Chân dung người cổ nhất được giải trình tự gene
Các nhà nghiên cứu phục dựng gương mặt của một người phụ nữ lai giữa người hiện đại và người Neanderthal cách đây 45.000 năm.
Năm 1950, các nhà khảo cổ học phát hiện một hộp sọ chôn sâu bên trong hệ thống hang động ở Cộng hòa Czech. Do hộp sọ bị tách đôi, nhóm nghiên cứu kết luận phần hài cốt này thuộc về hai cá nhân riêng biệt. Tuy nhiên, thông qua giải trình tự hệ gene hàng thập kỷ sau, họ kết luận hộp sọ thuộc về một người phụ nữ sống cách đây 45.000 năm. Họ đặt tên cho người phụ nữ là Zlatý kůň hay "ngựa vàng" trong tiếng Czech, theo tên ngọn đồi bên trên hệ thống hang động.
Gương mặt phục dựng của người phụ nữ sống cách đây 45.000 năm. (Ảnh: Cícero Moraes).
Kết quả phân tích ADN kỹ hơn hé lộ hệ gene của người phụ nữ có 3% thuộc tổ tiên là người Neanderthal. Zlatý kůň thuộc quần thể người hiện đại sơ khai nhiều khả năng có quan hệ với người Neanderthal. Hệ gene của cô là hệ gene người hiện đại cổ nhất được giải trình tự. Dù biết khá nhiều về hệ gene của người phụ nữ, giới nghiên cứu hầu như không biết cô trông như thế nào. Một nghiên cứu mới của Cícero Moraes, chuyên gia đồ họa người Brazil và cộng sự phục dựng diện mạo của Zlatý kůň dựa trên hộp sọ, Live Science hôm 31/7 đưa tin.
Để tạo ra chân dung người phụ nữ, nhóm nghiên cứu sử dụng dữ liệu thu thập từ một số lần chụp cắt lớp vi tính hộp sọ trên cơ sở dữ liệu trực tuyến. Tuy nhiên, họ phát hiện một số mảnh hộp sọ bị thất lạc, bao gồm mảng lớn ở nửa trái gương mặt, có thể do bị động vật cắn sau khi chết. Con vật này có thể là chó sói hoặc linh cẩu sống vào thời đó.
Nhằm thay thế những phần bị thiếu mất, Moraes và cộng sự dùng dữ liệu thống kê thu thập năm 2018 bởi các nhà nghiên cứu từng phục dựng hộp sọ khác. Họ cũng tiến hành hai lần chụp cắt lớp một người phụ nữ và đàn ông ngày nay trong quá trình tạo ra gương mặt kỹ thuật số.
"Điều chúng tôi chú ý nhất là sự góc cạnh của cấu trúc gương mặt, đặc biệt là xương hàm dưới. Khi các nhà khảo cổ tìm thấy hộp sọ, ban đầu chuyên gia phân tích cho rằng đó là đàn ông. Chúng tôi nhận thấy phần hàm của Zlatý kůň có xu hướng tương thích với người Neanderthal hơn", Moraes chia sẻ.
Đường viền hàm dưới sắc sảo không phải đặc điểm duy nhất thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu. Họ cũng phát hiện thể tích khoang sọ của người phụ nữ lớn hơn người hiện đại trong cơ sở dữ liệu. "Sau khi có gương mặt cơ bản, chúng tôi tạo ra nhiều hình ảnh khoa học và khách quan hơn theo tông màu xám với đôi mắt nhằm và không có tóc. Sau đó, chúng tôi dựng một phiên bản suy đoán với da màu, mắt mở, lông và tóc. Phiên bản thứ hai cung cấp gương mặt dễ cảm thụ hơn với dân số chung", Moraes nói.
Kết quả là chân dung sinh động của một người phụ nữ có mái tóc xoăn sẫm màu và mắt nâu. Theo Moraes, họ tìm kiếm những yếu tố có thể hợp thành cấu trúc gương mặt ở mức độ suy đoán bởi không có dữ liệu nào tiết lộ màu da, tóc và mắt của Zlatý kůň.
Khủng long có họ với... gà?
Gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện phần mô mềm trên đỉnh đầu của loài khủng long Edmontosaurus tại Canada và thấy sự tương đồng với phần mào của loài gà ngày nay.
Người thượng cổ biến đổi gen lúa nước từ 10.000 năm trước
Một nghiên cứu vừa được công bố chứng tỏ, người thượng cố cách đây 10.000 năm là “nhà khoa học” biến đổi gen lúa nước ngày nay.
Gặp điều kỳ quặc này, bạn có thể là "con lai" của loài người khác
Các nhà khoa học đã phát hiện thêm một khác biệt giữa những người Homo sapiens thuần chủng và những người có liên quan đến cuộc hôn phối dị chủng với một loài người khác tận 60.000 năm trước.
Sống gần con người, một sinh vật đang "tiến hóa ngược", não lớn bất thường
Trong vòng 150 năm qua, một sinh vật thường hiện diện bên cạnh con người đã lặng lẽ phát triển hộp sọ và bộ não lớn hơn một cách khó hiểu.
Nguyên nhân sốc khiến đế chế Maya bốc hơi: Cảnh báo về tận thế có thật
Một nhóm nghiên cứu đã kết hợp rất nhiều hồ sơ lịch sử với các phân tích mới về hài cốt người Maya trong thời kỳ cuối của đế chế, chỉ ra một dạng ngày tận thế mà chính chúng ta cũng có thể đối mặt trong tương lai.
Tháp đá nghìn tấn 3.500 năm chưa từng được dựng lên
Tháp đá đồ sộ nặng 1.168 tấn, cao khoảng 42m, có những vết nứt do một sự cố thời xưa và không thể dựng lên làm tượng đài.
