Nguy cơ lũ quét và sạt lở rình rập Nepal
Các nhà khoa học cảnh báo trận động đất và dư chấn ở Nepal có thể kéo theo hàng nghìn vụ sạt lở đất, tan chảy hồ băng dẫn đến lũ lụt trong tương lai gần.
- Đỉnh Everest thay đổi chiều cao vì động đất ở Nepal
- Động đất Nepal tạo đà hình thành siêu lục địa mới
- 1.000 người châu Âu mất tích ở Nepal sau động đất
Nguy cơ lũ quét và sạt lở rình rập Nepal sau động đất
"Địa hình dốc và đắp nổi cao trong khu vực tâm chấn, cùng với tần suất rung lắc lớn sẽ kích hoạt hàng ngàn trận lở đất", Tiến sĩ Robert Parker, nhà nghiên cứu tại khoa Trái Đất và khoa học Hải dương, Đại học Cardiff, Anh nói.
Trận động đất 7,8 độ Richter tháng trước có thể kéo theo hàng nghìn trận lở đất. (Ảnh: Rex)
Dựa vào những kinh nghiệm trong quá khứ về những trận động đất ở địa hình núi cao, như trận động đất Kashmir, Ấn Độ (năm 2005) và huyện Văn Xuyên, Trung Quốc (năm 2008), một số vụ sạt lở đất lớn đã tạo nên một con đập tạm thời chắn ngang sông. Đoạn hồ do những con đập trên tạo ra dễ dàng gây thiệt hại rất lớn tới vùng hạ lưu, bởi chúng có thể vỡ bất cứ lúc nào, khi những con đập xuất hiện tạm thời đó không đủ vững, thường là sau một vài ngày khi hồ đầy.
Giới chức Nepal cho biết họ có thông tin về sạt lở đất tại một số khu vực, bao gồm huyện Gorkha, tâm chấn, nhưng họ vẫn chưa có một cái nhìn hoàn chỉnh về tình hình sạt lở trong toàn khu vực. Các ngôi làng ở khu vực Langtang, phía tây thủ đô Khathmandu đã bị chôn vùi dưới các lớp đất lở. Những ngôi làng ở trên núi trượt sâu xuống các sườn dốc. Các chuyên gia cũng nói rằng đã có nhiều trận sạt lở ở Tây Tạng, dọc biên giới Nepal, sau trận động đất vừa qua.
Những hình ảnh vệ tinh cũng không cho thấy được hết nguy cơ và tình hình sạt lở đất do khu vực này đang bị lớp mây dày đặc che khuất.
Động đất ở Nepal có thể gây ra lũ bằng cách nào. (Đồ hoạ: BBC)
"Trận động đất lớn ở vùng núi thường để lại rất nhiều trận sạt lở đất về sau, tùy thuộc vào nhiều loại điều kiện tự nhiên mà một phần chúng ta vẫn chưa lý giải được", Giáo sư Dave Petley thuộc Đại học East Anglia, người từng dành 15 năm nghiên cứu về sạt lở đất tại Nepal, cho biết.
Những cơn mưa theo mùa bắt đầu trong một vài tuần tới sẽ càng làm trầm trọng những vụ sạt lở trên vùng núi cao. "Thông thường, những cơn mưa đầu tiên sau trận động đất chính là khởi điểm của hàng loạt sạt lở đất diễn ra ngay sau đó", giáo sư giải thích thêm.
Động đất, lở tuyết cũng ảnh hưởng đến những hồ băng tại khu vực Everest. Các chấn động có thể làm suy yếu trầm tích của các hồ hoặc làm bong lớp bề mặt sông băng bên trên, gây ra những trận sạt lở lớn trong tương lai. Vụ sạt lở hồ băng tại Dig Tsho, gần Everest, vào năm 1985 diễn ra do một trận sạt lở băng tuyết và núi đá lớn.
"Chúng tôi có bằng chứng cụ thể về những trận lở đá và tuyết tại vùng núi Everest", giáo sư Jeffrey Kargel tại Đại học Arizona, Mỹ, khẳng định. Nước lũ từ các hồ băng sẽ nhanh chóng nhấn chìm các nhà máy thủy điện và cơ sở hạ tầng khác. Nhiều hồ băng nằm rải rác trên khu vực núi Himalaya, sau trận động đất vừa qua, những hồ nhỏ cũng cần được lưu tâm đặc biệt.
Khoảng 40 vụ vỡ hồ băng tại khu vực này vào thế kỷ trước ở các nước Nepal, Pakistan, Bhutan và Trung Quốc, theo Liên Hợp Quốc.
Vị trí tâm chấn và các hồ băng ở Nepal (hình vuông đỏ). (Đồ hoạ: BBC)