Người Tây Tạng tiến hóa để sống ở độ cao 4.000m
Phụ nữ sống trên cao nguyên Tây Tạng đã thích nghi với môi trường khan hiếm oxy trong hàng nghìn năm thông qua một số tiến hóa.
Nghiên cứu công bố trên tạp chí PNAS của Cynthia Beall, giáo sư ở Đại học Case Western Reserve hé lộ những đặc điểm thích nghi giúp phụ nữ Tây Tạng không chỉ sống sót mà còn phát triển tốt giữa môi trường khắc nghiệt ở vùng núi cao. Hít thở không khí loãng ở độ cao lớn là một thách thức sinh tồn nhưng kết quả nghiên cứu cho thấy những đặc điểm sinh lý độc đáo của phụ nữ Tây Tạng đã cải thiện khả năng sinh sản của họ bất chấp nồng độ oxy thấp trong môi trường xung quanh, theo Sci Tech Daily.
Phụ nữ Tây Tạng phát triển nhiều đặc điểm thích nghi với môi trường nghèo oxy. (Ảnh: iStock)
Beall và cộng sự nghiên cứu 417 phụ nữ Tây Tạng trong độ tuổi từ 46 đến 86 sống ở độ cao 3.657 - 4.267 m trên mực nước biển ở Upper Mustang, Nepal tại rìa phía nam cao nguyên Tây Tạng. Họ thu thập dữ liệu về lịch sử sinh sản của những người phụ nữ, đo lường sinh lý, lấy mẫu ADN và đánh giá yếu tố xã hội. Họ muốn tìm hiểu cách các đặc điểm cung cấp oxy đối mặt với chứng giảm oxy máu ở độ cao lớn ảnh hưởng tới số ca sinh con. Đây là thước đo chủ chốt khả năng tiến hóa tốt.
Các nhà nghiên cứu phát hiện phần lớn trẻ em có một loạt đặc điểm độc đáo về máu và tim giúp cơ thể vận chuyển oxy. Những phụ nữ sinh nhiều con nhất có lượng huyết sắc tố (phân tử vận chuyển oxy), gần với mức trung bình của mẫu vật, nhưng độ bão hòa oxy cao hơn nhiều, cho phép vận chuyển oxy hiệu quả hơn tới tế bào mà không làm tăng độ nhớt của máu.
"Đây là trường hợp chọn lọc tự nhiên đang diễn ra. Những người phụ nữ Tây Tạng tiến hóa theo cách cân bằng nhu cầu oxy của cơ thể mà không khiến tim hoạt động quá tải", Beall nhận xét.
Nhóm nghiên cứu liên ngành của Beall bao gồm Brian Hoit và Kingman Strohl ở Trường Y Case Western Reserve và nhiều nhà khoa học quốc tế khác, tiến hành khảo sát thực địa năm 2019. Họ tích cực làm việc với cộng đồng địa phương ở vùng Himalaya thuộc Nepal, thuê phụ nữ bản xứ làm trợ lý nghiên cứu và cộng tác cùng nhiều lãnh đạo dân cư.
Một đặc điểm di truyền mà họ nghiên cứu nhiều khả năng có nguồn gốc từ người Denisovan sống ở Siberia cách đây khoảng 50.000 năm. Hậu duệ của người Denisovan sau đó di cư tới cao nguyên Tây Tạng. Đặc điểm này là một biến thể của gene EPAS1 chỉ có ở cộng đồng bản xứ trên cao nguyên Tây Tạng, giúp điều phối nồng độ hemoglobin. Các đặc điểm khác như tăng lưu lượng máu tới phổi và tâm thất rộng hơn cũng giúp tăng cường vận chuyển oxy. Những đặc điểm này góp phần vào tỷ lệ sinh sản thành công lớn hơn, cung cấp hiểu biết về con người thích nghi với lượng oxy thấp trong không khí và cơ thể suốt cả đời.
Phi công thấy gì trên bầu trời khi bay xuyên màn đêm?
Nhiều hành khách thường đặt câu hỏi, không rõ trên các chuyến bay đường dài xuyên đêm, phi công thấy gì bên ngoài bầu trời.
Truyền thuyết về những ác quỷ trong lễ Giáng sinh
Mụ phù thủy Frau Perchta, ác quỷ Krampus... là những sinh vật ma quỷ đáng sợ trong Giáng sinh.
Ẩn số trên mộ nhà toán học Diophantus
Trên mộ của Diophantus có bia khắc bài… toán tương truyền của chính nhà toán học quá cố tóm tắt cuộc đời mình.
10 bài nhạc giảm stress hiệu quả nhất thế giới
Dưới đây là 10 bài nhạc mang tính thư giãn nhất thế giới với khả năng làm giảm tới 65% mức độ stress, theo nghiên cứu từ các nhà khoa học Anh Quốc.
Loại turbin "nhỏ nhưng có võ" tạo năng lượng từ cơn gió nhẹ
Shine 2.0 là một tuabin gió di động tiên tiến có thể mang lại giải pháp sạc thiết bị điện tử ở bất kỳ đâu, từ những chuyến cắm trại ngoài trời.
Khám phá vận tải cơ Việt Nam C-295M
Năm 2013, quân đội Nhân Dân Việt Nam đã ký hợp đồng mua máy bay vận tải C-295 cho nhiệm vụ vận chuyển vũ khí quân sự để thay thế một phần phi đội máy bay An-26 đang được sử dụng.
