Tuyết rơi kỷ lục làm mực nước của sông ở Great Plains dâng cao

Mùa hè ở vùng Great Plains (phần lớn nhất của Great Plains là vùng Đồng bằng Cao (High Plains) trải dài dọc theo rìa phía tây của khu vực, từ miền nam Texas theo hướng bắc tới miền nam Nebraska) của Hoa Kỳ, thường được đặc trưng bởi tình trạng các nguồn nước khan hiếm, các con sông và suối thường chỉ chảy theo mùa. Tuy nhiên, lũ lụt ở một số Tiểu bang ở Hoa Kỳ đã làm đảo ngược xu hướng này và có thể trong tương lai không xa nơi đây sẽ không còn là vùng Đồng bằng Cao trong năm 2011, theo một chuyên gia địa lý của Đại học Kansas State, Hoa Kỳ.

Richard Marston, giáo sư nổi tiếng và là trưởng khoa Địa lý, Đại học Kansas State, Hoa Kỳ, cho biết: một số bang ở miền núi vẫn giữ được 200% lớp tuyết dày bình thường trong mùa này. Mặt đất vẫn còn ẩm ướt do các cơn mưa vào mùa xuân, gây ra dòng chảy tiếp theo. Điều này đã góp phần làm ngập lụt ở Bắc Dakota và dọc theo sông Missouri. Nhiều khả năng, lũ lụt cũng xảy ra dọc theo phía trước của dãy núi Rocky.

Ngày nay, Great Plains là khu vực sản xuất lúa mì hàng đầu của nước Mỹ, và chủ yếu nhờ có nền nông nghiệp nội địa của Great Plains thịnh vượng mà Hoa Kỳ trở thành nhà xuất khẩu lúa mì hàng đầu trên thế giới.

"Khi nhiệt độ ấm lên, nhất là khi có những cơn mưa ấm áp trên tuyết, băng tuyết trên núi sẽ tan chảy và tạo ra rất nhiều dòng chảy", Marston cho biết. "Điều này cũng sẽ gây ra nạn lụt ở những vùng đất thấp."

Con sông Souris, đã làm ngập lụt khắp thành phố Minot, North Dakota, Hoa Kỳ, cũng giống như nhiều con sông khác ở Great Plains, theo Marston. Những con Sông có độ dốc thấp sẽ làm chậm lại tốc độ nước, điều này cho phép nước đổ xô đến và liên tục được tích luỹ lại.

Quyết định liên quan đến công tác Phòng chống lũ lụt cũng đã làm tệ hại thêm mức độ thiệt hại, đặc biệt ở North Dakota, Hoa Kỳ. Con đê theo truyền thống vốn được chấp nhận là phương pháp phòng chống lũ lụt hiệu quả và đã được triển khai trên diện rộng. Cố gắng kiểm soát lưu lượng nước sông đang dâng cao kỷ lục qua các con đê truyền thống, nhưng loại bỏ các vùng đầm lầy gần kề, vốn là khu vực để lưu trữ nước khi có nạn lụt lội. Đây thực sự là vấn đề nổi cộm đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến công tác phòng chống lũ lụt, theo Marston.

"Trở lại vào đầu những năm 1900, tổng thiệt hại cho nạn lụt trong toàn Hoa Kỳ vào khoảng $100.000 mỗi năm," Marston nói. "Bây giờ, trung bình tiêu tốn khoảng hàng tỉ đô la mỗi năm."

Một yếu tố khác góp phần làm gia tăng tình trạng ngập lụt đã được phát triển trong vùng đồng bằng ngập lũ. Bao gồm việc tráng mặt đất tự nhiên bằng bê tông và nhựa đường, kết hợp cùng với các sự kiện thời tiết, tạo ra thêm các dòng chảy, Marston cho biết. Nhiều khu vực, bao gồm cả một số khu vực ở Manhattan, Hoa Kỳ cũng cần phải làm lại bản đồ ngập lũ để cụ thể hóa những vùng nguy cơ.

Nạn lụt đã buộc Quân đoàn kỹ sư thuộc quân đội Mỹ phải thực thi một loạt quyết định cứng rắn, đây cũng là cơ quan liên bang chịu trách nhiệm về các dự án công trình công cộng. Vào tháng 5, nước lũ trên Sông Mississippi đe doạ thành phố New Orleans. Để giảm nhẹ gánh nặng trên con đê quanh thành phố, quân đoàn kỹ sư đã chọn phương án cho ngập lụt thị trấn nhỏ và đất nông nghiệp ở vùng nông thôn Missouri. Quân đoàn Kỹ sư đã tận dụng hệ thống của họ để làm điều này, Marston nói.

"Tình huống phức tạp hơn khi con người tác động đến dòng chảy tự nhiên của các con sông," Marston nói thêm. "Khi chúng tôi bắt đầu tác động tới kết nối giữa các con sông và các vùng bị ngập lụt, mọi thứ thoạt nhìn có thể nằm trong tầm tay trong một khoảng thời gian nhất định, nhưng cuối cùng chúng ta sẽ phải trả giá."

Lũ lụt ở Bắc Dakota và dọc theo sông Missouri đã được mô tả bởi nhiều nguồn khác nhau trong bối cảnh của 100 đến 500 năm lũ lụt. Một trận lũ lụt sau 100 năm thường được coi như là một khu vực bị ngập lụt một lần trong 100 năm, Marston cho biết. Thay vào đó, một trận lũ 100 năm có nghĩa là có 1% cơ hội một khu vực có thể bị ngập hàng năm. Điều này có thể gây ra các quyết định lớn về phát triển hoặc cư trú cho các khu vực trong vùng đồng bằng ngập lụt trong tương lai.

"Điều này phụ thuộc vào quyết định của chúng ta", Marston cho biết. "Nhiều lần bị thiệt hại từ lũ lụt cũng giống như việc hoàn thành căn nhà rồi đập bỏ."

Tác động đến vô số vấn đề liên quan đến lũ lụt sẽ kéo theo nỗ lực toàn diện, theo Marston. Cần tập trung thay đổi từ việc phát triển kinh tế trong các vùng ngập lụt và phải chú trọng thay đổi phương pháp phòng chống lũ lụt tùy theo tình hình thực tế, Marston nói. Hoạch định việc sử dụng đất: cung cấp giải pháp thay thế cho đập ngăn nước và con đê truyền thống.

"Tôi có xu hướng ủng hộ cách tiếp cận quản lý lũ lụt tùy theo tình huống thực tế", Marston cho biết. "Tác dụng ngăn chặn thiệt hại từ lũ lụt trong lịch sử, của các con đập và con đê truyền thống là quá rõ ràng ở Hoa Kỳ, nhưng chuyện gì sẽ xảy ra một khi một trận lũ lụt cực lớn xảy ra mà lại không có con đê nào đủ sức bền để ngăn được chúng."

Từ khóa liên quan:

Great Plains

Richard Marston

lũ lụt

ngập lụt

sông hồ

dòng chảy

mực nước của sông