Làm pháo hoa

Tết và các lễ hội hầu như không thể thiếu pháo hoa, song ít người biết được công thức làm ra nó. Ngoài ra, không phải bạn muốn gì là được nấy, chẳng hạn bạn không thể ép pháo hoa khi nổ ra hình thù mong muốn.

Đầu tiên là thuốc nổ màu đen (thuốc súng), cái cần thiết nhất để làm đủ loại pháo hoa. Thuốc nổ là một hỗn hợp than củi, lưu huỳnh và kali nitrat. Khi tiếp xúc với một tia lửa, ba thứ đó hợp thành một chất đốt rất mạnh. Rõ hơn là lưu huỳnh và than củi vét hết ôxy của kali nitrat, nguồn cung cấp lớn. Như trong mọi sự đốt cháy, nhiệt độ sẽ tăng lên, càng cao hơn trong không gian hạn hẹp của trái pháo. Càng kín, nhiệt độ càng tăng.

Thế là sự đốt cháy kích hoạt "phụ gia" của trái bom, nói cách khác là chất tạo ra màu sắc và hiệu quả mong muốn. Được nhồi đầy năng lượng do nhiệt độ, các electron của phụ gia tuôn ra từng bó ánh sáng. Ánh sáng màu gì? Trong nhiều thế kỷ, các nhà chế tạo pháo hoa chỉ tạo ra những tia chớp vàng và trắng. Về sau, người ta đã biết cách làm cho phong phú hơn với màu đỏ và xanh lá cây (hai màu dễ thực hiện nhất) và cả màu xanh da trời, tím, hồng và da cam.

(Ảnh: elsewhere)

Tất nhiên, công thức chính xác của phụ gia là một điều tối mật. Đó là bí quyết của sự cạnh tranh. Tuy nhiên, người ta thường dùng nhất là những muối kim loại dựa trên cơ sở Baryum, đồng, natri và strontium. Clorua đồng tạo ra màu xanh da trời rất đẹp, clorua strontium cho ra màu đỏ rực rỡ. Kết hợp khéo léo hai chất đó, ta sẽ có một màu tím tuyệt vời.

Một loại pháo hoa hiện đại là hầu như không có giới hạn. Tuy nhiên, các nhà hóa học cũng không thể đáp ứng hết mọi đòi hỏi. Hãy yêu cầu họ cho ta một màu xanh rất sáng, họ sẽ nhăn mặt lại. Để tăng cường độ sáng, phải đốt nóng hơn nữa. Thế mà, trên 1.200 độ C, chất clorua đồng sẽ bị rã ra và không phát ra màu xanh nữa.

Nếu các bạn hỏi có thể làm những pháo hoa khi nổ sẽ tạo ra hình thù hay chữ này chữ nọ, họ sẽ trả lời: Chà! Thật khó.

(Ảnh: Jenningsosbornefamily)