Giải mã bí ẩn "cây tù tội" 1.500 tuổi

"Cây tù tội" trở thành điểm du lịch nổi tiếng trong nhiều thập niên nhờ câu chuyện truyền miệng thân cây rỗng khổng lồ là nơi giam giữ thổ dân.

Đó là một cây baobab 1.500 năm tuổi ở phía nam thị trấn Derby, Western Australia (WA). Cây đại thụ này có phần thân rỗng khổng lồ, với đường kính hơn 15,2m. Ngoài thân cây có một khe hẹp mở lối vào bên trong.


Khách du lịch hiếu kỳ với cây baobab của Derby. (Ảnh: Philiphist).

Câu chuyện đầu tiên về "cây tù tội" Derby xuất hiện vào những năm 1940. Vào thời đó, Vlase Zanalis, một danh họa WA, đi cắm trại ở vùng Kimberley và đặc biệt hứng thú với những cái cây baobab. Một trong những bức vẽ của ông họa lại một "cây tù tội" ở thị trấn Wyndham cách Derby gần 500km. Một bài báo năm 1949 đưa tin về cuộc triển lãm của Zanalis đã đề cập đến tác phẩm này, song lại chú thích sai lệch rằng nó là một cây baobab tại Derby - từng được dùng để nhốt tù nhân thổ dân vào những năm 1890.

Từ đó, "cây tù tội" Derby trở thành một điểm du lịch nổi tiếng trong nhiều thập niên. Không chỉ vậy, nó còn có tên trong danh sách di sản được bảo vệ của bang Western Australia. 


Bức tranh của Vlase Zanalis mang tên Boab Prison Tree Wyndham, bị chú thích sai lệch trong một bài báo năm 1949. (Ảnh: ABC).

Đến những năm 1960, một series phim tài liệu cho thấy giới chức địa phương ở Derby nhận thức rõ cây baobab 1.500 tuổi của thị trấn không phải nơi dùng để giam thổ dân, nhưng họ không thể phủ nhận giá trị du lịch của nó.

Jenny Kloss, quản lý của Trung tâm Du khách Derby, xác nhận cây baobab không phải "cây tù tội". "Nó chính là điểm tập kết cuối cùng trước khi đến nhà tù chính thức. Họ không thực sự bị nhốt bên trong thân cây, nhưng bị xích vào những cây xung quanh", Kloss nói và không bình luận gì thêm về việc chính quyền có nên đổi tên cho cây hay không.

Tiến sĩ Elizabeth Grant từ Đại học Adelaide cho rằng, thông tin thiếu chính xác và sức nóng của ngành "du lịch đen" càng thêu dệt nên bức màn bí ẩn quanh cái cây. Trong đó, du lịch đen là hoạt động khám phá những điểm đến liên quan đến chiến tranh, chết chóc hay tội ác, phổ biến nhất là bãi chiến trường, nhà tù và tòa án.

Học giả này khẳng định, tới nay chưa có bằng chứng nào đủ mạnh mẽ để xác thực câu chuyện trên. Bà lên án phương thức quảng bá du lịch như trên, bởi thông tin sai lệch không phản ánh bất kỳ chi tiết nào về câu chuyện thổ dân Australia đã bị cướp mất đất đai như thế nào.

Ngoài ra, baobab vốn là loài cây linh thiêng của thổ dân, được coi như những cá thể mang tính cách riêng. Và cây baobab 1.500 tuổi ở Derby không phải ngoại lệ, khi thổ dân chọn nó là nơi cất giữ hài cốt tổ tiên. Những thông tin này cũng không hề được đề cập đầy đủ trên bảng hiệu gần cây. Tiến sĩ Grant hy vọng những nghiên cứu trong tương lai có thể tìm ra manh mối về hài cốt trong thân cây, và khẳng định cây baobab này cần được xem như một địa điểm linh thiêng - thay cho câu chuyện sai lệch về nhà tù thổ dân.

"Cây tù tội" nằm bên đường cao tốc Derby, cách sân bay và thị trấn vài km. Một hàng rào được dựng quanh gốc cây để ngăn du khách không đến quá gần, bởi nhiều người từng khắc tên hay vẽ graffiti lên thân cây - điều này đã bị cấm. Du khách được cảnh báo có rắn sống quanh cái cây.

TIN CŨ HƠN
Giun đất sau khi bị đứt đoạn vì sao lại biến thành nhiều con?

Giun đất sau khi bị đứt đoạn vì sao lại biến thành nhiều con?

Giun đất là một loại động vật nhỏ thường thấy chui trong lớp bùn đất, làm tơi xốp đất màu và cũng làm thức ăn cho nhiều loại động vật khác. Giun đất có một khả năng đặc biệt, nếu như chúng bị đứt thành 2 đoạn, chúng không những không chết đi mà qua v&agrav

Đăng ngày: 17/12/2025
Top 10 loại nấm quý hiếm nhất ở Việt Nam

Top 10 loại nấm quý hiếm nhất ở Việt Nam

Hiện nay các loại nấm là món ăn ưa thích của nhiều người. Không chỉ có giá trị dinh dưỡng cao chúng còn là nguyên liệu để chế biến những món ăn hấp dẫn.

Đăng ngày: 15/12/2025
Bạn có biết các nốt sần trên lá sung thực chất là gì không?

Bạn có biết các nốt sần trên lá sung thực chất là gì không?

Nhưng nếu đã từng ăn nem Phùng, chắc bạn sẽ có lúc nhận ra những lá sung ăn kèm đôi khi xuất hiện những nốt sần hết sức kỳ lạ, trông giống như mụn nổi lên vậy.

Đăng ngày: 15/12/2025
Loài bướm lớn nhất Đông Nam Á xuất hiện ở nhà dân

Loài bướm lớn nhất Đông Nam Á xuất hiện ở nhà dân

Hai ngày qua, nhiều người dân hiếu kỳ kéo đến nhà chị Phạm Thị Như Thảo ở xã Tam Phước, huyện Phú Ninh (Quảng Nam) để tận mắt xem một con bướm lớn với sải cánh dài gần 50 cm.

Đăng ngày: 09/12/2025
Lý giải hiện tượng cây phát tiếng kêu khi... khát nước

Lý giải hiện tượng cây phát tiếng kêu khi... khát nước

Việc cây phát ra tiếng (ngoài tiếng xào xạc của lá khi có gió) không phải là điều gì mới. Tuy nhiên, những âm thanh phát ra có thể cho biết tình trạng vật lý là một điều khá mới mẻ với các nhà nghiên cứu.

Đăng ngày: 07/12/2025
Đây là lý do loài cây này mọc siêu chậm: Cả năm mọc được 3cm

Đây là lý do loài cây này mọc siêu chậm: Cả năm mọc được 3cm

Không như hầu hết các thực vật có hoa đều thu ong hút bướm, Joshua chỉ kết đôi với bướm đêm Yucca trong suốt cuộc đời dài đằng đẵng đến hàng trăm năm, thậm chí là 1000 năm.

Đăng ngày: 07/12/2025
Dưa chuột ống phun - Loại cây tự phát nổ để phát tán hạt giống

Dưa chuột ống phun - Loại cây tự phát nổ để phát tán hạt giống

Một nghiên cứu mới tiết lộ bí mật của giống dưa chuột ống phun nhanh và chính xác dù ở khoảng cách xa hàng chục mét.

Đăng ngày: 04/12/2025
Khoa Học News