Phát hiện nhiều miệng núi lửa cổ dưới đáy biển Lý Sơn

Sau thời gian dài nghiên cứu, các chuyên gia khảo cổ học dưới nước phát hiện nhiều miệng núi lửa cổ cùng hệ sinh thái kỳ thú quanh huyện đảo tiền tiêu Lý Sơn (Quảng Ngãi).

Sáng 8/9, Sở Văn hóa thể thao và Du lịch Quảng Ngãi tổ chức họp với các chuyên gia bàn về giải pháp bảo tồn khẩn cấp di sản địa chất ở huyện đảo Lý Sơn.

Sau nhiều năm dài khảo sát, nghiên cứu, các chuyên gia nhận định, vùng biển đảo Lý Sơn - Bình Châu là nơi hội tụ nhiều giá trị di sản địa chất - địa mạo hiếm hoi thế giới. Đây là dạng tài nguyên địa chất không thể tái tạo cần được bảo tồn bền vững cho thế hệ mai sau và lan tỏa sức hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.

Thạc sỹ Nguyễn Tuấn Lâm, Chuyên gia khảo cổ học dưới nước nhận định, huyện đảo Lý Sơn có thể ví là "bảo tàng" các dạng phun trào núi lửa, nơi tích hợp nhiều giá trị văn hóa, hình thành kiến tạo vỏ trái đất, từng tồn tại nền văn minh con người từ hàng triệu năm trước.


Dấu tích miệng núi lửa cổ có niên đại hàng triệu năm ở vùng gần bờ biển Quảng Ngãi. (Ảnh: Minh Hoàng).

"Ngoài hai dấu tích miệng núi lửa lớn trên đỉnh núi Thới Lới và Giếng Tiền trên đảo, các nhà khoa học cũng đã phát hiện khoảng 6 miệng núi lửa ngầm dưới đáy biển cùng hệ sinh thái phong phú trong phạm vi 40km quanh huyện đảo tiền tiêu. Trong đó, miệng núi lửa ngầm có đường kính lớn nhất cách đảo Bé Lý Sơn khoảng 7 hải lý", ông Lâm nói.

Trước đó, các chuyên gia cũng từng phát hiện miệng núi lửa cổ rộng khoảng 30 m nằm sát bờ ở khu vực Ba Làng An (xã Bình Châu, huyện Bình Sơn). Ở đây, hệ địa hình sinh thái trải rộng ra khu vực xung quanh với nhiều bãi đất bazan, cột đá balad trông khá độc đáo.

Tiến sĩ Nguyễn Hoàng, chuyên gia Viện Khoa học và Công nghệ Quốc gia (Nhật Bản) cho biết, hoạt động núi lửa ở huyện đảo Lý Sơn xảy ra vào hai đợt chính. Đợt sớm nhất cách đây khoảng 11 triệu năm (liên quan đến quá trình tách giãn Biển Đông Á vĩ tuyến 109) và gần nhất khoảng 3.000 đến 1 triệu năm liên quan hình thành vỏ trái đất, nền văn minh con người (trùng khớp thời gian với các hoạt động núi lửa tại khu vực ven biển xã Bình Châu và Ba Làng An).

Huyện đảo tiền tiêu Lý Sơn có địa hình núi lửa chiếm 70% diện tích. Nhiều di tích được tạo ra từ hoạt động phun trào dung nham của núi lửa như miệng núi lửa kép trên đỉnh núi Thới Lới, Giếng Tiền, Hang Câu, chùa Hang, chùa Đục, cổng tò vò trên bờ và dưới biển... Ngoài ra, vách đá trầm tích núi lửa kéo dài ở ven đảo Lý Sơn cũng như vùng ven biển xã Bình Châu (huyện Bình Sơn) có giá trị lớn để làm du lịch.


Vòm đá dung nham núi lửa nằm cách mặt nước 6m ở vùng biển gần bờ ở đảo Bé Lý Sơn. (Ảnh: A.Lam).

"Đây có thể xem là viện bảo tàng tự nhiên về hoạt động núi lửa hiếm hoi thế giới, xứng đáng được công nhận là công viên địa chất toàn cầu", ông Hoàng khẳng định.

Tháng 10/2014, nhóm thợ lặn cùng một số nhà khảo cổ cũng từng phát hiện vòm đá dung nham núi lửa cách mặt nước khoảng 6m ở vùng biển gần bờ đảo Bé Lý Sơn. Người dân địa phương ví vòm đá này là "cổng tò vò dưới nước" có nhiều loài san hô đẹp sống ký sinh, uốn cong hình vòng cung và kéo dài khoảng 20 m. Các chuyên gia nhận định, đây là dấu tích dung nham từ hoạt động phun trào núi lửa khi gặp nước biển đông cứng lại, tạo nên vòm đá kỳ vĩ này.

Hiện các chuyên gia tiếp tục giúp đỡ Quảng Ngãi hoàn chỉnh hồ sơ di tích tàu cổ đắm ở vùng biển Bình Châu, trình Bộ VHTT-DL xếp hạng di tích cấp quốc gia, đồng thời lập hồ sơ để được công nhận là công viên địa chất toàn cầu.

TIN CŨ HƠN
Bão là gì? Bão hình thành như thế nào và vì sao có bão?

Bão là gì? Bão hình thành như thế nào và vì sao có bão?

Bão hình thành như thế nào? Vì sao lại có bão? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp cho bạn biết đó.

Đăng ngày: 16/09/2025
Sóng thần là gì? Khi nào xảy ra sóng thần?

Sóng thần là gì? Khi nào xảy ra sóng thần?

Sóng thần là một trong những thiên tai có sức tàn phá khủng khiếp nhất của nhân loại.

Đăng ngày: 14/09/2025
Lũ ống là gì? Lũ ống thường xảy ra ở đâu, khi nào?

Lũ ống là gì? Lũ ống thường xảy ra ở đâu, khi nào?

Lũ ống là hiện tượng thiên nhiên xảy ra trong mùa mưa và chỉ có ở miền núi, không ít người lầm tưởng rằng lũ ống chính là lũ quét.

Đăng ngày: 11/09/2025
Sự thật phía sau hình ảnh

Sự thật phía sau hình ảnh "dấu vân tay" khổng lồ giữa đại dương mênh mông

Hòn đảo nhỏ đang được nhắc đến có tên là Baljenac hay Bavljenac. Baljenac là "thành viên" của quần đảo Sibenik thuộc vùng biển Adriatic, ngoài khơi bờ biển của đất nước Croatia xinh đẹp.

Đăng ngày: 10/09/2025
5 thứ cần chuẩn bị khi bão lũ đến

5 thứ cần chuẩn bị khi bão lũ đến

Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), khi có thiên tai bão lũ, mọi người cần gia cố nhà cửa hoặc tìm một nơi trú ẩn an toàn.

Đăng ngày: 07/09/2025
Bão ở biển Đông được hình thành ra sao?

Bão ở biển Đông được hình thành ra sao?

Một cơn bão nhiệt đới được tiếp năng lượng nhờ vào hơi nước bốc lên từ bề mặt đại dương, chúng tạo nên các hình khối mây và mưa vốn thường đi kèm với bão.

Đăng ngày: 07/09/2025
Những cơn bão nguy hiểm nhất Việt Nam

Những cơn bão nguy hiểm nhất Việt Nam

Mời các bạn hãy cùng chúng tôi điểm lại những cơn bão nguy hiểm đã đổ bộ vào nước ta trong vòng những năm vừa qua.

Đăng ngày: 06/09/2025
Khoa Học News