Dòng sông màu ngọc lam đánh lừa các nhà khoa học

Sông Rio Celeste ở Costa Rica khiến các nhà khoa học suốt nhiều năm nhầm tưởng màu ngọc lam tuyệt đẹp của nước do phản ứng hóa học tạo nên.


Sông Rio Celeste nhìn từ trên cao. (Video: YouTube.)

Các nhà khoa học Costa Rica chỉ tìm ra nguyên nhân thực sự khiến nước sông Rio Celeste, con sông dài 14 km ở tỉnh Alajuela, có màu xanh ngọc lam bất thường cách đây 4 năm nhờ so sánh và phân tích mẫu nước, theo Oddity Central.

Trước đó, các giả thuyết về màu xanh ngọc lam của Rio Celeste lần lượt được cộng đồng nghiên cứu đưa ra trong nhiều năm, nhưng không ai có thể đưa bằng chứng thuyết phục để giải thích hiện tượng tự nhiên này.

Một số học giả cho rằng màu sắc khác thường của sông do nồng độ đồng cao, nhưng kết quả kiểm tra chỉ ra không có đồng trong nước. Giả thuyết khác kết luận màu nước sông là kết quả của những hóa chất như canxi carbonate và lưu huỳnh. Mọi người đều bị thuyết phục bởi giả thuyết phản ứng hóa học đến mức chưa ai từng nghĩ tới khả năng nước sông có màu ngọc lam do ảo ảnh thị giác.


Màu xanh ngọc lam của sông Rio Celeste. (Ảnh: Facebook.)

Một nhóm nhà khoa học ở Đại học Costa Rica và Đại học Quốc gia, lấy mẫu nước từ cả sông Rio Celeste và hai phụ lưu Sour Creek (Quebrada Agria) và Good View River (Río Buena Vista). Điều đầu tiên thu hút sự chú ý của các nhà khoa học là trong khi nước sông Rio Celeste có màu ngọc lam bắt mắt, mẫu nước thu được trong ống nghiệm lại hoàn toàn trong suốt.

Sour Creek và Río Buena Vista, hai con sông hợp lại tạo thành sông Rio Celeste, cũng có nước trong suốt và các phân tích chỉ ra không có phản ứng hóa học lạ thường. Một điểm đặc biệt khác là Rio Celeste chỉ có màu xanh ngọc ở khúc sông 14 km, sau đó nước sông lại trở nên trong suốt. Vì lý do này, khúc sông màu sắc hút mắt kia còn có tên là "Khúc sông nhuộm" (El Teñidero).

Các nhà nghiên cứu bắt đầu cân nhắc khả năng ảo ảnh thị giác. Họ để ý lớp hợp chất màu trắng bao phủ toàn bộ những tảng đá ở đáy sông Río Celeste, đồng thời kiểm tra ở cả hai phụ lưu. Sour Creek có lượng hợp chất màu trắng rất nhỏ, hầu như không đáng kể, trong khi nước sông Río Buena Vista lại rất dồi dào.

Phân tích hợp chất bằng kính hiển vi điện tử trong phòng thí nghiệm UCR, nhóm nghiên cứu xác định đây là một loại khoáng chất chứa nhôm, silicon và oxy, gọi là aluminosilicate. Khi lơ lửng trong nước, hợp chất phản chiếu ánh sáng Mặt Trời, đánh lừa mắt khiến người xem trông thấy nước màu xanh ngọc.

Ánh sáng Mặt Trời chứa toàn bộ phổ ánh sáng, tương tự cách chúng ta nhìn thấy tất cả màu sắc chúng ta trông thấy ở cầu vồng. Ở bất cứ dòng sông nào khác, ánh sáng xuyên qua một độ sâu nhất định và không có màu sắc cụ thể nào được làm chệch hướng hoặc phản chiếu ngược trở lại bề mặt, khiến nước nhìn trong suốt. Ngược lại, nước sông Rio Celeste cho phép một số ánh sáng Mặt Trời truyền qua và phản chiếu dải sáng màu xanh. Do đó, nước sông có vẻ mang màu xanh ngọc lam trước mắt người.

