Ngành đường sắt: Ứng dụng khoa học và công nghệ mới nhằm bảo vệ môi trường

Để kiểm soát các hoạt động gây ô nhiễm môi trường của các phương tiện giao thông đường sắt, vừa qua Tổng Công ty đường sắt Việt Nam đã tập trung phân tích các nguyên nhân và đưa ra các giải pháp giảm thiểu các tác nhân ô nhiễm môi trường, quan tâm và chỉ đạo các đơn vị từng bước thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường...

1. Triển khai áp dụng một số tiêu chuẩn về đánh giá môi trường vào các hoạt động của Tổng Công ty đường sắt.

Để bảo vệ môi trường giao thông đường sắt điều quan trọng là phải kiểm soát được các tác nhân gây ô nhiễm môi trường, trên cơ sở đó tìm cách khắc phục. Tổng Công ty đường sắt đang triển khai ứng dụng một số tiêu chuẩn như:

+ Các tiêu chuẩn về tiếng ồn khí thải được sử dụng trong thiết kế đầu máy, toa xe...
+ Giới hạn tối đa cho phép tiếng ồn khu vực công cộng và dân cư: TCVN5949-1995.
+ Tiêu chuẩn vệ sinh môi trường theo QĐ505 của Bộ Y tế.
+ Mức cho phép tiếng ồn tại khu vực lao động.
+ Giá trị giới hạn các thông số cơ bản trong không khí: TCVN 5937-1995
+ Giới hạn cho phép các chất hữu cơ vào không khí: TCVN 5940-1995.
+ Tiêu chuẩn các chất ô nhiễm không khí tại nơi sản xuất (Tiêu chuẩn tạm thời của Bộ Khoa học Công nghệ). Trong thời gian tới Tổng Công ty sẽ tiếp tục hoàn thiện các tiêu chuẩn về môi trường đối với các đầu máy, toa xe, cơ sở hạ tầng, môi trường lao động, nghiên cứu tiếp các tiêu chuẩn môi trường tiên tiến để từng bước áp dụng.

2. Các biện pháp xử lý giảm thiểu tiếng ồn:

Để giảm thiểu tiếng ồn cả bên trong và bên ngoài đoàn tàu, Tổng Công ty đường sắt Việt Nam đã và đang nghiên cứu áp dụng những biện pháp chính như sau:

- Duy trì và nâng cao chất lượng của mặt lăn bánh xe và bề mặt đường ray có ảnh hưởng lớn tới mức độ tiếng ồn do đoàn tàu gây ra. Các khuyết tật của mặt lăn bánh xe như bị mài phẳng (do các bánh xe bị trượt khi hãm), bị mẻ (mất một phần của mặt lăn bánh xe do bị giòn về cơ học), các khuyết tật của mặt lăn đường ray, và các mối nối ray là tất cả các nguyên nhân chính gây ra tiếng ồn trong giao thông vận tải đường sắt. Tiện lại mặt lăn hoặc mài ray có thể giảm được độ ồn từ 10 đến 15 dBA.

- Nghiên cứu tiến tới sử dụng rào chắn âm thanh: Việc sử dụng rào chắn âm thanh là một biện pháp hữu hiệu để kiểm soát tiếng ồn dọc đường của đoàn tàu. Rào chắn được sử dụng có cả 2 loại bê tông và sắt, hàng rào hấp thụ và không hấp thụ, có thể giảm 8 dBA.

- Dùng các bánh xe đặc biệt: Biện pháp dùng các loại bánh xe đặc biệt cũng có tác dụng đáng kể làm giảm tiếng ồn cho đoàn tàu đó là các loại bánh xe đàn hồi và có thể giảm chấn động. Các bánh xe giảm chấn chủ yếu dùng để ngăn chặn tiếng rít giữa bánh xe và ray, giảm độ rung động của đất nền và giảm tiếng ồn.

- Cải thiện cơ sở hạ tầng: Đối với cơ sở hạ tầng, đặc biệt là về đường, ngành đường sắt đã ứng dụng khoa học công nghệ mới để nghiên cứu giải pháp hàn liền các ray với nhau để giảm thiểu tiếng ồn do va chạm giữa bánh tàu và đường ray. Theo thực tế, đoàn tàu chạy trên đường ray hàn liền làm giảm tiếng ồn 3 đến 6 dBA so với đường ray không hàn, ngoài ra các tác nghiệp nâng cao độ ổn định của nền đường, giải phóng hành lang giao thông đường sắt làm giảm rất lớn cường độ ồn của đoàn tàu tác động vào môi trường xung quanh..

- Cải thiện tình trạng kỹ thuật của phương tiện: Tăng cường công tác bảo dưỡng đại tu đầu máy cũ, nhập các đầu máy mới, sử dụng vật liệu nhẹ, vật liệu cách âm để chế tạo thùng xe. Qua nghiên cứu thấy rằng vật liệu cách âm dùng tại Việt Nam có thể giảm tiếng ồn khoảng 16 dBA.

- Tăng cường công tác bảo dưỡng đặc biệt là phần động cơ, thay thế các đầu máy diesel đã cũ.

- Quản lý chất lượng nhiên liệu.

- Tổ chức vận tải hợp lí.

- Về cơ sở hạ tầng, nên thực hiện các dự án giảm các đường cong bán kính nhỏ, giảm độ dốc để giảm tiêu hao nhiên liệu.

- Sử dụng nhiên liệu sạch, đầu tư vào vấn đề điện khí hóa sức kéo.

- Xử lý chất thải sinh hoạt và chất thải rắn: Hiện nay Đường sắt Việt Nam đã thử nghiệm và triển khai áp dụng thành công nghệ và tự hoại Microphor, dùng vi khuẩn để biến các chất thải sinh hoạt thành chất lỏng, sau đó dùng Chlorin để trung hòa chất lỏng đó. Hệ thống này hiện được lắp trên đoàn tàu kéo đẩy và một số toa xe trong đoàn tàu Thống nhất.

- Đưa công tác giáo dục vệ sinh môi trường, đào tạo cán bộ quản lý môi trường vào chương trình bắt buộc của các trường nghiệp vụ.

- Đào tạo các cán bộ quản lí môi trường và các nhà khoa học chuyên sâu về các lĩnh vực môi trường. Thiết lập bộ máy quản lí môi trường đường sắt: Xây dựng các qui định cho một đơn vị quản lí và một hệ thống từ Liên hiệp ĐSVN tới từng cơ sở để đảm trách lĩnh vực môi trường, trên cơ sở thiết lập các tiêu chuẩn về môi trường cho Đường sắt Việt Nam.

- Xây dựng hệ thống khung pháp luật trên cơ sở nghiên cứu ban hành các chính sách bảo vệ môi trường, sửa đổi bổ sung cho phù hợp với Đường sắt Việt Nam. Xây dựng các tiêu chuẩn phát thải cho các loại đầu máy, máy phát điện trên toa xe, quy trình quản lí chất lượng nhiên liệu theo TCVN, đặc biệt là đầu máy diesel…