Thí nghiệm phát âm thanh 17,5 Hz khiến người nghe sợ hãi

Năm 2003, các nhà khoa học thực hiện thí nghiệm kỳ lạ với 750 tình nguyện viên dưới hình thức một buổi hòa nhạc gây sợ hãi và lo âu.

Từ lâu người ta đã nghi ngờ rằng hạ âm - âm thanh tần số thấp ngoài khả năng nghe của con người - có thể gây những tác động kỳ lạ cho người nghe. Nhưng vào năm 2003, vẫn có rất ít nghiên cứu về vấn đề này. Vì vậy, một nhóm nhà khoa học từ Phòng thí nghiệm Vật lý Quốc gia Anh quyết định thử phát hạ âm tại một buổi hòa nhạc cùng với nhạc thông thường.

Đàn đại phong cầm được cho là tạo ra hạ âm khiến người nghe rùng mình. (Ảnh: Nina Alizada).

"Trong thí nghiệm, chúng tôi muốn xác định xem liệu hạ âm trong âm nhạc có tạo ra những hiệu ứng tâm lý khác thường nào không, ngay cả khi người nghe không nhận thức được sự hiện diện của nó", Sarah Angliss, nhà soạn nhạc kiêm thiết kế âm thanh tham gia dự án, giải thích.

"Điều được quan tâm đặc biệt là những tác động đến cảm xúc. Hạ âm được sử dụng trong âm nhạc "thần thánh", ví dụ như trong các buổi biểu diễn đàn đại phong cầm tại nhà thờ lớn. Lý do nó được sử dụng là một vấn đề gây tranh cãi. Một số ý kiến cho rằng âm thanh này gây thêm cảm giác kính sợ, khiến người nghe rùng mình. Số khác lại cho rằng các ống đàn khổng lồ phát hạ âm chỉ là "cách tốn kém để tạo ra một luồng gió". Kỳ lạ hơn, hạ âm cũng từng được phát hiện ở một số nơi bị cho là ma ám, tạo cho người nghe cảm giác bất an", bà cho biết thêm.

Trong một ví dụ mà Angliss đưa ra, các nhà khoa học làm việc tại một phòng thí nghiệm ở Coventry, Anh, đã báo cáo cảm giác buồn phiền, rùng mình, và nhiều hiện tượng kỳ lạ khác, bao gồm việc nhìn thấy "hình dáng" trong góc tầm nhìn của một nhà khoa học. Khi một nhà khoa học phát hiện lá kim loại trong một chiếc kẹp rung dữ dội, ông điều tra và tìm được thứ có thể là nguyên nhân của mọi rắc rối: Chiếc quạt hút gió mới trong phòng thí nghiệm đang tạo ra hạ âm. Khi quạt tắt, rắc rối cũng biến mất.

Trở lại với thí nghiệm năm 2003, nhóm chuyên gia từ Phòng thí nghiệm Vật lý Quốc gia Anh quyết định phát âm thanh ở tần số 17,5 Hz, ngoài ngưỡng nghe của con người, bằng một chiếc ống dài 7 m trong buổi hòa nhạc ở London. Hạ âm chỉ được phát trong một số bài nhạc nhất định và khán giả không biết đó là những bài nào. Dù vậy, 22% trong số 750 khán giả báo cáo rằng họ cảm thấy tác động kỳ lạ trong những bài nhạc có hạ âm. Những tác động này bao gồm cảm giác buồn bã, rùng mình, bất an khó chịu và sợ hãi.

"Kết quả này cho thấy hạ âm có thể khiến con người có những trải nghiệm kỳ lạ dù họ không nhận thức được âm thanh tần số thấp. Một số nhà khoa học từng gợi ý rằng âm thanh này có thể xuất hiện tại một số địa điểm bị cho là ma ám và gây ra những cảm giác kỳ lạ mà người ta cho là do ma quỷ - các phát hiện của chúng tôi ủng hộ quan điểm này", giáo sư Richard Wiseman, nhà tâm lý học tại Đại học Hertfordshire, cho biết.

Những nghiên cứu sau này, bao gồm một nghiên cứu chủ động thiết lập "phòng ma ám" trên tạp chí Cortex năm 2009, cũng cho thấy hạ âm có thể tạo ra những tác động tương tự hiện tượng ma ám ở người. Tất nhiên, không phải mọi hiện tượng ma ám đều có thể giải thích theo cách này. Có nhiều cách lý giải khác như trò lừa gạt, ngộ độc carbon monoxide, và cả những hiện tượng chưa được hiểu rõ.

• Thăng trầm của đại phong cầm nặng 9 tấn, cao 7m vừa tới Việt Nam
• 10 hiện tượng ma quái dưới góc nhìn khoa học
• Tìm hiểu về loại âm thanh giúp bạn... nhìn thấy ma