Người Tây Tạng tiến hóa để sống ở độ cao 4.000m
Phụ nữ sống trên cao nguyên Tây Tạng đã thích nghi với môi trường khan hiếm oxy trong hàng nghìn năm thông qua một số tiến hóa.
Nghiên cứu công bố trên tạp chí PNAS của Cynthia Beall, giáo sư ở Đại học Case Western Reserve hé lộ những đặc điểm thích nghi giúp phụ nữ Tây Tạng không chỉ sống sót mà còn phát triển tốt giữa môi trường khắc nghiệt ở vùng núi cao. Hít thở không khí loãng ở độ cao lớn là một thách thức sinh tồn nhưng kết quả nghiên cứu cho thấy những đặc điểm sinh lý độc đáo của phụ nữ Tây Tạng đã cải thiện khả năng sinh sản của họ bất chấp nồng độ oxy thấp trong môi trường xung quanh, theo Sci Tech Daily.
Phụ nữ Tây Tạng phát triển nhiều đặc điểm thích nghi với môi trường nghèo oxy. (Ảnh: iStock)
Beall và cộng sự nghiên cứu 417 phụ nữ Tây Tạng trong độ tuổi từ 46 đến 86 sống ở độ cao 3.657 - 4.267 m trên mực nước biển ở Upper Mustang, Nepal tại rìa phía nam cao nguyên Tây Tạng. Họ thu thập dữ liệu về lịch sử sinh sản của những người phụ nữ, đo lường sinh lý, lấy mẫu ADN và đánh giá yếu tố xã hội. Họ muốn tìm hiểu cách các đặc điểm cung cấp oxy đối mặt với chứng giảm oxy máu ở độ cao lớn ảnh hưởng tới số ca sinh con. Đây là thước đo chủ chốt khả năng tiến hóa tốt.
Các nhà nghiên cứu phát hiện phần lớn trẻ em có một loạt đặc điểm độc đáo về máu và tim giúp cơ thể vận chuyển oxy. Những phụ nữ sinh nhiều con nhất có lượng huyết sắc tố (phân tử vận chuyển oxy), gần với mức trung bình của mẫu vật, nhưng độ bão hòa oxy cao hơn nhiều, cho phép vận chuyển oxy hiệu quả hơn tới tế bào mà không làm tăng độ nhớt của máu.
"Đây là trường hợp chọn lọc tự nhiên đang diễn ra. Những người phụ nữ Tây Tạng tiến hóa theo cách cân bằng nhu cầu oxy của cơ thể mà không khiến tim hoạt động quá tải", Beall nhận xét.
Nhóm nghiên cứu liên ngành của Beall bao gồm Brian Hoit và Kingman Strohl ở Trường Y Case Western Reserve và nhiều nhà khoa học quốc tế khác, tiến hành khảo sát thực địa năm 2019. Họ tích cực làm việc với cộng đồng địa phương ở vùng Himalaya thuộc Nepal, thuê phụ nữ bản xứ làm trợ lý nghiên cứu và cộng tác cùng nhiều lãnh đạo dân cư.
Một đặc điểm di truyền mà họ nghiên cứu nhiều khả năng có nguồn gốc từ người Denisovan sống ở Siberia cách đây khoảng 50.000 năm. Hậu duệ của người Denisovan sau đó di cư tới cao nguyên Tây Tạng. Đặc điểm này là một biến thể của gene EPAS1 chỉ có ở cộng đồng bản xứ trên cao nguyên Tây Tạng, giúp điều phối nồng độ hemoglobin. Các đặc điểm khác như tăng lưu lượng máu tới phổi và tâm thất rộng hơn cũng giúp tăng cường vận chuyển oxy. Những đặc điểm này góp phần vào tỷ lệ sinh sản thành công lớn hơn, cung cấp hiểu biết về con người thích nghi với lượng oxy thấp trong không khí và cơ thể suốt cả đời.
Những sinh vật sống lâu đời nhất còn tồn tại trên Trái đất
Vi khuẩn lam được biết đến là sinh vật sống cổ xưa nhất còn tồn tại khi có mặt trên Trái Đất từ cách đây 2,1 - 2,8 tỷ năm.
Vani - Loại hương liệu đắt thứ 2 thế giới với cái giá đầy biến động
Khi nhắc đến vị vani mọi người thường nghĩ ngay đó chính là vị cơ bản của nhiều món ăn, chẳng có gì quá cao cấp như socola hay những hương vị khác.
Khoa học lý giải vì sao chỉ cần nhìn khuôn mặt một người đủ biết họ có giàu hay không
Ngoài quan sát toàn bộ khuôn mặt, 2 bộ phận cũng có thể tiết lộ tình trạng kinh tế - xã hội giàu nghèo của một người.
"Vùng đất bí ẩn" khiến các cung nữ "sống không bằng chết"
Không phải lãnh cung, không phải lưu đày, chỉ cần nhắc đến hai từ này, rất nhiều cung nữ bỏ trốn, thậm chỉ tự làm mình tàn phế để không phải đi.
Đột phá trong quang hợp nhân tạo có thể tạo ra năng lượng vô hạn
Cộng đồng khoa học đang nỗ lực tìm kiếm cách tạo ra năng lượng vô hạn. Một phát hiện đột phá để khai thác cách thực vật tạo ra năng lượng, có thể là "phao cứu sinh" cho loài người.
Những sự thật ít biết về các quốc gia trên thế giới
Dưới đây là những sự thật thú vị có thể bạn chưa biết về một số quốc gia trên thế giới.
