Bí ẩn những con đường phủ sắt nóng chảy 2.000 năm trước

Làm thế nào người La Mã làm sắt nóng chảy đến độ có thể rót nhẹ nhàng vào những đoạn đường nứt vỡ vẫn còn là bí ẩn. Sau 2.000 năm, một số đoạn đường vẫn nguyên vẹn.

Các nhà nghiên cứu Mỹ đã phân tích những con đường đá mà nhiều phần còn nguyên vẹn đáng ngạc nhiên sau gần 2.000 năm Pompeii (thành phố La Mã cổ đại, nay thuộc nước Ý) bị vụ phun trào núi lửa Vesuvius tàn phá và chỉ còn là thành phố chết. Họ đã tìm thấy dấu vết kỳ lạ của sắt nóng chảy trên những đoạn đường đẹp nhất.


Bức ảnh chụp một con đường ở Pompeii với đoạn A và C chưa được sửa chữa, đoạn B đã bằng phẳng do được phủ sắt nóng chảy và một số vật liệu khác - (ảnh do nhóm nghiên cứu cung cấp).

Ở một số khu vực khác, những tuyến đường lát đá xinh đẹp của Pompeii xuất hiện các rãnh sâu. Các nhà khoa học tin rằng đó chính là dấu tích của những chiếc xe, đặc biệt là xe đẩy có tải trọng lớn liên tục ngang dọc các tuyến đường. Trước khi thảm họa núi lửa giết chết hầu hết cư dân, thành phố này cực kỳ náo nhiệt, mật độ giao thông rất đông đúc.

Số xe qua lại nhiều đến nỗi chỉ cần vài thập kỷ, những con đường lát bằng đá tảng cũng xuất hiện những rãnh sâu. Chính quyền Pompeii đã nghĩ ra một công nghệ sửa đường cực kỳ hiệu quả và ít tốn kém hơn nhiều so với việc lát lại toàn bộ: dùng sắt nóng chảy.


Một đoạn đường chưa sửa với các rãnh sâu được tạo nên bởi xe cộ - (ảnh do nhóm nghiên cứu cung cấp).

Theo nhóm tác giả đứng đầu bởi giáo sư Eric Poehler (Đại học Massachusetts Amherst, Mỹ), đây là "sự chứng thực quy mô lớn" đầu tiên mà các nhà khoa học tìm được để chứng minh các giả thuyết về công nghệ sử dụng sắt nóng chảy của người La Mã cổ đại. Với tuổi đời thành phố lên đến 2.000 năm, những gì họ làm quả là đáng kinh ngạc.

Sau khi được làm nóng chảy, sắt được các nô lệ đưa đến đoạn đường cần sửa chữa và lấp lại những chỗ bị vỡ, bị mòn. Độ bền của việc sửa chữa này đã được chứng thực khi gần 2 thiên niên kỷ sau, một số đoạn đường được sửa xong được tìm thấy trong trạng thái hoàn toàn nguyên vẹn. Ngoài sắt nóng chảy, một số vật liệu khác như đá, đất nung và gốm sứ cũng được sử dụng để bảo trì đường sá.


Những chỗ đường vỡ, lồi lõm cũng được sửa lại bằng sắt nóng chảy - (ảnh do nhóm nghiên cứu cung cấp).

Tuy nhiên, làm thế nào người La Mã làm sắt nóng chảy đến độ có thể rót nhẹ nhàng vào những đoạn đường nứt vỡ vẫn còn là bí ẩn. Để có được sắt nóng chảy, họ phải đun xỉ sắt và sắt vụn lên tới nhiệt độ 1.100-1.600 độ C! Một phần câu trả lời đã được lý giải khi các nhà khảo cổ tìm thấy một số lò nung công nghệ cao của người La Mã. Họ nghi ngờ rằng chúng thực sự đạt được nhiệt độ này.

Một số giọt sắt rơi trên những đoạn đường không cần sửa chữa cũng chứng minh sự tồn tại của công việc vận chuyển sắt nóng chảy. Tiếc thay nhiều đoạn đường vẫn chưa được sửa chữa vì dường như thảm họa núi lửa đã cắt ngang công việc.

Nhóm nghiên cứu cho biết họ vẫn đang tiếp tục tìm hiểu về Pompeii cũng như phân tích hóa học số sắt dùng sửa đường này để tìm ra nơi nó được khai khác. Được biết đến như một đại đô thị hiện đại và văn minh đến khó tin, Pompeii đã gây ngạc nhiên cho rất nhiều nhóm khảo cổ thuộc nhiều quốc gia. Đáng buồn thay, thành phố này đã bị thảm họa núi lửa "chôn sống" vào năm 79 sau công nguyên mà biểu tượng đau đớn và nổi tiếng nhất là những con người "hóa đá".

TIN CŨ HƠN
Gươm báu Viking 1.200 tuổi phát lộ dưới cổ đạo

Gươm báu Viking 1.200 tuổi phát lộ dưới cổ đạo

Một người leo núi Na Uy tình cờ phát hiện thanh gươm tuổi đời hơn một thiên niên kỷ trong lúc đi bộ trên một con đường cổ.

Đăng ngày: 23/11/2025
Lực cắn của khủng long bạo chúa đáng sợ cỡ nào?

Lực cắn của khủng long bạo chúa đáng sợ cỡ nào?

Các nhà khoa học đã tìm ra nguyên nhân tại sao khủng long bạo chúa có cơ hàm mạnh đến vậy. Sự khác biệt đến từ cấu trúc cơ và khớp hàm dưới của chúng.

Đăng ngày: 17/11/2025
Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Mới đây, các nhà cổ sinh vật học đã tìm ra mối liên hệ giữa vây cá và tay người, góp phần khẳng định nguồn gốc tiến hóa từ cá của chúng ta.

Đăng ngày: 12/10/2025
Tìm thấy hang khổng lồ

Tìm thấy hang khổng lồ "do quái vật đào" ở Brazil

Hơn 1.500 đường hầm khổng lồ đã được phát hiện khiến chuyên gia đặt ra nhiều câu hỏi về loại quái vật thời tiền sử.

Đăng ngày: 05/10/2025
Bí ẩn di tích hai thành cổ lớn Harappa và Mohenjo Daro ở Ấn Độ

Bí ẩn di tích hai thành cổ lớn Harappa và Mohenjo Daro ở Ấn Độ

Trước thế kỷ XVIII, mọi người ngạc nhiên rằng, dòng sông ẩn mình trên sa mạc ít người biết đến này lại có một quá khứ huy hoàng sánh ngang với nền văn minh Ai Cập cổ.

Đăng ngày: 05/10/2025
Ngắm xác ướp “công chúa mỉm cười” quyến rũ nhất thế giới

Ngắm xác ướp “công chúa mỉm cười” quyến rũ nhất thế giới

Nghĩa trang Xiaohe nằm trong sa mạc Taklamakan ở tây bắc Trung Quốc nổi tiếng thế giới với hàng trăm xác ướp bí ẩn.

Đăng ngày: 21/09/2025
Phát hiện loài ếch cổ đại từng ăn thịt khủng long

Phát hiện loài ếch cổ đại từng ăn thịt khủng long

Dài 41cm và nặng hơn em bé sơ sinh, ếch Beelzebufo được coi là loài ếch lớn nhất từng tồn tại với khả năng săn mồi đáng kinh ngạc.

Đăng ngày: 18/09/2025
Khoa Học News