Tuy nhiên, một điểm khó hiểu khác là sông Rio Buena Vista cũng có lượng aluminosilicate dồi dào nhưng nước sông vẫn trong suốt. Các nhà khoa học cho rằng vấn đề nằm ở kích thước hạt aluminosilicate. Sau khi phân tích mẫu nước ở cả hai con sông, nhóm nghiên cứu nhận thấy kích thước hạt aluminosilicate ở sông Rio Buena Vista là 184 nanomet, trong khi ở sông Rio Celeste lên tới 566 nm.

"Kích thước lớn gây ra hiện tượng tán xạ ánh sáng Mặt Trời, phần lớn quá trình xảy ra ở vùng màu xanh của quang phổ khả kiến. Đó là lý do nước sông Rio Celeste có màu ngọc lam. Đây là một trong những điều kỳ lạ của tự nhiên, một con sông cung cấp khoáng chất với một kích cỡ và con sông khác cung cấp môi trường giàu axit khiến những hạt đó lớn lên", tiến sĩ Max Chavarría Vargas, cho biết.

TIN CŨ HƠN
Các kim loại quý hiếm nhất hành tinh

Các kim loại quý hiếm nhất hành tinh

Vàng, kim cương thường được mọi người biết đến là những kim loại quý hiếm và đắt đỏ trên thế giới.

Đăng ngày: 24/09/2025
Những khả năng đặc biệt của con người khiến khoa học phải “nể phục”

Những khả năng đặc biệt của con người khiến khoa học phải “nể phục”

Con người có những khả năng đặc biệt mà đến khoa học cũng phải "lắc đầu ngao ngán" không lý giải được.

Đăng ngày: 22/09/2025
Thăm quan hệ thống cối xay gió 1.000 năm vẫn chạy tốt của người Iran

Thăm quan hệ thống cối xay gió 1.000 năm vẫn chạy tốt của người Iran

Người Ba Tư cổ đại đã xây dựng nên những chiếc cối xay gió hơn 1.000 năm trước, và tới nay chúng vẫn hoạt động.

Đăng ngày: 19/09/2025
Kinh ngạc những địa điểm “ngoài hành tinh” trên trái đất

Kinh ngạc những địa điểm “ngoài hành tinh” trên trái đất

Những địa điểm "ngoài hành tinh" nổi tiếng ở Anh dưới đây có khung cảnh độc đáo, lạ kỳ như vùng đất ở hành tinh khác.

Đăng ngày: 17/09/2025
Những đồ vật tiềm ẩn khả năng gây nổ ở ngay cạnh chúng ta

Những đồ vật tiềm ẩn khả năng gây nổ ở ngay cạnh chúng ta

Dù là vật dụng nhỏ nhưng chúng thực sự là "quả bom nổ chậm", gây thiệt hại đến tính mạng bạn.

Đăng ngày: 15/09/2025
Top 19 món ăn kinh dị nhất hành tinh

Top 19 món ăn kinh dị nhất hành tinh

Những món ăn kinh dị, khủng khiếp nhất từ chuột bao tử đến ếch sinh tố.... nhiều người chỉ nhìn hoặc ngửi thôi đã phát nôn, thế nhưng đây đều là những món ăn truyền thống của nhiều nước trên thế giới.

Đăng ngày: 14/09/2025
Cách sống sót khi nhảy từ nhà cao tầng đang cháy

Cách sống sót khi nhảy từ nhà cao tầng đang cháy

Giảm độ cao hết mức và tăng các vật dụng ném xuống làm đệm là bí quyết giúp bạn sống sót khi mắc kẹt trong đám cháy nhà cao tầng.

Đăng ngày: 14/09/2025
Khoa Học News