Khám phá cách người Thổ Nhĩ Kỳ di chuyển lăng mộ nặng 1100 tấn

Người Thổ Nhĩ Kỳ đã di dời một lăng mộ đá 541 tuổi nặng 1.100 tấn để nhường chỗ cho hồ chứa của đập thủy điện lớn nhất nước này.

Được xây dựng từ năm 1475 bởi một nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, lăng Zeynel Bey được di chuyển từ vị trí ban đầu ở thị trấn Hasankeyf 12.000 năm tuổi đến một “công viên văn hóa” mới cách đó hơn 1,6km – và cao hơn bề mặt ban đầu 60m.

Việc di chuyển tốn kém này đưa lăng mộ ra khỏi khu vực bị ảnh hưởng bởi một hồ chứa khổng lồ sẽ làm ngập thung lũng sông Tigris khi đập Ilisu đi vào hoạt động.

Mặc dù một số ý kiến phản đối “tái định cư” vì lo ngại lăng mộ cổ sẽ bị thiệt hại, những người ủng hộ lại cho rằng động thái này được thực hiện với mục đích bảo tồn văn hóa.


Lăng Zeynel Bey. (Ảnh: Getty Images).

Lăng mộ này là đại diện tiêu biểu cho kiến trúc Anatolian: hai mái vòm để thông gió, cao hơn 15 m và có đường kính 7,5m. Phần gạch lát phức tạp và vị trí bao quát được sông Tigris khiến nó thành một trong những điểm thu hút khách du lịch nhất trong khu vực.

Các kỹ sư và nhà bảo tồn đã cân nhắc vài lựa chọn, bao gồm việc để lăng mộ bị ngập, hoặc xây dựng một hầm bê tông bao quanh nó – người ta có thể đến đó bằng hệ thống đường hầm dưới nước dài hơn 3km và đường sắt nhẹ.


Quá trình vận chuyển lăng mộ. (Ảnh: Getty Images).

Ngay cả khi Cơ quan Công trình Thủy lợi Nhà nước của Thổ Nhĩ Kỳ (DSI) xác định cho tái định cư và đồng ý chi trả 4,2 triệu đô la, những chướng ngại vẫn còn.

Hàng chục công nhân bắt đầu bằng việc khoan các dầm đỡ ngang trên nền của lăng mộ để dựng một nền móng bê tông mới. Sau đó, hệ thống thủy lực nâng phần nền móng, tháp đá và toàn bộ lên, để xe vận chuyển có thể vào vị trí.


Lăng mộ này là đại diện tiêu biểu cho kiến trúc Anatolian. (Ảnh: Getty Images).

Ahmet Turer, một kỹ sư tham gia giám sát dự án, cho biết: "Như thường lệ, mọi thứ không phải lúc nào cũng thuận lợi như bạn dự định. Chúng tôi đã gặp rất nhiều rắc rối trong ngày di chuyển".

Ngay ở đầu con đường được xây dựng đặc biệt cho việc di dời, máy phát điện hết xăng. Điều này đồng nghĩa với việc hệ thống sự ổn định của cấu trúc trong quá trình vận chuyển đã hoạt động. Một bánh xe còn bị xịt lốp.

Nhưng nhiên liệu nhanh chóng được nạp lại, một hệ thống giám sát dự phòng được lắp đặt và loại bỏ bánh xe bị hỏng.

Được bao quanh bởi quốc kỳ Thổ Nhĩ Kỳ, lăng mộ bắt đầu chầm chậm đi lên. Phải mất hơn ba tiếng rưỡi, nó mới đến được đích. Các kỹ sư đã lắp đặt một hệ thống cách ly cơ bản, có khả năng hấp thụ các cú sốc địa chấn và bảo vệ tháp khỏi các trận động đất trong tương lai.

Công việc khôi phục sẽ tiếp tục tại địa điểm mới. Hài cốt của chủ nhân lăng mộ Zeynel Bey – đã được khai quật từ vài năm trước và được đem đi lưu giữ để tránh trộm cướp – sẽ được chôn cất lại.


