16/11/1945 - Ký kết Công ước thành lập của UNESCO
Thập niên 1970 và 1980, UNESCO là trung tâm của một tranh cãi trong đó Hoa Kỳ và Anh cho rằng đây là một diễn đàn để các nước theo chủ nghĩa cộng sản và thế giới thứ ba chống lại phương tây.
16/11/1945 - UNESCO chính thức ra đời
UNESCO - United Nations Educational Scientific and Cultural Organization, còn được gọi là Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc - là một trong những tổ chức chuyên môn lớn của Liên hiệp quốc, hoạt động với mục đích "thắt chặt sự hợp tác giữa các quốc gia về giáo dục, khoa học và văn hóa để đảm bảo sự tôn trọng công lý, luật pháp, nhân quyền và tự do cơ bản cho tất cả mọi người không phân biệt chủng tộc, nam nữ, ngôn ngữ, tôn giáo".
UNESCO được thành lập ngày 16/11/1945 với việc ký kết Công ước thành lập của UNESCO. Vào ngày 1/11/1946, Công ước này được chính thức có hiệu lực với 20 quốc gia công nhận. Thập niên 1970 và 1980, UNESCO là trung tâm của một tranh cãi trong đó Hoa Kỳ và Anh cho rằng đây là một diễn đàn để các nước theo chủ nghĩa cộng sản và thế giới thứ ba chống lại phương tây. Hoa Kỳ và Anh lần lượt rút khỏi tổ chức này năm 1984 và 1985. Sau đó, Anh và Hoa Kỳ lại tham gia tổ chức này lần lượt vào các năm 1997 và 2003. Những năm cuối thập niên 1990, UNESCO đã thực hiện một số cải cách trong tổ chức, như cắt giảm nhân lực và số đơn vị. Số văn phòng giảm từ 79 trong năm 1999 xuống còn 52 vào năm nay.
UNESCO được tổ chức với một Đại hội đồng, một Hội đồng chấp hành và một Ban Thư ký. Đại hội đồng gồm các đại diện của các nước thành viên UNESCO (mỗi nước thành viên được chọn cử 5 đại biểu). Hội đồng chấp hành gồm các ủy viên được Đại hội đồng bầu ra trong số các đại biểu được các nước thành viên ứng cử; mỗi ủy viên của Hội đồng chấp hành đại diện cho Chính phủ nước mình. Ban Thư Ký UNESCO gồm có Tổng Giám đốc và số nhân viên được thừa nhận là cần thiết. Tổng Giám đốc do Hội đồng chấp hành đề nghị và Đại hội đồng bầu cử (nhiệm kỳ 6 năm) với những điều kiện được Đại hội đồng chấp nhận. Tổng Giám đốc là viên chức cao nhất của UNESCO. Hiện UNESCO có 195 quốc gia là thành viên. Các quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc có quyền gia nhập UNESCO; còn các quốc gia khác có thể được chấp nhận nếu được Hội đồng chấp hành giới thiệu và được Đại hội đồng biểu quyết với đa số hai phần ba thành viên có mặt tán thành.
Các quốc gia thành viên thường thành lập một tổ chức đại diện cho UNESCO ở nước mình, tùy điều kiện cụ thể. Phổ biến hiện nay là Ủy ban quốc gia UNESCO, trong đó có đại diện của Chính phủ và của các ngành Giáo dục, Khoa học, Văn hóa và Thông tin. Tuy có đại diện tại từng quốc gia, phương châm hoạt động của UNESCO là không can thiệp vào vấn đề nội bộ của các quốc gia. Ủy ban quốc gia UNESCO làm nhiệm vụ cố vấn cho đoàn đại biểu nước mình ở Đại hội đồng và cho Chính phủ trong các vấn đề liên quan đến UNESCO. Ủy ban này thường gồm đại diện các Vụ, Cục, các Bộ, các cơ quan và tổ chức khác quan tâm đến các vấn đề giáo dục, khoa học, văn hóa và thông tin, các nhân vật độc lập tiêu biểu cho các giới liên quan. Nó cũng có thể bao gồm Ban chấp hành thường trực, các cơ quan phối hợp, các tiểu bang và các cơ quan phụ cần thiết khác.
