Liệu có người nào trên Trái đất không phải là người nhập cư?

Những câu chuyện này cho chúng ta biết mình đến từ đâu, thích ứng như thế nào và mọi người hòa hợp với nhau ra sao.

Tất nhiên, một trong những câu chuyện đó là câu chuyện về gene của loài người, và đó là câu chuyện mà tất cả những ai có DNA người đều chia sẻ với nhau.

Cùng với việc các nhà khoa học phát hiện ra ngày càng nhiều DNA người cổ đại hơn, giải thêm nhiều mẫu DNA hiện đại hơn, và tìm ra nhiều cách phân tích các vật liệu di truyền này hơn thì càng có nhiều thông tin về việc những cư dân loài người đầu tiên đã di chuyển khắp thế giới như thế nào để rồi trở nên sinh sống ở gần như ở mọi vùng đất.

Một người phụ nữ của bộ lạc Khoisan ở Chomipapa, Angola.

Vậy sau hàng nghìn, hàng nghìn năm gần như di cư liên tục, liệu có người nào chưa từng rời khỏi nơi mà loài Người đứng thẳng (Homo sapiens) xuất hiện nay chưa? Nói cách khác là có ai trên Trái đất này không phải là người di cư không?

Theo Giáo sư dự khuyết chuyên ngành nhân chủng học Austin Reynolds của Trường đại học Baylor, Texas, Mỹ, xét trên quan điểm khoa học, nhóm người duy nhất được coi không phải dân di cư là những nhóm người nói tiếng Khoe-San ở miền Nam châu Phi. Tên gọi Khoe-San (đọc là "coi-son") nói đến một số cộng đồng người châu Phi ở Botswana, Namibia, Angola và Nam Phi nói cùng một số ngôn ngữ có các phụ âm được phát âm giống nhau.

Có hai yếu tố chính cho thấy các nhóm người Khoe-San là hậu duệ của người nguyên thủy không di cư. Một là họ sống ở nơi mà nhiều bằng chứng khoa học cho thấy là nơi đầu tiên con người xuất hiện, hai là họ có số lượng đa dạng di truyền rất cao. Cách tốt nhất để hiểu vì sao tính đa dạng di truyền cao lại cho thấy nguồn gốc ban đầu của một nhóm người là so sánh các gene với một chiếc bát đựng những viên kẹo sô cô la đầy màu sắc M&M. Một vốc kẹo bốc ra khỏi bát, cũng giống như những người tách ra khỏi cộng đồng nguyên thủy của mình, thì có thể chỉ có 2 màu, nhưng cả chiếc bát thì có đủ các màu.

Mặc dù vậy, tuy là các nhóm người Khoe-San có sự gần gũi với "cái nôi của nhân loại" và tính đa dạng di truyền nổi bật của họ, nhưng xác định họ là những người thổ dân cuối cùng về mặt di truyền học vẫn không hề dễ dàng.

Đầu tiên, các nhà nghiên cứu không biết chắc chắn vùng Nam Phi có đúng là cái nôi của loài người hay không. Một số nhà khoa học cho rằng loài người xuất hiện đầu tiên ở Đông Phi, và các nhà khoa học vẫn chưa thu thập đủ bằng chứng khảo cổ học ở cả hai khu vực để có thể khẳng định hoàn toàn đâu là nơi Người đứng thẳng xuất hiện đầu tiên. 

Thậm chí còn có một khả năng là loài người xuất hiện ở Tây Phi. Nhà di truyền học phân tử Mark Stoneking ở Viện Nhân chủng học tiến hóa Max Planck, Đức, nhận định môi trường khác nhau bảo quản di tích hóa thạch ở mức độ khác nhau, vì thế chỉ vì tìm thấy hoặc không tìm thấy dấu tích của con người ở nơi nào đó thì chưa đủ để khẳng định xưa kia con người đã từng sống hoặc chưa từng sống ở đó. Ông không nghĩ rằng có bất kì người nào còn lại trên Trái đất mà không phải là người nhập cư, ít nhất là về mặt khoa học.

Ông nói rằng "từ xưa đến nay, con người luôn luôn di chuyển". Nghiên cứu di truyền mới đây của ông về dân cư châu Á cho thấy tất cả những con người ở đây đều có một mối liên hệ. "Tất cả các quần thể dân cư loài người đều có liên hệ với nhau, kể cả người Khoe-San, được chứng minh bởi các đặc điểm gene, văn hóa và ngôn ngữ."

Người nguyên thủy xưa kia di chuyển rất nhiều quanh vùng châu Phi suốt hơn 100.000 năm trước khi đi khỏi nơi này. Lúc đó rất có thể họ đã rời khỏi đông Phi đến Trung Đông. Không lâu sau đó, loài người bắt đầu tiến về phía Đông Nam dọc theo bờ biển Ấn Độ, với ngày càng nhiều làn sóng dân di cư đi theo những hành trình ban đầu đó suốt nhiều chục nghìn năm sau. Trong quá trình di cư đã có nhiều sự trao đổi DNA và hai yếu tố là di chuyển và pha trộn huyết thống được coi là đặc điểm xác định các giống người.

Nhà di truyền học Stoneking cho rằng: "con người - cái mà họ thích làm chính là di cư và chuyện ấy". Và dường như điều này đã có từ xa xưa.

• Những cây cầu mang truyền thuyết đáng sợ và bí ẩn nhất thế giới
• MIT vô tình phát minh ra vật liệu siêu đen mới, đen hơn cả Vantablack trên BMW X6
• Ý nghĩa của các ký hiệu mạng 2G, G, E, 3G, H, H+, LTE trên điện thoại là gì?