Kỳ lạ chiếc tủ lạnh hoành tráng thời cổ đại
Chắc hẳn nhiều người cho rằng tủ lạnh là thành tựu khoa học của thế kỷ 20. Ít người biết rằng tủ lạnh đã có từ thời… cổ đại, từ năm 400 trước Công nguyên.
Năm thứ 400 trước Công nguyên, các kỹ sư Ba Tư đã làm chủ được công nghệ lưu trữ đá vào giữa mùa hè trên sa mạc. Băng được mang đến vào mùa đông từ trên núi và lưu trữ trong các Yakhchal, hay còn gọi là hầm băng. Những chiếc “tủ lạnh” băng cổ đại này được dùng với mục đích lưu trữ băng, thức ăn để dùng trong mùa hè. Ngoài ra, những tảng băng này được dùng để chữa trị cho các thành viên hoàng gia.
Yakhchal - tủ lạnh thời cổ đại của người Ba Tư.
Là một cấu trúc nổi, hầm băng - “tủ lạnh” được tạo thành bởi hỗn hợp bùn-gạch, có hình vòm. Nó đạt chiều cao khoảng 18m. Trong hầm, người ta đào một hố sâu dưới lòng đất, rộng khoảng 5000m3, để trữ đồ. Yakhchal có những bức tường bùn-gạch dày tới 2m ở phía nền, được tạo thành bởi hỗn hợp của cát, đất sét, lòng trắng trứng, chanh, lông dê, và tro với một tỉ lệ vừa phải. Hỗn hợp này có tác dụng chống truyền nhiệt và chống thấm nước.
Yakhchal hoạt động như sau: một ganat, một hệ thống mương dưới lòng đất, chuyển nước tới hầm băng, nơi nó bị đóng băng vào buổi đêm. Sau đó, những tảng băng này được đập nát ra và đưa vào lưu trữ tại những tủ riêng biệt, nơi chúng có thể dễ dàng được chuyển đi khi cần.
Hầu hết các yakhchal có một bức tường được xây dựng ở phía nam để tránh ánh mặt trời và giữ cho hầm băng luôn được râm.
Nhiều yakhchal hoạt động theo một nguyên tắc hơi khác. Những tảng băng lớn được di chuyển từ trên núi xuống vào mùa đông và lưu trữ trong những hầm băng. Khi băng bị tan chảy, những mương dưới nền hầm sẽ giữ nước đó lại, và lượng nước này sẽ bị đóng băng trở lại vào ban đêm, dễ cho việc vận chuyển.
Hình vẽ yakhchal.
Trong hầm, người ta đào một hố sâu dưới lòng đất, rộng khoảng 5000m3 để trữ đồ.
Khoảng không bên trong yakhchal.
Hầu hết các yakhchal có một bức tường được xây dựng ở phía nam để tránh ánh mặt trời và giữ cho hầm băng luôn được râm. Những tòa tháp cao, gọi là Badgirs, được dùng trong hệ thống thông hơi. Bằng việc luân chuyển không khí nóng từ mặt đất và không khí lạnh từ hầm băng, badgirs hoạt động như một bộ ổn nhiệt, điều hòa nhiệt độ phía trong yakhchal.
Những yakhchal dạng này được tìm thấy nhiều ở đất nước Iran thời nay.
Malaysia phát hiện bộ xương của người khổng lồ cao 3-5m
Theo nhà sử học Mohd Fuad, ông phát hiện ra một số mảnh xương lộ thiên tại hang động nói trên khi đang đi tìm kiếm các di tích khảo cổ mới theo sự ủy quyền của Chính quyền bang Malacca.
Bất ngờ phát hiện thành phố ngầm nghìn tuổi khi sửa nhà
Một người đàn ông Thổ Nhĩ Kỳ trong khi sửa nhà vô tình phát hiện ra đường hầm dẫn vào thành phố cổ dưới lòng đất hàng nghìn năm trước.
Đây là những cây mà NASA khuyên bạn nên trồng trong nhà
Bạn mới mua nhà nhưng không biết phải trang trí như thế nào? Hãy nghĩ ngay tới việc trồng cây cảnh, vừa
Phát hiện loài người đã từng có tới 2 đuôi
Con người trong quá trình tiến hóa đã mất đi chiếc đuôi của mình. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới gần đây cho thấy chúng ta đã mất đuôi, không chỉ một mà tới tận 2 lần.
Loài vật mang bộ hàm có thể nghiền nát cả khủng long
Loài Didelphodon vorax là thú có túi lớn nhất trong kỷ Phấn trắng với bộ hàm khỏe có thể nghiền nát con mồi, bao gồm cả khủng long.
Dấu chân người tiền sử 3,6 triệu năm tiết lộ nhiều bí mật
Dựa theo dấu chân, các nhà khoa học tính toán được chính xác chiều cao và cân nặng, tập quán của người tiền sử từ cách đây gần 4 triệu năm.
