Khả năng sống sót trong môi trường đóng băng của bọ đuôi bật

Bọ đuôi bật Bắc Cực (Megaphorura arctica) sống sót trong nhiệt độ đóng băng bằng cách tự khử nước trước khi thời kỳ lạnh giá nhất bắt đầu. Các nhà nghiên cứu đã nhận biết một tập hợp gen tham gia vào việc kiểm soát cơ chế sống sót cực độ này.

Melody Clark đã chỉ đạo một nhóm các nhà nghiên cứu thuộc Cơ quan khảo sát Bắc Cực của Anh Quốc và Đại học Novi-Sad, Serbia. Bà cho biết: “Đây là nghiên cứu phân tử chuyên sâu đầu tiên về cơ chế sống sót thời tiết băng giá của loài vật này. Những thông tin từ nghiên cứu này không chỉ được các nhà sinh thái học quan tâm, mà đồng thời cả những người nghiên cứu về tác động của nhiệt độ thấp tới các hệ sinh học”.

Bọ đuôi bật Bắc Cực tự khử nước của bản thân để có thể sống sót qua giai đoạn thời tiết khắc nghiệt nhất của vùng cực, với băng tuyết và nhiệt độ có thể dễ dàng xuống tới -14 độ C. Chúng co vào trong lớp vỏ nhỏ cho đến khi thời tiết thuận lợi hơn thì chúng mới bắt đầu hoạt động trở lại. Đây là nghiên cứu đầu tiên nhận biết cơ sở di truyền cho quá trình sinh lý này. Để nhận biết đặc tính biểu hiện gen do độ lạnh tạo ra ở bọ đuôi bật, Clark và các đồng nghiệp đã so sánh biểu hiện gen ở những nhóm động vật được tiếp xúc với những điều kiện môi trường khác nhau.

Megaphorura arctica. (Ảnh:Trung tâm BioMed)

Họ nhận thấy những gen tham gia vào nhiều quá trình tế bào, bao gồm sự sản xuất và huy động một chất chống đóng băng tự nhiên, bảo vệ hệ thống tế bào qua các protein shốc nhiệt, được hoạt hóa trong quá trình khử nước. Những gen chiếm ưu thế khi con vật phục hồi ở điều kiện nhiệt độ cao hơn, là những gen liên quan đến sự tạo ra năng lượng, dẫn đến sự sản xuất protein và phân chia tế bào.

Clark phát biểu về ý nghĩa của nghiên cứu: “Nghiên cứu này là một phần của dự án châu Âu lớn hơn có tên gọi Sleeping Beauty, tìm hiểu việc làm thế nào những loài vật khác nhau sống sót qua quá trình khử nước. Việc hiểu rõ làm thế nào động vật sống sót trong các điều kiện môi trường đặc biệt khắc nghiệt hy vọng sẽ cung cấp những giải pháp mới cho nghiên cứu y học và bảo quản mô cho các ca cấy ghép”.

Tham khảo:
1. Melody S Clark, Michael A.S Thorne, Jelena Purac, Gavin Burns, Guy Hillyard, Zeljko D Popovic, Gordana Grubor-Lajsic and M Roger Worland. Surviving the cold: molecular analyses of insect cryoprotective dehydration in the Arctic springtail Megaphorura arctica (Tullberg). BMC Genomics, (in press) [link]

TIN CŨ HƠN
Khám phá gây sốc về loài sư tử ít ai ngờ đến

Khám phá gây sốc về loài sư tử ít ai ngờ đến

Loài sư tử có thể sống được 14 năm trong môi trường tự nhiên và 20 năm nếu bị nuôi nhốt.

Đăng ngày: 04/11/2025
Thằn lằn quỷ gai hút nước từ cát sa mạc

Thằn lằn quỷ gai hút nước từ cát sa mạc

Thằn lằn quỷ gai sử dụng làn da như một ống hút nước, giúp chúng sống sót trên sa mạc khô cằn ở Australia.

Đăng ngày: 03/11/2025
Nổi da gà với loài động vật chân bụng có áo giáp sắt

Nổi da gà với loài động vật chân bụng có áo giáp sắt

Nhìn loài động vật kỳ lạ này, người ta liên tưởng ngay tới một con ốc sên với cái áo giáp sắt và những chiếc lông ghê rợn.

Đăng ngày: 01/11/2025
Những sự thật bất ngờ về loài gấu Koala

Những sự thật bất ngờ về loài gấu Koala

Gấu Koala, hay gấu túi (tên khoa học: Phascolarctos cinereus) là một loài thú có túi ăn thực vật sống tại Úc và là loài vật duy nhất hiện còn sống trong họ Phascolarctidae.

Đăng ngày: 24/10/2025
Quái vật lợn có bộ dạng kỳ dị ở Indonesia

Quái vật lợn có bộ dạng kỳ dị ở Indonesia

Sở hữu những chiếc răng nanh là một niềm tự hào mà bao loài vật mong muốn, tuy nhiên cũng có những chiếc răng nanh gây không ít phiền phức cho một số loài, thậm chí là có thể giết chúng.

Đăng ngày: 24/10/2025
Taipan nội địa: Loài rắn có nọc độc giết chết 100 người cùng lúc

Taipan nội địa: Loài rắn có nọc độc giết chết 100 người cùng lúc

Sinh sống chủ yếu tại các vùng nội địa ở Australia, loài động vật sở hữu nọc độc khủng khiếp nhất thế giới này có thể giết chết 100 người sau 45 phút cắn.

Đăng ngày: 22/10/2025
Những loài rắn độc ở Việt Nam

Những loài rắn độc ở Việt Nam

Việt Nam là nơi cư ngụ của gần 200 loài rắn, trong đó 53 loài rắn độc chủ yếu thuộc hai họ rắn lục và rắn hổ. Nhiều loài có nọc độc gây chết người chỉ sau thời gian ngắn.

Đăng ngày: 22/10/2025
Khoa Học News