Giải mã bí mật tính đa dạng ở loài chó

Điều gì khiến một chú chó săn chỉ điểm tạo dáng động tác chỉ hướng con mồi, khiến chó chăn cừu dồn bầy cừu thành đàn và khiến một chú chó tha mồi tìm và mang con vật về? Tại sao chó sục Yorkshire lại sống lâu hơn chó Đan Mạch Great Dane? Bằng cách nào mà giống chó lông mượt Chihuahua bé xíu lại có họ hàng với giống chó Great Dane nói trên? 

Các chú chó có kích cỡ, hình dạng, màu sắc, độ dài lông và hành động phong phú hơn bất kì loài động vật nào khác. Hiện các nhà khoa học đã tìm ra được phương pháp xác định cơ sở di truyền cho tính đa dạng ở loài chó mà có lẽ đã mang lại nhiều lợi ích lớn cho bản thân những chú chó cũng như người chủ.

Trên trang nhất của bài viết đăng tải trên số ra ngày mai của tờ khoa học Genetics, nghiên cứu đã tiết lộ các vị trí trên ADN của một chú chó có chứa những gen mà các nhà khoa học tin rằng có đóng góp đến những khác biệt trong hình dạng cơ thể cũng như bộ não, cân nặng, màu sắc và độ dài lông, thậm chí cả hành động, khả năng huấn luyện cũng như tuổi thọ của các chú chó.

Đồng tác giả của nghiên cứu Paul G. Jones đồng thời là nhà nghiên cứu di truyền tại Trung tâm dinh dưỡng thú nuôi Waltham® trực thuộc Mars® Incorporated (đứng đầu thế giới về dịch vụ chăm sóc thú nuôi đã tiến hành nghiên cứu di truyền ở loài chó trong suốt 8 năm qua) cho biết:

“Đây là bước đột phá thú vị và có triển vọng với sự cộng tác của những người dẫn đầu trong ngành di truyền của loài khuyển, từ đó giúp chúng tôi ghép nối nhằm giải đáp câu đố di truyền ở loài chó mang lại nhiều lợi ích tiềm năng cho những chú chó và người chủ. Bằng cách áp dụng phương thức nghiên cứu này, chúng tôi có thể giải mã việc làm thế nào các gen đóng góp hình thành đặc điểm hành vi và sinh lý ảnh hưởng đến nhiều giống chó khác nhau”.

Các chú chó có kích cỡ, hình dạng, màu sắc, độ dài lông và hành động phong phú hơn bất kì loài động vật nào khác. Hiện các nhà khoa học đã tìm ra được phương pháp xác định cơ sở di truyền cho tính đa dạng ở loài chó mà có lẽ đã mang lại nhiều lợi ích lớn cho bản thân những chú chó cũng như người chủ. (Ảnh: iStockphoto/ Kevin Russ)

Loài chó có nguồn gốc từ chó sói vào khoảng trên 15.000 năm trước đây – khoảng thời gian được coi là một cái chớp mắt trong cả tiến trình tiến hóa. Sinh sản có chọn lọc đã tạo ra những chú chó mang đặc điểm sinh lý và hành vi phù hợp với các yêu cầu hoặc mong muốn của người chủ, ví dụ như chăn giữ gia súc hay khả năng săn mồi, màu sắc lông, kích cỡ và hình dáng đầu hay cơ thể. Điều này đã hình thành nên độ thay đổi lớn trong khoảng trên 350 giống chó khác nhau tạo nên quần thể loài chó ngày nay. Cho đến bây giờ, động cơ di truyền của tính đa dạng này vẫn hấp dẫn các nhà khoa học khiến họ cố gắng giải thích tại sao và bằng cách nào mà sự khác biệt trong các đặc điểm sinh lý cũng như hành vi của những chú chó lại biến đổi nhanh đến thế từ nguồn gốc chó sói của chúng.

Một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế, bao gồm các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu di truyền người quốc gia, đại học Utah, Sundowners Kennels tại Gilroy, California và Trung tâm dinh dưỡng thú nuôi Waltham (Mars) tại Anh Quốc, đã nghiên cứu các vật đánh dấu di truyền đơn giản có tên điểm đa hình đơn nucleotit SNPs (Single Nucleotide Polymorphisms) nhằm tìm kiếm các vị trí trên hệ gen của loài chó liên quan đến đặc điểm sinh sản. Do nhiều đặc điểm chỉ tồn tại trong giống loài nhất định nên các nhà nghiên cứu có thể tập trung vào các điểm nóng nhằm tìm hiểu gen cụ thể nào trong vùng đó góp phần hình thành sự khác biệt giữa các đặc tính.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng 13.000 mẫu gen của những chú chó do Mars Veterinary cung cấp, một trong những ngân hàng ADN của loài chó toàn diện nhất trên thế giới nằm tại đây. Bộ sưu tập mẫu gen cũng được những người chủ nuôi chó đóng góp thêm khi họ đồng ý cho lấy mẫu huyết thanh va mẫu máu làm dữ liệu. Ngân hàng ADN của Mars cho phép nghiên cứu tiến hành với phần lớn các giống chó đã được phân loại thuộc Câu lạc bộ chó kiểng Hoa Kỳ (American Kennel Club) có mang rất nhiều các đặc điểm hành vi và sinh lý đa dạng cũng như khác biệt trong tuổi thọ của chúng.

Jones cho biết: “Cùng với các kỹ thuật tinh vi hơn cũng như nguồn dữ liệu bổ sung trong tương lai, phương pháp này có thể được áp dụng để biến đổi các sản phẩm mang lại lợi ích cho sức khỏe của thú nuôi. Người chủ hay các bác sĩ thú y cũng có thể đặt ra chế độ chăm sóc tốt hơn dựa trên những cơ sở này. Bên cạnh đó, thông tin di truyền về các đặc điểm hành vi, ví dụ như khả năng huấn luyện hay tính khí, cũng sẽ giúp bác sĩ thú ý nhận biết giống vật nuôi có lối sống phù hợp với người chủ”.

Nghiên cứu cũng có nhiều ứng dụng đối với sức khỏe con người do loài chó cũng mắc nhiều bệnh tương tự như chúng ta.

Mars hiện vẫn tiếp tục thực hiện cam kết nghiên cứu đặc điểm di truyền ở loài chó để hiểu được sâu sắc hơn về thành phần ADN của chúng nhằm mang lại lợi ích cho cuộc sống của loài chó cũng như của người chủ. Bài kiểm tra phân tích giống hỗn hợp Wisdom Panel MX™ là sản phẩm đầu tiên sử dụng các thông tin đạt được nói trên trong nghiên cứu này.

Bài viết tham khảo:

Jones et al. Single-Nucleotide-Polymorphism-Based Association Mapping of Dog Stereotypes. Genetics, 2008; 179 (2): 1033 DOI: 10.1534/genetics.108.087866

Từ khóa liên quan:

sinh học

gen

ADN

di truyền

loài chó

Loading...