
Nếu địa chấn khiến đất ở dọc các đường đứt gãy (đường phay) dưới đáy biển dịch chuyển theo phương thẳng đứng - lên trên hoặc xuống dưới - thì sóng thần sẽ có khả năng xuất hiện. Do chuyển động theo phương thẳng đứng của đáy biển, toàn bộ nước ở phía trên cũng sẽ trồi lên hoặc sụt xuống, tạo nên những đợt sóng có năng lượng lớn. Sức mạnh của sóng sẽ tăng tới mức khủng khiếp nếu tâm chấn của động đất nằm dưới đáy đại dương.
Trong trường hợp động đất chỉ khiến đáy đại dương dịch chuyển theo phương ngang, sóng thần hiếm khi xuất hiện bởi nước chỉ trồi lên hoặc sụt xuống tương đối nhẹ.
Đáy biển chuyển động càng mạnh theo phương thẳng đứng thì độ cao của sóng thần càng tăng. Mọi thay đổi về địa hình của đáy biển có thể làm tăng hoặc giảm chiều cao của sóng thần khi nó di chuyển. Theo Blakeman, khi lan truyền trên mặt đại dương, sóng thần thường đạt vận tốc gần bằng máy bay phản lực, nghĩa là từ 800 tới 1.000 km/h. Nhưng khi tới gần đất liền tốc độ của sóng thần giảm dần.
“Hiện tượng nước rút đột ngột và mạnh khỏi bờ là dấu hiệu cho thấy sóng thần đang lao tới”, Blakeman nói.
Có những trận động đất còn tạo nên sóng thần kép. Cơ quan Khí tượng và Địa vật lý Indonesia cho hay, hồi tháng 4 một cơn địa chấn 7,7 độ Richter tại nước này gây nên hai đợt sóng thần liên tiếp.
Sóng thần lấy sức mạnh từ sự dịch chuyển của đáy đại dương. Vì thế mọi điều kiện thời tiết không ảnh hưởng tới sức mạnh của nó.
Bão tuyết là gì? Bão tuyết được hình thành như thế nào?
Bão tuyết là một hiện tượng đặc trưng bởi sức gió mạnh ít nhất là 56km/h và kéo dài trong một thời gian dài - thường là ba giờ hoặc hơn.
Vì sao trước khi mưa, mây thường có màu đen?
Lúc trời bắt đầu mưa, một trong những dấu hiệu nhận biết là khi nhìn lên trời, chúng ta sẽ mây có màu đen xám xịt.
Tại sao mây có nhiều màu sắc?
Mây trên trời đa phần đều là màu trắng pha một chút xám, nhưng đôi khi cũng có những đám mây đủ màu như đen, hồng, tím, vàng, đỏ,... Màu sắc mây có được đều do mây phản chiếu lại ánh sáng mặt trời; đồng thời cũng có mối quan hệ chặt chẽ giữa thời gian hình thành, phạm vi phân bố, kích thước và thể thích của mây.
18 điều thú vị về Nam cực và Bắc cực
Là hai vùng Cực của Trái đất, nơi có khí hậu luôn lạnh giá, nhưng Nam Cực và Bắc Cực chứa đựng nhiều điều khác biệt.
Con người đang tự hủy diệt như thế nào?
Con người đang hằng ngày tàn phá môi trường sống của chính mình theo nhiều cách, vô tình hoặc cố ý. Từ các công trình xây dựng sai lầm...
Tại sao lại có mưa đá, cách phòng tránh mưa đá
Tại sao lại có mưa đá và có cách nào dự đoán cũng như phòng tránh mưa đá không? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp thắc mắc trên cho bạn.