Năm 1998, UNESCO chính thức ủng hộ phần mềm tựu do - phần mềm có thể được sử dụng, sao chép, nghiên cứu, thay đổi và tái phân phối không hạn chế, hơn nữa còn có thể được sao chép, phân phối lại cả dạng đã được thay đổi hoặc giữ nguyên mà không có hạn chế, hoặc chỉ bị hạn chế một cách tối thiểu nhằm đảm bảo những người tiếp nhận sau đó cũng có thể làm những việc tương tự, đồng thời cũng nhằm tránh việc các nhà sản xuất phần cứng ngăn chặn các sửa đổi của người dùng đối với phần cứng của họ. Khái niệm này thương bị nhầm lẫn với đinh nghĩa "phần mềm miễn phí" - những phần mềm mà bạn không cần tốn bất kì khoản chi phí nào để sử dụng nó nhưng bản quyền và tác quyền vẫn hoàn hoàn thuộc về người sở hữu nó;và nó không có nghĩa là có thể áp dụng reverse engineer, chỉnh sửa, hay tái phân phối.
Mặc dù được đánh giá là một trong những cơ quan có vai tro nhất định trong hoạt động của Liên Hợp quốc nhưng UNESCO đã từng là trung tâm của tranh cãi trong quá khứ, đặc biệt là trong mối quan hệ với Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Singapore và Liên Xô cũ. Trong những năm 1970 và 1980, UNESCO hỗ trợ cho một "Trật tự thông tin và truyền thông thế giới mới" (New World Information and Communication Order), và báo cáo MacBride (MacBride report) của nó kêu gọi dân chủ hóa phương tiện truyền thông và tiếp cận bình đẳng hơn với các thông tin, đã bị lên án ở các nước vốn có nỗ lực kiềm chế tự do báo chí.
UNESCO đã được một số nước cảm nhận như là sân đấu cho các nước cộng sản và các nhà độc tài của thế giới Thứ ba để tấn công phương Tây. Nó thể hiện rõ rệt trong tố cáo của Liên Xô vào những năm cuối thập niên 1940 và đầu những năm 1950. Năm 1984, Hoa Kỳ đã cắt giảm của mình đóng góp và rồi rút lui khỏi UNESCO để phản đối, tiếp theo năm 1985 là Vương quốc Anh. Singapore cũng rút theo, với lý do phí thành viên tăng. Sau khi thay đổi chính phủ trong năm 1997, Anh gia nhập trở lại. Hoa Kỳ gia nhập lại vào năm 2003, tiếp theo là Singapore ngày 08/10/2007.
Tiếp đó, UNESCO lại tạo ra những cuộc tranh cãi không ngừng khi tổ chức một hội nghị mang tên "Truyền thông thế giới sau WikiLeaks và Tin tức thế giới" - The Media World after WikiLeaks and News of the World - vào tháng 7/2012. Mặc dù tất cả sáu tấm áp phích đều tập trung về WikiLeaks, nhưng lại không có ai từ WikiLeaks được mời là diễn giả. Sau khi nhận được đơn khiếu nại từ người phát ngôn WikiLeaks Kristinn Hrafnsson, UNESCO đã mời ông tham dự, nhưng không đưa ra bất kỳ một vị trí trên bảng. Các đề nghị cũng chỉ được đưa ra một tuần trước khi hội nghị được tổ chức tại Paris, Pháp.
Những diễn giả khác như David Leigh và Heather Brooke thì lên tiếng công khai chống lại WikiLeaks và người sáng lập Julian Assange trong quá khứ. Trước đó, WikiLeaks phát hành một thông cáo báo chí vào ngày 15/02/2012 tố cáo UNESCO trong đó nói: "UNESCO đã tự biến mình thành một trò đùa về nhân quyền quốc tế. Sử dụng "tự do ngôn luận" để kiểm duyệt WikiLeaks từ một hội nghị về WikiLeaks là một điều Orwellian ngớ ngẩn vượt mọi ngôn từ. Đây là một sự lạm dụng quá quắt Hiến chương UNESCO. Đây là thời gian để tấn công UNESCO". Kèm theo tuyên bố là email trao đổi của người phát ngôn WikiLeaks Kristinn Hrafnsson và ban tổ chức hội nghị UNESCO.