Công việc khôi phục sẽ tiếp tục tại địa điểm mới. (Ảnh: Getty Images).

Có 8 công trình lịch sử khác sẽ được di chuyển đến địa điểm mới, gọi là Công viên Văn hóa Hasankeyf. Nhưng Ahmet Turer lo ngại về lần di dời sau: một vài công trình nằm phía bên kia sông Tigris gần như không thể tiếp cận và thời gian có thể quá ngắn.

Một ngày đập Ilisu không hoạt động được tính là mất 1 triệu đô la. Nhiều khả năng hồ chứa sẽ ngập nước trước khi di dời nhiều công trình.

Đập Ilisu gây tranh cãi ngay từ khi nó được đề xuất xây dựng vào năm 1954 và các vấn đề tranh luận ngày càng phức tạp.

Đập Ilisu sẽ tạo ra 2% lượng điện của Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng nó sẽ nhấn chìm hàng chục thị trấn bên bờ sông Tigris, bao gồm cả thị trấn 12.000 năm tuổi Hasankeyf; đe dọa làm trầm trọng hơn tình trạng hạn hán dưới hạ lưu thuộc Iraq và Syria.

TIN CŨ HƠN
Bí ẩn những món ăn trong ngày lễ ma quỷ Halloween

Bí ẩn những món ăn trong ngày lễ ma quỷ Halloween

Cũng như các ngày lễ khác, trong lễ Halloween, người ta thường ăn một số món ăn đặc trưng và mang ý nghĩa đặc biệt cho dịp này.

Đăng ngày: 27/10/2025
Nguồn gốc khoa học của quái vật Halloween

Nguồn gốc khoa học của quái vật Halloween

Người sói, thây ma, hồn ma.... những sinh vật tiêu biểu cho sự đáng sợ của mùa Halloween không phải tự dưng xuất hiện trong các câu chuyện.

Đăng ngày: 26/10/2025
10 sự thật thú vị về núi lửa

10 sự thật thú vị về núi lửa

Núi lửa là một thông điệp cực kỳ nguy hiểm từ thiên nhiên, nó báo hiệu sự phá hủy xuất phát từ sâu trong lòng trái đất.

Đăng ngày: 25/10/2025
Bộ lạc bụng càng to càng quyến rũ ở Ethiopia

Bộ lạc bụng càng to càng quyến rũ ở Ethiopia

Sở hữu vòng hai khổng lồ luôn là niềm mơ ước của mỗi đứa trẻ ở bộ tộc Bodi và người sở hữu chiếc bụng to nhất sẽ được dân làng trọng vọng suốt phần đời còn lại.

Đăng ngày: 24/10/2025
Xoáy nước là gì? Xoáy nước xuất hiện như thế nào?

Xoáy nước là gì? Xoáy nước xuất hiện như thế nào?

Nước sông đang chảy xiết, khi tới trụ cầu thì bị cản, nên phải lùi lại sau. Nhưng phía sau lại là dòng nước đang cuồn cuộn chảy tới, kéo nó chảy theo.

Đăng ngày: 24/10/2025
Bí ẩn bức họa

Bí ẩn bức họa "Bữa tiệc cuối cùng"

Chuyên gia tin học chỉ ra rằng đằng sau bức "Bữa tiệc cuối cùng" còn có hai hình ảnh khác: Hình ảnh Chúa đang chúc phúc lành và hình ảnh một đứa trẻ nhờ hình phản chiếu của bức tranh trong

Đăng ngày: 24/10/2025
Lý giải hiện tượng Mặt Trăng to hơn ở sát đường chân trời

Lý giải hiện tượng Mặt Trăng to hơn ở sát đường chân trời

Ảo ảnh quang học khiến Mặt Trăng trở nên khổng lồ khi ở sát đường chân trời là ảo giác nổi tiếng nhất thế giới mà chưa chuyên gia nào có thể đưa ra giải đáp chính xác.

Đăng ngày: 24/10/2025
Khoa Học News