Vì sao động vật tiền sử lại to lớn gấp nhiều lần động vật ngày nay?

Khi nói về khủng long cổ đại và các động vật thời tiền sử khác, một trong những điều đầu tiên xuất hiện trong đầu chúng ta là thân hình cực kỳ to lớn, gấp nhiều lần so với động vật ngày nay.

Dựa theo những hóa thạch còn sót lại, các nhà khoa học đã phát hiện sự tồn tại của một số loài khủng long có chiều cao ngang ngửa một tòa nhà 6 tầng, hoặc một số loại khủng long nặng đến 45 tấn. 

So với loài động vật có vú trên cạn lớn nhất thế giới hiện nay như voi rừng châu Phi, vốn có trọng lượng có thể lên 6 tấn, dài đến 7,5 m và cao đến 3,3m, có thể thấy rõ những động vật thời tiền sử có kích thước lớn hơn nhiều.   

Vậy nguyên nhân của sự khác biệt đó là gì?

Môi trường sống

Môi trường sống với lượng oxy dồi dào góp phần khuyến khích sự phát triển kích thước của các loại động vật.

Trái Đất thời tiền sử là một mảng lục địa đồng nhất mang diện tích khổng lồ với hệ thực vật phát triển mạnh mẽ. Môi trường sống rộng rãi cộng với hàm lượng oxy dồi dào trong không khí được cho đã góp phần khuyến khích sự phát triển kích thước của các loại động vật.

Bên cạnh đó, nồng độ oxy trong không khí thấp hơn hiện tại. Vì vậy, các động vật tiền sử đã phát triển hệ thống đặc biệt có thể sử dụng oxy trong không khí một cách hiệu quả hơn.

Theo nghiên cứu, những loài động vật có kết cấu phổi mạnh mẽ thường có khả năng phát triển về mặt kích thước. Lượng oxy hấp thụ càng cao kết hợp với không khí trong lành sẽ giúp động vật khỏe mạnh và to lớn hơn qua nhiều thế hệ.

Tính chất tiến hóa

Trên thực tế, không phải loài động vật nào sống trong thời tiền sử cũng có kích thước to lớn. Vì nhiều lí do khác nhau, có những loài đi theo con đường tiến hóa với kích thước nhỏ dần theo thời gian, trong khi nhiều loài khác đã đi theo cách tiến hóa to lớn hơn về mặt kích thước.

Trong thời kỳ ngự trị của khủng long, nồng độ CO₂ trong khí quyển cao hơn chúng ta thấy ngày nay. Điều này cũng có nghĩa là thực vật phát triển cao lớn hơn. Vì vậy, để ăn được cây cối trong rừng, động vật phải phát triển cao hơn.

Qua quá trình tiến hóa kéo dài tới hàng triệu năm, các loài động vật to lớn dần trở nên hoàn thiện.

Dần dần theo thời gian, những loài to lớn trở thành  kẻ thống trị Trái Đất thời kỳ cổ đại. Trong khi đó, các loài sinh vật nhỏ bé hơn phải chấp nhận số phận hoặc sống chui lủi, hoặc bị tiêu diệt. 

Khi mặt đất đầy rẫy những sinh vật khổng lồ, chúng tiếp tục lai tạp với nhau và tạo ra những lớp con cháu thế hệ mới cũng sở hữu kích cỡ to lớn như vậy. Qua quá trình tiến hóa kéo dài tới hàng triệu năm, các loài động vật to lớn dần trở nên hoàn thiện và đạt được kích thước khổng lồ cùng lượng cơ bắp lí tưởng.

Sự thay đổi liên tục của Trái Đất

Hãy thử đặt ngược lại vấn đề với câu hỏi "vì sao các động vật ngày nay lại không đạt được kích thước to lớn như động vật thời tiền sử?"

Câu trả lời đến từ sự thay đổi khí hậu Trái Đất, sự tách rời các lục địa, và quan trọng nhất là sự trỗi dậy của các loài động vật có khả năng thích nghi tốt hơn.

Một cơ thể ngoại cỡ luôn đi kèm yêu cầu lớn về lượng oxy và thức ăn.

Thực tế, các loài sinh vật khổng lồ luôn là những kẻ chịu ảnh hưởng lớn nhất và khó lòng thích nghi với những thảm họa biến đổi khí hậu. Lượng oxy giảm mạnh cùng lượng thức ăn đột giảm chính là 2 nguyên nhân chính dẫn tới sự diệt vong của các giống loài khổng lồ, đơn cử như sự tuyệt chủng của khủng long.

Rõ ràng, một cơ thể ngoại cỡ luôn đi kèm yêu cầu lớn về lượng oxy và thức ăn. Trong khi đó, những loài vật nhỏ bé với nhu cầu về thức ăn ít hơn tỏ ra phù hợp hơn với sự thay đổi của Trái Đất hàng triệu năm về sau. Điều này dẫn đến việc, đa số các loài động vật đã tiến hóa với kích thước vừa phải, thay vì tăng dần lên về mặt kích thước.

Trong số các động vật xuất hiện vài triệu năm trở lại đây, con người trở thành một trong những giống loài mang nhiều đặc điểm tiến hóa phù hợp với thời đại. Khả năng tư duy tưởng tượng và đặc biệt là khả năng kết hợp nhóm ưu việt đã giúp con người vượt qua các giống loài khác để trở thành bá chủ toàn cầu.

Cho tới lúc này, các sinh vật khổng lồ dù có xuất hiện cũng không thể tồn tại bởi môi trường sống đã dần bị cô lập bởi con người. Chúng đầu hàng trước sức mạnh tập thể của con người, bị tiêu diệt tới mức tuyệt chủng hoặc bị con người cải tạo nòi giống theo thời gian.