Những loại virus nguy hiểm trên Trái Đất

Virus Ebola, HIV, sốt xuất huyết, cúm mùa đều có tỷ lệ tử vong cao và là mối đe dọa đối với con người.

Virus Marburg

Virus Marburg. (Ảnh: Live Science).

Các nhà khoa học nhận dạng virus Marburg năm 1967, khi dịch bệnh nhỏ bùng phát ở nhân viên phòng thí nghiệm tại Đức tiếp xúc với những con khỉ nhiễm bệnh nhập từ Uganda. Virus Marburg giống virus Ebola ở chỗ đều gây sốt xuất huyết, có nghĩa bệnh nhân bị sốt cao và chảy máu trong, có thể dẫn tới sốc, suy tạng và tử vong.

Tỷ lệ tử vong trong đợt bùng phát dịch đầu tiên là 20%, nhưng tăng lên hơn 80% trong đợt bùng phát dịch năm 1998 - 2000 ở Cộng hòa Dân chủ Congo và năm 2005 ở Angola, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Virus Ebola

Virus Ebola. (Ảnh: Live Science).

Đợt bùng phát dịch Ebola đầu tiên ở người xảy ra cùng lúc ở Sudan và Cộng hòa Dân chủ Congo năm 1976. Ebola lây lan qua tiếp xúc với máu hoặc các dịch cơ thể khác và mô của người hoặc vật nhiễm bệnh. Các chủng virus Ebola rất khác biệt về mức độ nguy hiểm.

Chủng Ebola Reston thậm chí không làm người nhiễm ốm. Nhưng tỷ lệ gây tử vong của chủng Bundibugyo là 50% và ở chủng Sudan là 71%. Dịch bệnh diễn ra ở vùng Tây Phi vào đầu năm 2014 là đợt bùng phát lớn và phức tạp nhất tính đến nay.

Virus dại

Virus dại. (Ảnh: Live Science).

Dù vắcxin phòng bệnh dại ở thú nuôi được đưa vào sử dụng từ thập niên 1920, khiến căn bệnh này trở nên hiếm gặp ở các nước phát triển, đây vẫn là vấn đề nghiêm trọng ở Ấn Độ và nhiều nơi tại châu Phi.

"Virus dại phá hủy não và đây thực sự là bệnh dịch tồi tệ. Chúng ta có vắcxin ngừa bệnh dại. Nếu có người bị cắn bởi động vật nhiễm virus dại, chúng ta có thể chữa trị. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, nguy cơ tử vong là 100%", Elke Muhlberger, phó giáo sư vi trùng học ở Đại học Boston, Mỹ, cho biết.

Virus HIV

Virus HIV. (Ảnh: Live Science).

HIV có thể là virus nguy hiểm nhất trong thế giới hiện đại. "Đây vẫn là virus gây tử vong nhiều nhất", tiến sĩ Amesh Adalja, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm kiêm phát ngôn viên của Hiệp hội bệnh truyền nhiễm Mỹ, nhận định. Ước tính 36 triệu người chết do HIV kể từ khi virus này được nhận dạng lần đầu tiên vào thập niên 1980.

Các loại thuốc kháng virus mạnh có thể giúp người bệnh chung sống nhiều năm với HIV. Nhưng căn bệnh tiếp tục tấn công những nước có thu nhập thấp và trung bình, nơi tập trung 95% ca nhiễm mới. Cứ 1 trên 20 người trưởng thành ở vùng cận Sahara châu Phi dương tính với HIV, theo WHO.

Virus đậu mùa

Virus đậu mùa. (Ảnh: Live Science).

Năm 1980, Đại hội đồng Y tế Thế giới tuyên bố bệnh đậu mùa đã bị loại bỏ. Nhưng trước đó, nhân loại đã mất hàng nghìn năm chiến đấu với đậu mùa, dịch bệnh cứ một trong 3 người lây nhiễm tử vong. Những người khỏi bệnh phải chịu di chứng là các nốt sẹo rỗ và thậm chí bị mù.