Mới đây nhất vào tháng 10/2015, UNESCO lại trở thành nguyên nhân của một cuộc tranh cãi khi đưa tài liệu vụ "Thảm sát Nam Kinh" vào Sổ lưu giữ ký ức thế giới. Tài liệu này là một trong tổng số 47 đề xuất mới bổ sung vào chương trình di sản tài liệu. Quyết định trên được đưa ra sau khi UNESCO tiến hành họp trong 3 ngày từ ngày 4 đến 6/10 tại thủ đô Abu Dhabi của Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và sau quá trình kéo dài 2 năm xem xét 88 đề nghị từ 61 quốc gia. Việc UNESCO đưa các tài liệu của Trung Quốc về "Thảm sát Nam Kinh" vào "Sổ lưu giữ ký ức thế giới" lập tức vấp phải sự phản đối từ Chính phủ Nhật Bản. Hãng tin Kyodo (Nhật Bản) ngày 10/10 dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao nước này cho rằng "trường hợp đề xuất (tài liệu của Trung Quốc) được thực hiện trên cơ sở luận cứ đơn phương" và "rất đáng tiếc" khi chúng đã được đăng ký. Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng đặt nghi ngờ về tính chân thực của các bộ tài liệu trên.
"Vụ thảm sát Nam Kinh" theo cách gọi của Trung Quốc hay "Sự kiện Nam Kinh" theo cách nói của Nhật Bản nhằm ám chỉ những hành động quân đội Nhật Bản trước đây tiến hành bên trong và xung quanh Nam Kinh sau khi thành phố này rơi vào tay quân đội Nhật Hoàng ngày 13/12/1937. Phía Trung Quốc cho rằng số người thiệt mạng lên tới 300.000 người. Nhiều chuyên gia sử học Nhật Bản đã nhiều lần tranh luận về tính xác thực của vụ thảm sát này, họ cho rằng số người chết đều là binh sĩ và những hành động hung bạo không hề xảy ra. Sự kiện này tiếp tục là một đề tài gây tranh cãi trong quan hệ Trung Quốc - Nhật Bản. Sổ lưu giữ ký ức thế giới là danh sách các di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức Thế giới của UNESCO ra đời năm 1992 nhằm bảo tồn di sản tư liệu của nhân loại cho thế hệ tương lai.
- 14/11/1967 - Tia laser đầu tiên trên thế giới đượ đăng ký bằng sáng chế
Sự tích ông Công ông Táo
Theo tục lệ cổ truyền của người Việt, cứ đến 23 tháng Chạp hằng năm là mọi nhà đều làm lễ cúng ông Công ông Táo để tiễn Táo quân lên chầu trời.
Lịch sử ra đời của World Cup
Giải lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1930, và chỉ bị gián đoạn 2 lần vào các năm 1942 và 1946 do chiến tranh thế giới thứ hai.
Tim hiểu các Vua Hùng sống thọ hơn 150 tuổi?
Sự thật về 18 đời Vua Hùng đến nay vẫn còn là ẩn số đối với lịch sử Việt Nam, cần được các nhà khoa học nghiên cứu thêm để thống nhất.
48 giờ cuối cùng của chiến tranh Việt Nam
Sài Gòn những giờ phút cuối của cuộc chiến tranh bao trùm một không khí "vừa thanh thản vừa sợ hãi" khi hàng nghìn người tìm cách rời thành phố, nhưng ở những góc khác, cuộc sống thường nhật vẫn tiếp diễn.
Ai chọn 10/3 là ngày giỗ tổ Hùng Vương?
Giỗ tổ Hùng Vương là ngày lễ truyền thống có từ lâu đời của dân tộc ta. Ai là người đã quyết định lấy 10/3 là ngày giỗ tổ của người Việt?
Lịch sử và ý nghĩa của ngày 30/4 và 1/5
Ngoài 30/4 là ngày lễ lớn ở Việt Nam thì sau năm 1886 cả thể giới có thêm ngày 1/5 là ngày Quốc tế Lao động và ngày 1/5 cũng là lễ lớn ớ Việt Nam sau này.
