Vừa ra khỏi cửa đã quên chuyện cần làm, khoa học lý giải như thế nào?

Có lẽ bạn đã từng gặp chuyện như vậy, khi vừa đi ra khỏi cửa, hoặc là từ phòng này đi sang một phòng khác, là quên mất mục đích ban đầu của mình là gì, có thể phải đi đi lại lại mấy lần, rồi mới nhớ ra rốt cuộc mình muốn làm cái gì. Khi bị vậy, bạn không cần phải lo lắng, đó không phải là bạn bị chứng mất trí, mà là hiện tượng bình thường do cơ chế ký ức của não bộ gây ra.

Các nhà khoa học gọi hiện tượng mất trí nhớ trong thời gian ngắn này là "hiệu ứng ngoài cửa" (Doorway Effect). Một nghiên cứu năm 2011 cho thấy, hiệu ứng này là do não bộ cùng một lúc xử lý nhiều nhiệm vụ gây ra.

Não bộ của con người vô cùng phức tạp, nó giống như một máy tính siêu cấp vậy, mỗi ngày xử lý một khối lượng lớn thông tin trong cùng một lúc, nhưng nó không thể lưu trữ toàn bộ thông tin, vì vậy sẽ bảo lưu thông tin theo thứ tự ưu tiên.

Mất trí nhớ trong thời gian ngắn là do não bộ cùng một lúc xử lý nhiều nhiệm vụ gây ra.

Khi con người đi vào một hoàn cảnh mới, não bộ sẽ ghi nhận những sự vật trong hoàn cảnh đó, và liệt kê những thứ đó thành thông tin ưu tiên để bảo lưu, nhưng một khi rời khỏi hoàn cảnh đó, não bộ có thể cho rằng những thông tin đó không còn có ích nữa, và nó tiến hành xóa sạch chúng, để chuẩn bị tiếp nhận thông tin mới. Điều này có thể giải thích được tại sao con người sau khi đi qua một cánh cửa, thay đổi một hoàn cảnh khác, thì dễ dàng quên đi mọi chuyện.

Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu yêu cầu 55 sinh viên chơi một trờ chơi máy tính, trong trò chơi này họ phải vận chuyển đồ đạc trong một tòa nhà ảo, từ phòng này chuyển sang một phòng khác.

Mỗi lần khi họ đi qua phòng khác, trên màn hình sẽ xuất hiện hình ảnh của một món đồ.Nếu như món đồ này là món đồ mà họ đang cầm hoặc vừa mới bỏ xuống, họ phải chọn nhấn vào "yes". Những hình ảnh này có lúc sẽ xuất hiện sau khi họ đi vào phòng, có lúc thì xuất hiện khi họ vẫn đang ở trong phòng.

Các nhà nghiên cứu tiếp theo bố trí một hoàn cảnh phiên bản đời thực, và tiến hành thử nghiệm tương tự. Kết quả phát hiện, bất luận là ở trong thử nghiệm giả ảo hay là hiện thực, kết quả đều là con người chỉ cần đi ra khỏi cửa, là sẽ quên mất họ đang làm gì, và điều này không liên quan đến khoảng cách. Chỉ cần là ở trong phòng, dù là đi bao xa, phần lớn ký ức đó được bảo lưu rất rõ ràng, nhưng chỉ cần bước ra khỏi cửa, dù là đi bao xa, ký ức đó đều giống như bị xóa sạch vậy.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, não bộ của con người xem vị trí ngoài cửa là điểm cắt xóa của ký ức nào đó. Vừa bước ra khỏi cửa, là sẽ xóa đi ký ức cũ, để dung nạp ký ức mới. Hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra cách có thể tránh được loại "hiệu ứng ngoài cửa" này.