Chuyên gia lý giải cơ chế sét đánh trúng máy bay

Máy bay nào cũng được trang bị hệ thống chống sét hiện đại nhưng trường hợp máy bay bị sét đánh vẫn cứ xảy ra.

Máy bay nào cũng có hệ thống chống sét

GS.TSKH Nguyễn Đức Cương, Hội Hàng không vũ trụ Việt Nam cho rằng, trên tất cả máy bay đều được trang bị hệ thống chống sét để bảo đảm an toàn bay trong các vùng có nhiễu động. Vỏ máy bay làm bằng kim loại có thể dẫn điện nên hệ thống chống sét này sẽ phải kết nối để khi có dòng điện như sét đánh tác động vào, dòng điện này sẽ dàn đều lên thân máy bay và dẫn về hệ thống chống sét.

Khi bay, máy bay tạo ra ma sát rất lớn nên luôn có thanh xả điện tích trong quá trình bay. Hệ thống chống sét của máy bay cũng hoạt động dựa trên nguyên lý này, bảo đảm trong quá trình bay, máy bay luôn tránh bị sét đánh.


Lỗ thủng trên máy bay do sét đánh trúng.

Khi máy bay đậu dưới mặt đất, hệ thống chống sét vẫn luôn hoạt động. Khi đó phải có dây tiếp đất để bảo đảm an toàn cho máy bay. Trường hợp xảy ra sét đánh, có thể do trong quá trình bảo dưỡng, sửa chữa vận hành máy bay có vấn đề, không lưu tâm đến yếu tố dây tiếp đất.

GS.TSKH Nguyễn Đức Cương cho biết, vì tất cả các máy bay đã có hệ thống chống sét nên trong các quy định hiện hành, không có điều khoản nào buộc các sân bay cũng phải trang bị hệ thống chống sét.

Máy bay thường bị sét đánh như thế nào?

Năm 1963, tia sét đã gây ra một vụ tai nạn cho chiếc Boeing 707 của hãng Pan American ở Maryland (Mỹ). Vụ việc khiến 81 hành khách trên máy bay thiệt mạng. Thời điểm đó, phi hành đoàn mất quyền kiểm soát máy bay sau khi sét đánh.

Thông thường, máy bay bị sét đánh ở độ cao từ 5.000 đến 15.000 feet (1.524 đến 4.572 mét), thường là sau khi cất cánh hoặc hạ cánh. Sự hiện diện của mưa là một yếu tố làm tăng khả năng xảy ra sét.

Nếu sét đánh sau khi cất cánh, máy bay thường quay trở lại nơi đã khởi hành. Biện pháp này chủ yếu là để phòng ngừa, nhằm bảo đảm tất cả các hệ thống hoạt động tốt. Bởi, một số hệ thống không thể khởi động lại giữa chừng.

Hầu hết các sự cố sét đánh xảy ra vào mùa xuân và hè. Xác suất sét đánh thường giảm khi máy bay ở độ cao từ 20.000 feet (6.096 mét) trở lên.

Một vụ sét đánh có thể là trải nghiệm khá khó chịu đối với phi hành đoàn và hành khách trên máy bay. Tuy nhiên, trong hầu hết trường hợp, nó không gây ra nhiều thiệt hại vật chất cho máy bay và cũng không ảnh hưởng đến sự an toàn.

Thông thường, sét đánh vào các bộ phận nhất định của máy bay như đầu cánh hoặc mũi. Sau đó, điện tích truyền qua vỏ kim loại của máy bay trước khi đến một điểm khác như đuôi. Bản thân tiếng sét có thể gần như gây chói tai trong cabin. Tuy nhiên, phi hành đoàn cũng có thể không nghe thấy gì.

Loại và mức độ của thiệt hại mà sét đánh gây ra đối với máy bay phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm mức độ phóng điện, vị trí và thời gian. Một tia sét duy nhất có thể chứa khoảng 1 triệu vôn hoặc 30.000 ampe.

