Những dãy núi cổ xưa nhất trên Trái đất

5 dãy núi lâu đời nhất hình cách đây hàng tỷ năm và một số trong đó hiện đóng vai trò như khu dự trữ sinh quyển quan trọng.

Núi là một trong những địa hình tự nhiên hùng vĩ và nổi bật nhất trên Trái đất. Chúng là nơi có nhiều nguồn tài nguyên và hệ sinh thái cơ bản để hỗ trợ sự sống, có khả năng ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu, đồng thời cho ta biết nhiều điều liên quan quá khứ xa xôi của hành tinh về mặt địa chất.

1. Vành đai Đá xanh Barberton

Những dãy núi cổ xưa nhất trên Trái đất
Vành đai Đá xanh Barberton ở Nam Phi-Swaziland. (Ảnh: Marieke Peche).

Vành đai Đá xanh Barberton được xem là dãy núi lâu đời nhất trên thế giới, ước tính khoảng 3,6 tỷ năm tuổi. Nó có phạm vi độ cao từ 610 đến 1.800m so với mực nước biển và diện tích xấp xỉ 16.000km2.

Vành đai nằm ở Nam Phi-Swaziland và được biết đến với các thành tạo đá được bảo tồn tốt. Trong một danh sách xuất bản tháng 10/2022, Liên minh Khoa học Địa chất Quốc tế (IUGS) đã đưa Barberton vào tập hợp "100 di sản địa chất" của thế giới, nơi có các yếu tố địa chất và quá trình liên quan đóng góp đáng kể vào sự phát triển của khoa học địa chất thông qua lịch sử.

Dãy núi Makhonjwa, phần nhô ra chiếm 40% Vành đai Đá xanh Barberton, cũng được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.

2. Dãy Hamersley

Những dãy núi cổ xưa nhất trên Trái đất
Dãy Hamersley ở Australia. (Ảnh: Photon-Photos).

Dãy núi Hamersley ước tính khoảng 3,4 tỷ năm tuổi. Nó nằm ở Tây Australia và nổi tiếng với tài nguyên khoáng sản và địa chất độc đáo.

Dãy núi này trải dài 460km từ sông Fortescue ở phía đông bắc về phía nam. Đỉnh cao nhất của nó là núi Meharry, với độ cao xấp xỉ 1.249 m so với mực nước biển. Một số đỉnh núi lớn khác có thể kể đến như Bruce (1.234m), Nameless/Jarndunmunha (1.115m), Reeder Nichols (1.109m), Samson (1.107m) và Truchanas (1.148m).

Vườn quốc gia Karijini, nằm ở trung tâm của dãy núi, là một trong những vườn quốc gia lớn nhất của Australia với diện tích lên tới 6.274km2.

3. Dãy Waterberg

Những dãy núi cổ xưa nhất trên Trái đất
Vườn quốc gia Marakele thuộc dãy núi Waterberg. (Ảnh: EcoPic).

Dãy núi cổ này ước tính khoảng 2,7 tỷ năm tuổi. Nó nằm ở tỉnh Limpopo của Nam Phi và có diện tích khoảng 14.500km2.

Đỉnh cao nhất của Waterberg là Geelhoutkop, nằm trên mực nước biển 1.829m, trong khi chiều cao trung bình của dãy núi là khoảng 600m.

Waterberg là khu vực thứ ba ở Nam Phi được UNESCO công nhận chính thức là khu dự trữ sinh quyển vào năm 2001. Một số ngọn núi trong dãy núi này đóng vai trò là hồ chứa nước cho những vùng khô hạn.

4. Dãy Magaliesberg

Những dãy núi cổ xưa nhất trên Trái đất
Dãy núi Magaliesberg ở Nam Phi. (Ảnh: Arnold Petersen)

Magaliesberg là một dãy núi cổ khác ở Nam Phi, ước tính 2,3 tỷ năm tuổi. Nó có độ cao trung bình chỉ khoảng 300m, nhưng đỉnh lớn nhất Nooitgedacht cao tới 1.852m. Dãy núi bao phủ một khu vực rộng xấp xỉ 3.580km2.