Tỷ lệ tử vong do đậu mùa cao hơn nhiều ở cộng đồng dân cư ngoài châu Âu. Ví dụ, các nhà sử học ước tính 90% người dân bản địa của châu Mỹ chết bởi virus đậu mùa do người châu Âu đem tới. Chỉ riêng trong thế kỷ 20, bệnh đậu mùa đã cướp đi tính mạng của 300 triệu người.

Virus Hanta

Virus Hanta. (Ảnh: Live Science).

Hội chứng viêm phổi do virus Hanta (HPS) lần đầu tiên thu hút sự chú ý rộng rãi ở Mỹ năm 1993 khi một người đàn ông trẻ tuổi khỏe mạnh và vị hôn thê chết trong vòng vài ngày sau khi có triệu chứng thở gấp. Vài tháng sau, chuyên gia y tế cách ly virus hanta từ chuột nai sống ở nhà một người nhiễm bệnh. Hơn 600 người Mỹ nhiễm virus Hanta và 36% tử vong, theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh nước này.  

Virus Hanta không truyền từ người này sang người khác. Bệnh nhân nhiễm bệnh do tiếp xúc với phân của chuột mang virus. Trước đó, một chủng virus hanta khác gây bùng phát dịch vào đầu thập niên 1950 trong Chiến tranh Triều Tiên, theo nghiên cứu công bố năm 2010 trên tạp chí Clinical Microbiology Reviews. Hơn 3.000 binh lính nhiễm bệnh và khoảng 12% tử vong.

Virus cúm mùa

Virus cúm mùa. (Ảnh: Live Science).

Trong mùa cúm, khoảng 500.000 người trên khắp thế giới có thể tử vong do nhiễm virus, theo WHO. Đại dịch cúm gây tử vong nhiều nhất là cúm Tây Ban Nha, bắt đầu vào năm 1918 và lây nhiễm cho 40% dân số thế giới, giết chết ước tính 50 triệu người. "Tôi cho rằng thứ gì đó tương tự đại dịch năm 1918 có thể xảy ra lần nữa. Nếu tìm ra cách xâm nhập vào cơ thể người, chủng virus mới có thể dễ dàng truyền từ người này sang người khác, khiến người bệnh ốm nặng và gây ra vấn đề lớn", Muhlberger bày tỏ lo ngại.

Sốt xuất huyết

Virus sốt xuất huyết. (Ảnh: Live Science).

Sốt xuất huyết xuất hiện lần đầu tiên vào thập niên 1950 ở Philippines và Thái Lan, sau đó lan rộng khắp các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên toàn cầu. 405 dân số thế giới sống ở các khu vực nơi sốt xuất huyết trở thành bệnh địa phương. Dịch bệnh phát tán do muỗi này sẽ lan rộng khi Trái Đất ấm lên.

Sốt xuất huyết lây nhiễm cho 50 - 100 triệu người một năm, theo WHO. Dù tỷ lệ tử vong do sốt xuất huyết thấp hơn một số loại virus khác nhưng hiện nay chưa có vắcxin ngừa bệnh. Các thử nghiệm lâm sàng diện rộng cho một loại vắcxin do nhà sản xuất thuốc Sanofi của Pháp phát triển cho kết quả khả quan.

Virus rota

Virus rota. (Ảnh: Live Science).

Virus rota là nguyên nhân gây tiêu chảy nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Virus này có thể lây lan nhanh qua phân người. Trẻ em ở các quốc gia phát triển hiếm khi tử vong do virus rota nhưng căn bệnh vẫn có tỷ lệ tử vong cao ở nhiều nước đang phát triển. WHO ước tính 453.000 trẻ em độ tuổi dưới 5 chết do virus rota năm 2008. Hiện nay, các nước đã đưa vào sử dụng hai loại vắcxin giúp giảm đáng kể số ca nhập viện và tử vong.