Sét có thể gây ra những ảnh hưởng nhỏ đối với bầu khí quyển, la bàn, thiết bị điện tử hàng không và để lại những lỗ thủng nhỏ trên thân máy bay, cánh tản nhiệt và đuôi. Ngoài ra, tia sét, đặc biệt là vào ban đêm, có thể khiến tổ bay tạm thời không thể nhìn thấy gì.

Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, sự cố có thể dẫn đến việc tắt động cơ máy bay. Trong trường hợp hiếm sau khi bị sét đánh, một hoặc nhiều máy phát điện có thể tắt. Điều này sẽ làm tắt đèn cabin cho đến khi máy phát điện được bật lại một lần nữa.

Sét đánh có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các hãng hàng không và gây ra sự chậm trễ tốn kém và gián đoạn dịch vụ. Để tránh những sự cố như vậy, nhân viên bảo trì phải nắm rõ các biện pháp chống sét, kiểm tra và sửa chữa đúng quy trình.

Quy trình tiêu chuẩn của phi công là cách xa bất kỳ đám mây Cumulonimbus (Cb) nào ít nhất 20 hải lý. Ngoài ra, máy bay hiện đại được thiết kế để cho phép tia sét di chuyển dọc theo vỏ máy bay mà không gây sát thương.

TIN CŨ HƠN
Những loài vật có tuổi thọ ngắn nhất thế giới

Những loài vật có tuổi thọ ngắn nhất thế giới

Theo thống kê của The Mysterious World, bộ phù du chính là loài vật có tuổi thọ ngắn nhất thế giới. Trung bình bộ phù du chỉ sống được 1 ngày.

Đăng ngày: 15/09/2025
Xe điện năng lượng mặt trời có thể chạy 7 tháng không cần sạc

Xe điện năng lượng mặt trời có thể chạy 7 tháng không cần sạc

Lightyear, một công ty khởi nghiệp của Hà Lan mới đây đã giới thiệu mẫu xe điện Lightyear 0 được trang bị tấm pin mặt trời.

Đăng ngày: 15/09/2025
Bên dưới lớp cát dày của sa mạc Sahara ở Châu Phi có gì?

Bên dưới lớp cát dày của sa mạc Sahara ở Châu Phi có gì?

Hiện diện tích sa mạc trên thế giới đã lên tới 30 triệu km vuông, chiếm 20% tổng diện tích đất liền.

Đăng ngày: 15/09/2025
Những đồ vật tiềm ẩn khả năng gây nổ ở ngay cạnh chúng ta

Những đồ vật tiềm ẩn khả năng gây nổ ở ngay cạnh chúng ta

Dù là vật dụng nhỏ nhưng chúng thực sự là "quả bom nổ chậm", gây thiệt hại đến tính mạng bạn.

Đăng ngày: 15/09/2025
Top 19 món ăn kinh dị nhất hành tinh

Top 19 món ăn kinh dị nhất hành tinh

Những món ăn kinh dị, khủng khiếp nhất từ chuột bao tử đến ếch sinh tố.... nhiều người chỉ nhìn hoặc ngửi thôi đã phát nôn, thế nhưng đây đều là những món ăn truyền thống của nhiều nước trên thế giới.

Đăng ngày: 14/09/2025
Cách sống sót khi nhảy từ nhà cao tầng đang cháy

Cách sống sót khi nhảy từ nhà cao tầng đang cháy

Giảm độ cao hết mức và tăng các vật dụng ném xuống làm đệm là bí quyết giúp bạn sống sót khi mắc kẹt trong đám cháy nhà cao tầng.

Đăng ngày: 14/09/2025
Có gì bên trong loại mật ong đắt đỏ nhất hành tinh?

Có gì bên trong loại mật ong đắt đỏ nhất hành tinh?

Theo trang web chính thức của Kỷ lục Guinness Thế giới, mật ong Centauri ở Thổ Nhĩ Kỳ là loại mật ong đắt nhất thế giới.

Đăng ngày: 14/09/2025
Khoa Học News