Những dãy núi cổ xưa nhất trên Trái đất
5 dãy núi lâu đời nhất hình cách đây hàng tỷ năm và một số trong đó hiện đóng vai trò như khu dự trữ sinh quyển quan trọng.
Top 5 dãy núi cổ xưa nhất thế giới
Núi là một trong những địa hình tự nhiên hùng vĩ và nổi bật nhất trên Trái đất. Chúng là nơi có nhiều nguồn tài nguyên và hệ sinh thái cơ bản để hỗ trợ sự sống, có khả năng ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu, đồng thời cho ta biết nhiều điều liên quan quá khứ xa xôi của hành tinh về mặt địa chất.
1. Vành đai Đá xanh Barberton
Vành đai Đá xanh Barberton ở Nam Phi-Swaziland. (Ảnh: Marieke Peche).
Vành đai Đá xanh Barberton được xem là dãy núi lâu đời nhất trên thế giới, ước tính khoảng 3,6 tỷ năm tuổi. Nó có phạm vi độ cao từ 610 đến 1.800m so với mực nước biển và diện tích xấp xỉ 16.000km2.
Vành đai nằm ở Nam Phi-Swaziland và được biết đến với các thành tạo đá được bảo tồn tốt. Trong một danh sách xuất bản tháng 10/2022, Liên minh Khoa học Địa chất Quốc tế (IUGS) đã đưa Barberton vào tập hợp "100 di sản địa chất" của thế giới, nơi có các yếu tố địa chất và quá trình liên quan đóng góp đáng kể vào sự phát triển của khoa học địa chất thông qua lịch sử.
Dãy núi Makhonjwa, phần nhô ra chiếm 40% Vành đai Đá xanh Barberton, cũng được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.
2. Dãy Hamersley
Dãy Hamersley ở Australia. (Ảnh: Photon-Photos).
Dãy núi Hamersley ước tính khoảng 3,4 tỷ năm tuổi. Nó nằm ở Tây Australia và nổi tiếng với tài nguyên khoáng sản và địa chất độc đáo.
Dãy núi này trải dài 460km từ sông Fortescue ở phía đông bắc về phía nam. Đỉnh cao nhất của nó là núi Meharry, với độ cao xấp xỉ 1.249 m so với mực nước biển. Một số đỉnh núi lớn khác có thể kể đến như Bruce (1.234m), Nameless/Jarndunmunha (1.115m), Reeder Nichols (1.109m), Samson (1.107m) và Truchanas (1.148m).
Vườn quốc gia Karijini, nằm ở trung tâm của dãy núi, là một trong những vườn quốc gia lớn nhất của Australia với diện tích lên tới 6.274km2.
3. Dãy Waterberg
Vườn quốc gia Marakele thuộc dãy núi Waterberg. (Ảnh: EcoPic).
Dãy núi cổ này ước tính khoảng 2,7 tỷ năm tuổi. Nó nằm ở tỉnh Limpopo của Nam Phi và có diện tích khoảng 14.500km2.
Đỉnh cao nhất của Waterberg là Geelhoutkop, nằm trên mực nước biển 1.829m, trong khi chiều cao trung bình của dãy núi là khoảng 600m.
Waterberg là khu vực thứ ba ở Nam Phi được UNESCO công nhận chính thức là khu dự trữ sinh quyển vào năm 2001. Một số ngọn núi trong dãy núi này đóng vai trò là hồ chứa nước cho những vùng khô hạn.
4. Dãy Magaliesberg
Dãy núi Magaliesberg ở Nam Phi. (Ảnh: Arnold Petersen)
Magaliesberg là một dãy núi cổ khác ở Nam Phi, ước tính 2,3 tỷ năm tuổi. Nó có độ cao trung bình chỉ khoảng 300m, nhưng đỉnh lớn nhất Nooitgedacht cao tới 1.852m. Dãy núi bao phủ một khu vực rộng xấp xỉ 3.580km2.
Một số khu vực của dãy Malaliesberg cũng được UNESCO chỉ định là khu dự trữ sinh quyển, với sự đa dạng sinh học phong phú bao gồm 443 loài chim, chiếm 46,6% tổng số loài chim ở tiểu vùng phía nam châu Phi.
5. Cao nguyên Guiana
Vườn quốc gia Canaima thuộc Cao nguyên Guayana. (Ảnh: Alexis Golding).
Cao nguyên Guiana, còn được gọi là Khiên Guiana, ước tính khoảng 2 tỷ năm tuổi. Nó trải dài khoảng 1.930km ở đông bắc Nam Mỹ, bao phủ một phần của Venezuela, Brazil, Guyana và Suriname. Khu vực này chứa rất nhiều loại đá như thạch anh, đá núi lửa, đá phiến sét và đá sa thạch.
Đỉnh cao nhất của cao nguyên là ngọn núi Pico da Neblina, với độ cao 2.995m so với mực nước biển. Đây là cũng đỉnh núi cao nhất của Brazil.
Khiên Guiana là một trong những khu vực có mức độ đa dạng sinh học cao nhất hành tinh với nhiều loài đặc hữu. Khu vực này có hơn 3.000 loài động vật có xương sống và hơn 13.300 loài thực vật có mạch.
Siêu hạn hán ở Mỹ: Mặt hồ trơ đáy nứt nẻ, xác cá khô cứng tạo nên khung cảnh siêu thực
Một chiếc thuyền máy cũ vô chủ nhô lên khỏi lớp bùn đất nứt nẻ như một tấm bia mộ khổng lồ. Văn bia của nó có thể viết: Đây là vùng nước của Hồ Mead.
Bí ẩn thác nước chảy vào "Chiếc ấm của Quỷ dữ"
Thác nước đôi Devil’s Kettle, thuộc bang Minnesota, Hoa Kỳ, có một dòng chảy vào hồ Superior; tuy nhiên, điểm đến của dòng kia đến bây giờ vẫn còn là một ẩn số của thiên nhiên…
Đặc điểm nổi bật của khí hậu châu Phi là gì?
Nhắc đến châu Phi là nhắm đến châu lục với nhiệt độ nóng bức quanh năm. Một châu lục với nhiều điều kiện phát triển kinh tế khó khăn, lạc hậu.
Khí hậu Địa Trung Hải
Các loại hình khí hậu trên thế giới rất đa dạng, các nhà thủy văn học thường căn cứ vào đặc điểm của vùng để đặt tên cho khí hậu như: khí hậu sa mạc, khí hậu thảo nguyên, khí hậu rừng mưa,... duy có kh&iacu
Tại sao những vùng rừng núi thường mưa nhiều?
Theo thống kê, lượng mưa đo được ở những vùng có mật độ rừng núi che phủ lớn gấp mấy lần ở những nơi không có rừng núi. Lượng mưa nhiều hay ít được quyết định bởi lượng hơi nước trong không khí.
Một loại nhiên liệu bỗng chốc "tái sinh" trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng toàn cầu
Trong lúc toàn thế giới đang hướng đến mục tiêu giảm tối đa lượng cacbon, không ai ngờ được loại nhiên liệu gây hại cho môi trường này đột nhiên "một bước lên mây".
