"Hạn hán chớp nhoáng" đang trở thành bình thường mới

Các nhà khoa học cho biết “hạn hán chớp nhoáng” đang gia tăng trên toàn cầu trong bối cảnh biến đổi khí hậu làm Trái đất nóng hơn và thay đổi mô hình lượng mưa trên khắp thế giới.

Hạn hán thường là hiện tượng khởi phát chậm, có thể kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm do thiếu mưa.


Sông Gia Lăng, một nhánh của sông Dương Tử, cạn nước ở Trùng Khánh, Trung Quốc, ngày 18/8/2022. (Ảnh: Reuters).

Tuy nhiên, một nghiên cứu do các nhà khoa học Trung Quốc dẫn đầu cho thấy đã có sự chuyển đổi toàn cầu từ hạn hán phát triển chậm sang hạn hán phát triển nhanh và có thể trở nên nghiêm trọng trong vài tuần, South China Morning Post đưa tin ngày 16/4.

Không giống như hạn hán phát triển chậm - vốn hình thành do lượng mưa giảm theo thời gian, hạn hán chớp nhoáng xảy ra khi lượng mưa thấp, cùng với các yếu tố khác như nhiệt độ cao, có thể nhanh chóng làm tăng tốc bốc hơi nước ra khỏi mặt đất và thảm thực vật.

Khái niệm “hạn hán chớp nhoáng” (flash drought) đã được đề xuất vào đầu những năm 2000 nhưng không nhận được nhiều chú ý cho đến khi một đợt hạn hán nghiêm trọng tấn công nước Mỹ vào mùa hè năm 2012, theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science hôm 13/4.

Trận hạn hán chớp nhoáng đó được coi là một trong những đợt hạn hán nghiêm trọng nhất ở Mỹ kể từ những năm 1930, dẫn đến thiệt hại kinh tế hơn 30 tỷ USD.

Mùa hè năm ngoái, Trung Quốc đã phải hứng chịu hạn hán và nắng nóng nghiêm trọng nhất trong 6 thập kỷ, ảnh hưởng đến việc cung cấp điện, thực phẩm và hoạt động sản xuất.

Các nghiên cứu trước đây cho thấy biến đổi khí hậu do con người gây ra đã làm tăng tần suất hạn hán chớp nhoáng ở miền Nam châu Phi và Trung Quốc. Nhưng nghiên cứu phát hiện ra rằng từ năm 1951 đến năm 2014, hạn hán trong khoảng thời gian 2 tuần đến 3 tháng “phát triển nhanh hơn và chuyển từ hạn hán chậm sang hạn hán chớp nhoáng ở quy mô toàn cầu”.

Theo nghiên cứu, hơn 74% khu vực toàn cầu - ngoại trừ Amazon và Tây Phi - đã chứng kiến sự gia tăng cả về tỷ lệ hạn hán chớp nhoáng và tốc độ khởi phát trong khoảng thời gian 64 năm.

Quá trình chuyển sang hạn hán chớp nhoáng đáng chú ý nhất ở Bắc và Đông Á, Australia, châu Âu, sa mạc Sahara và bờ biển phía tây của Nam Mỹ.

“Kết quả cho thấy quá trình chuyển đổi sang hạn hán chớp nhoáng đang diễn ra ổn định và nhanh chóng hơn trong tương lai nóng hơn”, nghiên cứu cho biết.

Justin Sheffield, đồng tác giả của nghiên cứu và là giáo sư tại Đại học Southampton ở Anh, cho biết biến đổi khí hậu đã đẩy nhanh khởi phát hạn hán.

“Khi chúng ta hướng tới tương lai nóng hơn, hạn hán chớp nhoáng đang trở thành điều bình thường mới”, ông Sheffield nói.

TIN CŨ HƠN

"Con mắt" màu xanh kỳ lạ của dòng sông dài 101km

Được biết đến với nhiều tên gọi thú vị như "mắt rồng bí ẩn" hay "con mắt của Trái đất", vẻ đẹp huyền bí ở thượng nguồn sông Cetina khiến bao du khách mê mệt tìm đến

Đăng ngày: 17/09/2025
Bão là gì? Bão hình thành như thế nào và vì sao có bão?

Bão là gì? Bão hình thành như thế nào và vì sao có bão?

Bão hình thành như thế nào? Vì sao lại có bão? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp cho bạn biết đó.

Đăng ngày: 16/09/2025
Sóng thần là gì? Khi nào xảy ra sóng thần?

Sóng thần là gì? Khi nào xảy ra sóng thần?

Sóng thần là một trong những thiên tai có sức tàn phá khủng khiếp nhất của nhân loại.

Đăng ngày: 14/09/2025
Băng tan ở Tây Tạng và mối nguy đối với Việt Nam

Băng tan ở Tây Tạng và mối nguy đối với Việt Nam

Hàng loạt sông băng trên Cao nguyên Tây Tạng đang tan và thực trạng đó có thể gây nên tác động xấu đối với Việt Nam và nhiều nước châu Á khác.

Đăng ngày: 13/09/2025
Lũ ống là gì? Lũ ống thường xảy ra ở đâu, khi nào?

Lũ ống là gì? Lũ ống thường xảy ra ở đâu, khi nào?

Lũ ống là hiện tượng thiên nhiên xảy ra trong mùa mưa và chỉ có ở miền núi, không ít người lầm tưởng rằng lũ ống chính là lũ quét.

Đăng ngày: 11/09/2025
Sự thật phía sau hình ảnh

Sự thật phía sau hình ảnh "dấu vân tay" khổng lồ giữa đại dương mênh mông

Hòn đảo nhỏ đang được nhắc đến có tên là Baljenac hay Bavljenac. Baljenac là "thành viên" của quần đảo Sibenik thuộc vùng biển Adriatic, ngoài khơi bờ biển của đất nước Croatia xinh đẹp.

Đăng ngày: 10/09/2025
Bom thời tiết là gì và sức công phá của nó như thế nào?

Bom thời tiết là gì và sức công phá của nó như thế nào?

Bạn đã từng nghe đến khái niệm “bom thời tiết” và biết được sức công phá của nó lớn đến mức nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Đăng ngày: 10/09/2025
Khoa Học News