Một số khu vực của dãy Malaliesberg cũng được UNESCO chỉ định là khu dự trữ sinh quyển, với sự đa dạng sinh học phong phú bao gồm 443 loài chim, chiếm 46,6% tổng số loài chim ở tiểu vùng phía nam châu Phi.

5. Cao nguyên Guiana

Những dãy núi cổ xưa nhất trên Trái đất
Vườn quốc gia Canaima thuộc Cao nguyên Guayana. (Ảnh: Alexis Golding).

Cao nguyên Guiana, còn được gọi là Khiên Guiana, ước tính khoảng 2 tỷ năm tuổi. Nó trải dài khoảng 1.930km ở đông bắc Nam Mỹ, bao phủ một phần của Venezuela, Brazil, Guyana và Suriname. Khu vực này chứa rất nhiều loại đá như thạch anh, đá núi lửa, đá phiến sét và đá sa thạch.

Đỉnh cao nhất của cao nguyên là ngọn núi Pico da Neblina, với độ cao 2.995m so với mực nước biển. Đây là cũng đỉnh núi cao nhất của Brazil.

Khiên Guiana là một trong những khu vực có mức độ đa dạng sinh học cao nhất hành tinh với nhiều loài đặc hữu. Khu vực này có hơn 3.000 loài động vật có xương sống và hơn 13.300 loài thực vật có mạch.

Từ khóa liên quan:
Loading...
TIN CŨ HƠN
Phát hiện gây ngạc nhiên về sông băng

Phát hiện gây ngạc nhiên về sông băng "ngày tận thế"

Thwaites là một trong những sông băng lớn nhất thế giới, nằm tại phía Tây Nam của đại dương Cực Nam và được coi là sông băng quan trọng nhất đối với sự ổn định của mực nước biển trên toàn cầu.

Đăng ngày: 17/02/2023
Động đất ở New Zealand hình thành như thế nào?

Động đất ở New Zealand hình thành như thế nào?

Các chuyên gia cho rằng trận động đất khiến New Zealand rung chuyển hôm 15/2 do hoạt động của mảng kiến tạo gây ra và không liên quan tới động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Đăng ngày: 17/02/2023
Nhật Bản

Nhật Bản "bỗng dưng" tăng thêm 7.273 hòn đảo

Nhật Bản bỗng dưng tăng thêm gấp đôi, lên tổng số hơn 14.000 hòn đảo lớn nhỏ sau khi thống kê lại bằng phương pháp mới.

Đăng ngày: 17/02/2023
Vực thẳm tách đôi rừng ô liu sau động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ

Vực thẳm tách đôi rừng ô liu sau động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ

Trận động đất mạnh tại Thổ Nhĩ Kỳ ngày 6/2 đã tạo ra một vực thẳm dài 300m chia cắt một khu rừng ô liu xanh tốt.

Đăng ngày: 16/02/2023
Xuất hiện quầng mây sáng trên núi Bà Đen liên tưởng mây dạ quang hiếm gặp

Xuất hiện quầng mây sáng trên núi Bà Đen liên tưởng mây dạ quang hiếm gặp

Tối 13-2, nhiều người dân quanh khu vực núi Bà Đen đã chụp được những hình ảnh về một vùng mây phát sáng bao phủ trên đỉnh núi Bà Đen.

Đăng ngày: 16/02/2023
Điều gì xảy ra trong quy trình tái chế rác thải?

Điều gì xảy ra trong quy trình tái chế rác thải?

Hai quy trình tái chế phổ biến nhất là tái chế một luồng và tái chế hai luồng.

Đăng ngày: 15/02/2023
Ảnh sốc từ tàu vũ trụ: Thảm họa động đất làm xê dịch cả mảng kiến tạo Trái đất

Ảnh sốc từ tàu vũ trụ: Thảm họa động đất làm xê dịch cả mảng kiến tạo Trái đất

Trong hình ảnh vừa được Cơ quan Vũ trụ Nga (Roscosmos) công bố, sức mạnh của thảm họa động đất mà họ ước tính bằng 500 quả bom hạt nhân được thể hiện kinh hoàng thông qua đứt gãy kiến tạo.

Đăng ngày: 14/02/2023
Tiêu điểm
Khoa Học News