Hàng trăm miệng phun thủy nhiệt nhấp nhô dưới đáy biển
Bản đồ dưới nước mới hé lộ những cột tháp cao sừng sững và miệng phun thủy nhiệt nhô lên từ đáy biển trong bóng tối ngoài khơi tây bắc Thái Bình Dương.
Các miệng phun phụt ra nước siêu nóng được hun bởi magma ở sâu trong lòng Trái đất. Cánh đồng miệng phun thủy nhiệt trải dài dọc đáy biển ở mảng Juan de Fuca ở phía tây bắc ven biển bang Washington, trong khu vực mang tên Endeavor Segment.
Những miệng phun thủy nhiệt đủ kích cỡ ở đáy biển ngoài khơi Mỹ. (Ảnh: MBARI).
Nghiên cứu về mạch phun Endeavor bắt đầu vào thập niên 1980. Trước đó, các nhà khoa học nhận dạng 47 miệng phun ở 5 cánh đồng lớn. Nhưng những chuyến thám hiểm gần đây bằng phương tiện tự động dưới nước (AUV) do Viện nghiên cứu thủy cung vịnh Monterey (MBARI) vận hành, hé lộ có hơn 500 miệng phun tập trung ở khu vực dài 14 km và rộng 2 km.
Những miệng phun dưới biển sâu hình thành quanh mạch thủy nhiệt từ chất khoáng tích tụ được đẩy lên bề mặt nhờ chất lỏng nóng tới 400 độ C. Khi chất lỏng nóng gặp nước biển mặn, chất khoáng lắng xuống quanh mạch phun, tạo thành các cột tháp với chiều cao ấn tượng.
Ở Endeavor Segment, hoạt động thủy nhiệt dồi dào và dữ dội đã biến đổi đáy biển trong khoảng 2.300 năm. Những đợt rung chấn mạnh còn khiến khu vực này chao đảo dữ dội hơn, theo kết quả nghiên cứu của nhóm chuyên gia MBARI công bố hôm 14/4 trên tạp chí Geochemistry, Geophysics, Geosystems. Các miệng phun mọc lên từ Endeavor thuộc hàng cao nhất ở ở giữa đại dương. Cột tháp lớn nhất từng được ghi nhận là "Godzilla", vươn cao 45m từ đáy biển nhưng sụp đổ vào năm 1995.
Những cuộc thám hiểm trước đây gặp khó khăn trong việc xác định cấu trúc dưới đáy biển ở độ sâu lớn trong bóng tối của cánh đồng mạch phun. Sóng âm từ tàu trên mặt nước và robot lặn không thể lập bản đồ khu vực với độ phân giải đủ cao để các nhà nghiên cứu đếm từng miệng phun, theo nhà địa chất và núi lửa học David Clague, trưởng nhóm nghiên cứu về Endeavour Segment. Lần này, Clague và cộng sự xem xét kỹ hơn miệng phun bằng D. Allan B, AUV hình ngư lôi màu vàng dài 5 m và có thể lập bản đồ bằng sóng âm nhiều chùm với độ phân giải một mét.
Mẫu AUV này thực hiện 4 khảo sát vào năm 2008 từ phương tiện nghiên cứu Atlantis và 3 khảo sát từ phương tiện nghiên cứu Zephyr năm 2011, cho phép nhà khoa học lập bản đồ khu vực rộng 62km2. Nhóm tác giả nghiên cứu đếm được 572 miệng phun cao hơn 3m, đủ cao để phân biệt với những đặc điểm địa hình khác. Phần lớn miệng phun thấp dưới 8m trong khi nơi cao nhất là là 27m.
Phần lớn miệng phun đều yên tĩnh. Nếu khoáng chất tích tụ che lấp mạch phun, nước siêu nóng dồn tới chỗ nứt khác và miệng phun ngừng phát triển, dù chúng có thể ở nguyên tại chỗ hàng thế kỷ. Chỉ 47 miệng phun ở Endeavor còn hoạt động.
Những con vật kỳ lạ nhất ở Nam Cực
Nam Cực được biết đến là một trong những nơi lạnh nhất và có khí hậu khắc nghiệt nhất của Trái đất.
Loài bạch tuộc kỳ lạ có thể tháo rời...dương vật
Loài bạch tuộc Argonaut thay vì giao phối trực tiếp với nhau, con đực chỉ đơn giản tự cắt bỏ "cánh tay" có chứa tinh trùng và để nó tự bơi lại thụ tinh với trứng của con cái.
Cận cảnh bạch tuộc đốm xanh có nọc độc gấp 50 lần rắn hổ mang
Loại bạch tuộc đốm xanh sống ở khu vực san hô của Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương có nọc độc gấp 50 lần rắn hổ mang.
Liệu cá mập có thể ngửi thấy mùi một giọt máu cách nó 400m?
Cá mập được coi là sát thủ đại dương, một trong những loài vật nguy hiểm nhất trên Trái đất.
Những vùng biển, bãi biển "tử thần", đáng sợ nhất trên thế giới
Danh sách những vùng biển, bãi biển nguy hiểm, đáng sợ nhất thế giới được bình chọn dựa trên yếu tố những tính chất tự nhiên của vùng biển cũng như các loại sinh vật có độc có khả năng tấn công người.
San hô là động vật hay thực vật?
San hô là các sinh vật biển thuộc lớp San hô (Anthozoa) tồn tại dưới dạng các thể polip nhỏ giống hải quỳ, thường sống thành các quần thể gồm nhiều cá thể giống hệt nhau.
