Giải mã ngôi sao bí ẩn to gấp ba mặt trời

Các nhà thiên văn hôm qua tuyên bố họ vừa tìm ra bí mật của một ngôi sao từng thu hút sự chú ý của giới yêu thiên văn trong gần 200 năm qua. 

 

Hình minh họa đám mây bụi khí che một phần ánh sáng của sao Epsilon Aurigae. Ảnh: National Geographic.


AFP cho biết, sao Epsilon Aurigae nằm ở chòm sao Auriga và cách trái đất khoảng 2.000 năm ánh sáng. Trong chòm sao này Epsilon Aurigae là một trong những thiên thể sáng nhất. Nhưng vào khoảng năm 1820 giới thiên văn phát hiện ra rằng, cứ sau 27,1 năm độ sáng của nó lại giảm một nửa trong vòng 18 tháng.

Hiện tượng kỳ lạ ấy trở thành chủ đề gây tranh cãi trong suốt gần hai thế kỷ qua. Một số người cho rằng thủ phạm là hiện tượng thiên thực, nghĩa là một thiên thể nào đó di chuyển vào giữa Epsilon Aurigae và trái đất theo chu kỳ 27,1 năm khiến người trên trái đất thấy độ sáng của sao giảm. Thiên thể chắn Epsilon Aurigae có thể là hành tinh, đám mây bụi khí, ngôi sao hoặc thậm chí tinh vân. Một giả thuyết nữa cũng được chú ý là một hố đen đã “nuốt” ánh sáng của sao.

Cuộc tranh cãi càng trở nên sôi động hơn sau khi người ta phát hiện Epsilon Aurigae cùng với một sao khác tạo thành hệ sao đôi. Những cặp sao như thế luôn xoay quanh nhau. Các nhà thiên văn chưa bao giờ nhìn thấy cả hai sao này cùng lúc.

Trong phần lớn thế kỷ 20, giới khoa học chấp nhận giả thuyết cho rằng một thiên thể cực lạnh và có hình dạng dẹt đã chắn ánh sáng của Epsilon Aurigae.

Hiện tượng thiên thực của sao Epsilon Aurigae, kéo dài từ năm 2009 tới năm 2011, là một trong những chủ đề trọng tâm của Năm Thiên văn quốc tế 2009.

National Geographic đưa tin Robert Stencel – một nhà thiên văn của Đại học Denver, Mỹ - cùng một số đồng nghiệp đã chụp ảnh sao Epsilon Aurigae bằng 4 kính thiên văn lớn (có đường kính 1 m) của Đại học Georgia, Mỹ. Sau đó ánh sáng hồng ngoại của nó được khuếch đại bằng phương pháp giao thoa để tạo nên hình ảnh độ nét cao.

Những bức ảnh, được đăng trên tạp chí Nature hôm nay, cho thấy thủ phạm khiến độ sáng của sao Epsilon Aurigae giảm là một đĩa bụi khí dày và tối. Khi di chuyển vào giữa Epsilon Aurigae và địa cầu, đĩa bụi khí này chặn một phần ánh sáng của sao khiến độ sáng của nó giảm.

Những đám mây bụi khí là vật liệu cơ bản của vũ trụ. Chúng tạo nên các hành tinh, ngôi sao và thiên hà.

Giáo sư John Monnier của Đại học Michigan tại Mỹ, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, nhận xét: “Những bức ảnh về sao Epsilon Aurigae là một thành tựu kỹ thuật lớn. Chúng cho thấy con người có thể tạo ra hình ảnh rõ nét của những vật thể rất xa”.

Chùm ảnh về sao Epsilon Aurigae:

Epsilon Aurigae đạt độ sáng cực đại vào năm 2008. Những dữ liệu mới nhất cho thấy ngôi sao này lớn hơn mặt trời khoảng 3,5 lần. Ảnh: John D. Monnier.

Đĩa bụi khí bắt đầu che khuất Epsilon Aurigae. Các nhà khoa học cho rằng đám mây có diện tích lớn gấp hàng nghìn lần mặt trời. Ảnh: John D. Monnier.

Khoảng 50% bề mặt ngôi sao bị che khuất.

Hình minh họa đĩa bụi khí che khuất sao Epsilon Aurigae. Ảnh: Nico Camargo.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Những sự thật thú vị về vũ trụ có thể bạn chưa biết

Những sự thật thú vị về vũ trụ có thể bạn chưa biết

Cho tới nay, thế giới vũ trụ rộng lớn vẫn còn là chứa đựng nhiều điều bí ẩn mà khoa học hiện đại vẫn chưa khám phá hết.

Đăng ngày: 17/04/2025
Tên lửa hoạt động như thế nào trong không gian?

Tên lửa hoạt động như thế nào trong không gian?

Trên thực tế, ở không gian vũ trụ không có không khí, vậy làm thế nào tên lửa có thể đốt cháy động cơ và nhiên liệu thiết yếu cần có trong không gian?

Đăng ngày: 16/04/2025
10 điều kỳ lạ nhất của vũ trụ

10 điều kỳ lạ nhất của vũ trụ

Lỗ đen có kích thước tương đương hạt nhân nguyên tử, thiên hà "ăn thịt", những hạt vật chất có khả năng đâm xuyên qua lớp chì dày hàng chục km chỉ là vài trong số những phát hiện gây sốc nhất về không gian bên ngoài trái đất.

Đăng ngày: 16/04/2025
Sống trên Mặt trăng hay sao Hỏa tốt hơn? Khoa học đã có câu trả lời!

Sống trên Mặt trăng hay sao Hỏa tốt hơn? Khoa học đã có câu trả lời!

Liệu nên sống ở Mặt trăng hay sao Hỏa nếu con người cần di chuyển đến một nơi ở khác ngoài Trái đất?

Đăng ngày: 15/04/2025
Các hành tinh trong Hệ Mặt trời

Các hành tinh trong Hệ Mặt trời

Hệ Mặt trời (hay Thái Dương Hệ) là hệ hành tinh gồm có Mặt Trời ở trung tâm và các vật quay xung quanh.

Đăng ngày: 12/04/2025
11 vụ núi lửa phun trào kinh hoàng nhất trong lịch sử

11 vụ núi lửa phun trào kinh hoàng nhất trong lịch sử

Tambora, Krakatoa,Yellowstone... là những cái tên rất nổi bật trong số 11 đợt núi lửa phun trào dữ dội nhất lịch sử này.

Đăng ngày: 05/04/2025
Những điều bạn chưa biết về thiên thạch

Những điều bạn chưa biết về thiên thạch

Thiên thạch là gì? Một câu hỏi nghe rất quen thuộc, tưởng chừng dễ ấy thế mà nó đã và đang đánh đố không ít người.

Đăng ngày: 03/04/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News