Cộng đồng ngôn ngữ lớn hơn thường có ngữ pháp đơn giản hơn

Các nhà nghiên cứu nhận thấy sự phức tạp về văn hóa thường có xu hướng tăng lên ở những nhóm dân cư đặc thù.

Nếu từng học tiếng Phần Lan, Tiệp Khắc hay Baxcơ (ở miền Tây Pirênê, Đông bắc Tây Ban Nha, Tây Nam Pháp), ... bạn sẽ thấy ngữ pháp của chúng phức tạp hơn tiếng Anh nhiều.

Mới đây, một nghiên cứu đã chỉ ra: Tại sao các ngôn ngữ có đông người nói như tiếng Anh và tiếng Quan Thoại lại thường có ngữ pháp đơn giản.

Một nhóm các nhà khoa học tại Đại học Cornell ở Ithaca (Mỹ) đã phát triển mô hình máy tính mô phỏng cách thức sử dụng một ngôn ngữ trong dân chúng và xu hướng tiến hóa của nó theo thời gian.


Các ngôn ngữ ít người nói thường có ngữ pháp phức tạp hơn. (Ảnh: Yuen Yiu/CC By-SA 2.0).

Kết quả cho thấy: Đối với những quần thể ngôn ngữ lớn thì các yếu tố đơn giản như từ vựng thường có xu hướng gia tăng; trong khi những yếu tố phức tạp như ngữ pháp lại thường giảm đi. Lý giải cho điều này, đó là do các cá thể trong cộng đồng lớn thường hay tương tác với người khác nhưng lại ít trực tiếp gặp gỡ hơn. Chính sự tiếp xúc này, lặp đi lặp lại, có tác dụng giúp các cá nhân học những khái niệm khó nhớ như ngữ pháp.

Trong tuần trước, kết quả trên đã được công bố tại Kỷ yếu của Hiệp hội khoa học Hoàng gia (Royal Society B).

Phát hiện trên cũng phù hợp với một thực tế rằng các ngôn ngữ như tiếng Anh và tiếng Quan Thoại thường có lượng từ vựng tương đối lớn.

Điểm thú vị là xu hướng này thường bị đảo ngược ở những cộng đồng ngôn ngữ ít người hơn, vì những yếu tố tưởng như đơn giản lại gặp khó khăn trong quá trình phát triển. Điều này cũng giúp lý giải cho sự xuất hiện nhiều của các hiện tượng văn hóa phức tạp tại những cộng đồng thiểu số này - như sự ra đời của điệu Bebop trong giới nhạc Jazz giữa những năm 1940 ở New York.

Morten Christiansen, nhà tâm lý học và đồng tác giả của nghiên cứu trên, cho rằng: "Điều này không có nghĩa là toàn bộ tất cả các nền văn hoá, mà chỉ những thành tố chính sẽ trở nên đơn giản hơn theo thời gian".

Nghiên cứu trên cũng ngụ ý rằng: Việc bảo tồn các truyền thống văn hoá phức tạp đòi hỏi nhiều nỗ lực mang tính ý thức, đặc biệt trong một thế giới toàn cầu hóa như hiện nay. Christiansen gợi ý: "Con người có thể tự tổ chức thành những cộng đồng nhỏ để chống lại nguy cơ từ động thái đơn giản hóa".

TIN CŨ HƠN
Các kim loại quý hiếm nhất hành tinh

Các kim loại quý hiếm nhất hành tinh

Vàng, kim cương thường được mọi người biết đến là những kim loại quý hiếm và đắt đỏ trên thế giới.

Đăng ngày: 24/09/2025
Những khả năng đặc biệt của con người khiến khoa học phải “nể phục”

Những khả năng đặc biệt của con người khiến khoa học phải “nể phục”

Con người có những khả năng đặc biệt mà đến khoa học cũng phải "lắc đầu ngao ngán" không lý giải được.

Đăng ngày: 22/09/2025
Thăm quan hệ thống cối xay gió 1.000 năm vẫn chạy tốt của người Iran

Thăm quan hệ thống cối xay gió 1.000 năm vẫn chạy tốt của người Iran

Người Ba Tư cổ đại đã xây dựng nên những chiếc cối xay gió hơn 1.000 năm trước, và tới nay chúng vẫn hoạt động.

Đăng ngày: 19/09/2025
Kinh ngạc những địa điểm “ngoài hành tinh” trên trái đất

Kinh ngạc những địa điểm “ngoài hành tinh” trên trái đất

Những địa điểm "ngoài hành tinh" nổi tiếng ở Anh dưới đây có khung cảnh độc đáo, lạ kỳ như vùng đất ở hành tinh khác.

Đăng ngày: 17/09/2025
Những đồ vật tiềm ẩn khả năng gây nổ ở ngay cạnh chúng ta

Những đồ vật tiềm ẩn khả năng gây nổ ở ngay cạnh chúng ta

Dù là vật dụng nhỏ nhưng chúng thực sự là "quả bom nổ chậm", gây thiệt hại đến tính mạng bạn.

Đăng ngày: 15/09/2025
Top 19 món ăn kinh dị nhất hành tinh

Top 19 món ăn kinh dị nhất hành tinh

Những món ăn kinh dị, khủng khiếp nhất từ chuột bao tử đến ếch sinh tố.... nhiều người chỉ nhìn hoặc ngửi thôi đã phát nôn, thế nhưng đây đều là những món ăn truyền thống của nhiều nước trên thế giới.

Đăng ngày: 14/09/2025
Cách sống sót khi nhảy từ nhà cao tầng đang cháy

Cách sống sót khi nhảy từ nhà cao tầng đang cháy

Giảm độ cao hết mức và tăng các vật dụng ném xuống làm đệm là bí quyết giúp bạn sống sót khi mắc kẹt trong đám cháy nhà cao tầng.

Đăng ngày: 14/09/2025
Khoa Học News