Mây cầu vồng cực hiếm thắp sáng Vòng Bắc Cực

Bầu trời tối ở Vòng Bắc Cực gần đây tỏa sáng nhiều màu rực rỡ, nhưng hiện tượng này không phải do cực quang gây ra. Thay vào đó, cầu vồng óng ánh được tạo ra bởi những đám mây tinh thể băng nhỏ trôi nổi trong bầu khí quyển cao hơn bình thường.


Những đám mây nhiều màu tỏa sáng trên bầu trời đêm phía trên núi Jökultindur ở Iceland vào ngày 25/1. (Ảnh: Jónína Guðrún Óskarsdóttir).


Mây tầng bình lưu ở vùng cực được chụp tại Phần Lan vào ngày 26/1. (Ảnh: Finn Snaterse).

Theo báo cáo của Spaceweather.com, các đám mây, được gọi là mây tầng bình lưu ở vùng cực (PSC), chỉ hình thành khi tầng bình lưu bên dưới đạt đến nhiệt độ dưới âm 81 độ C. Thông thường, các đám mây không hình thành trong tầng bình lưu vì quá khô, nhưng ở nhiệt độ cực thấp này, "các phân tử nước có khoảng cách rộng bắt đầu kết hợp lại thành các tinh thể băng nhỏ" và hình thành nên các đám mây. Điều này có nghĩa là PSC có thể hình thành cao hơn nhiều so với các đám mây bình thường, từ 15 đến 25km so với mặt đất.

Khi ánh sáng mặt trời chiếu qua những đám mây pha lê này, nó bị tán xạ, tạo ra nhiều bước sóng ánh sáng khác nhau, điều này đã khiến hiện tượng PSC được gọi tên là "đám mây cầu vồng". Do độ cao quá lớn của các đám mây, ánh sáng mặt trời có thể chiếu vào các tinh thể và phân tán phía trên người quan sát ngay cả khi mặt trời ở ngoài đường chân trời, đó là khi những đám mây này xuất hiện sáng nhất.


Mây tầng bình lưu vào ngày 26/1 ở Östersund, Thụy Điển. (Ảnh: Göran Strand).

Theo Spaceweather.com, vào ngày 25/1, điều kiện đóng băng khắc nghiệt ở tầng bình lưu đã tạo điều kiện cho một đợt bùng phát PSC hiếm gặp trên khắp Vòng Bắc Cực, bao gồm Iceland, Na Uy và Phần Lan, Thụy Điển.

Nhiếp ảnh gia nghiệp dư Jónína Guðrún Óskarsdóttir đã chụp được loạt ảnh tuyệt đẹp về những đám mây rực rỡ phía trên đỉnh núi Jökultindur ở Iceland và nhiếp ảnh gia Fredrik Broms cũng chụp một loạt ảnh những ánh sáng đầy màu sắc phía trên Kvaløya gần Tromsø ở Na Uy.


Mây cầu vồng ở Iceland vào ngày 25/1. (Ảnh: Jónína Guðrún Óskarsdóttir).

Có hai loại mây PSC:

  • Loại I được làm từ hỗn hợp tinh thể nước đá và axit nitric, tạo ra màu sắc kém bắt mắt hơn và có thể liên quan đến sự hình thành các lỗ thủng tầng ozone.
  • Loại II gồm các tinh thể băng tinh khiết và tạo ra màu sắc sống động hơn. Những đám mây mới hình thành ở Bắc Cực thuộc loại II.

PSC loại II thường được gọi là mây xà cừ vì màu sắc óng ánh của chúng đôi khi trông giống với vân xà cừ được tạo ra trong vỏ của một số động vật thân mềm. Tuy nhiên, chúng hiếm hơn nhiều so với mây loại I.

Theo Spacewaether.com, các đám mây loại II thường xuất hiện không quá hai hoặc ba lần một năm ở Bắc Cực, thường là trong những tháng mùa đông lạnh. Tuy nhiên, theo NASA, các chuyên gia tin rằng cả hai loại mây PSC có thể xảy ra thường xuyên hơn trong tương lai do biến đổi khí hậu tạo ra thời tiết khắc nghiệt hơn, có thể tác động trực tiếp đến tầng ozone.

Do màu sắc rực rỡ của chúng, mây xà cừ thường bị nhầm lẫn với cực quang ở Bắc Cực. Những hiện tượng phổ biến hơn này xảy ra khi các hạt năng lượng cao phát ra từ mặt trời di chuyển xuống các đường sức từ của từ quyển Trái đất.

TIN CŨ HƠN
Phát hiện hang động chứa đựng một khu rừng nguyên sinh

Phát hiện hang động chứa đựng một khu rừng nguyên sinh

Hang động mới được phát hiện tại Trung Quốc, thể tích lên đến 5 triệu mét khối, được coi là ốc đảo thiên đường.

Đăng ngày: 29/12/2025
Gió mùa hạ là gì?

Gió mùa hạ là gì?

Khí hậu Việt Nam còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các khối khí hoạt động theo mùa với hai mùa gió chính: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.

Đăng ngày: 29/12/2025
Biến lá cây khô thành củi

Biến lá cây khô thành củi

Peter Morrison, 45 tuổi, người Anh, đã có sáng kiến tạo ra loại nhiên liệu xanh mới: dùng lá cây khô làm ra củi.

Đăng ngày: 28/12/2025
Hiệu ứng nhà kính là gì?

Hiệu ứng nhà kính là gì?

Hiệu ứng nhà kính là hiệu ứng làm cho không khí của Trái đất nóng lên do bức xạ sóng ngắn của Mặt trời có thể xuyên qua tầng khí quyển chiếu xuống mặt đất; mặt đất hấp thu nóng lên lại bức xạ sóng dài vào.

Đăng ngày: 28/12/2025
Cây đổ hàng loạt ở Hà Nội, Hải Phòng sau bão Wipha

Cây đổ hàng loạt ở Hà Nội, Hải Phòng sau bão Wipha

Nhiều cây phượng trên các tuyến phố ở Hà Nội và Hải Phòng đồng loạt đổ do ảnh hưởng của bão Wipha, sáng sớm 3/8.

Đăng ngày: 26/12/2025
Ngày Hạ chí là gì?

Ngày Hạ chí là gì?

Ngày hạ chí là một trong 24 tiết khí trong nông lịch. Đây cũng là một trong những thời điểm rất đặc biệt trong năm đánh dấu sự khởi đầu chính thức của mùa hè.

Đăng ngày: 26/12/2025
Bí ẩn hồ Thiên Trì bao quanh toàn núi, không có nguồn nước chảy vào, trữ lượng 2 tỷ tấn

Bí ẩn hồ Thiên Trì bao quanh toàn núi, không có nguồn nước chảy vào, trữ lượng 2 tỷ tấn

Theo các nhà khoa học, bao quanh hồ Thiên Trì là các dãy núi, không có nguồn nước chảy vào nhưng trữ lượng nước lên tới hơn 2 tỷ tấn.

Đăng ngày: 22/12/2025
Khoa Học News