Nghiên cứu DNA để tìm ra chủ nhân sợi dây chuyền thời đồ đá
Nhờ sử dụng phương pháp mới, các nhà khoa học đã trích xuất thành công và xác định chủ nhân của mẫu DNA cổ đại tìm thấy trên một mặt dây chuyền thời đồ đá được làm từ răng nanh của nai sừng tấm.
Minh họa về mặt dây chuyền, được tìm thấy tại Hang Denisova ở miền nam Siberia, Nga. (Ảnh: Reuters).
Theo bài báo được công bố trên tạp chí khoa học Nature ngày 3/5, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy sợi dây chuyền có niên đại 19.000 tới 25.000 năm trước này tại hang Denisova ở vùng Altai, Nga. Người làm ra mặt dây chuyền này đã đục một lỗ trên răng để cho phép luồn dây đeo. Chiếc răng cũng có thể là một phần của các đồ trang sức khác như băng đô hoặc vòng đeo tay.
Hang động này là một địa điểm khảo cổ học quan trọng do nó từ lâu đã là nơi sinh sống của các loài người đã tuyệt chủng bao gồm Denisovan, Neanderthal. Ngoài ra, nơi này cũng là nơi sinh sống của loài người hiện đại – Homo Sapiens - vào những thời điểm khác nhau. Trong những năm qua, hang Denisova đã mang lại nhiều phát hiện khảo cổ đáng chú ý, trong đó bao gồm những vật dụng đầu tiên được khai quật của người Denisovan cùng nhiều công cụ và đồ tạo tác khác.
Việc khám phá được những đồ vật từng được sử dụng làm công cụ hoặc trang sức cá nhân như chiếc vòng này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các nhà khoa học tìm hiểu về hành vi của con người trong quá khứ.
Theo Guardian trích dẫn chia sẻ của nhà sinh vật học phân tử Elena Essel thuộc Viện Max Planck về Nhân chủng học Tiến hóa ở Đức – tác giả chính của nghiên cứu này, “những đồ vật được tạo ra từ quá khứ lâu về trước cực kỳ hấp dẫn do chúng cho phép chúng ta mở một cánh cửa nhỏ để du hành ngược trở lại và xem qua cuộc sống của những người này”.
Bà Essel chia sẻ khi cầm một món đồ tạo tác như vậy trên tay, bà cảm thấy như "được đi ngược thời gian, tưởng tượng về bàn tay con người đã tạo ra và sử dụng nó hàng nghìn năm trước". Khi nhìn vào sợi dây chuyền độc đáo này, bà cho biết có hàng loạt câu hỏi xuất hiện trong đầu mình.
“Ai là người đã làm ra nó? Công cụ này được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ mẹ sang con gái hay từ cha sang con trai? Việc chúng ta có thể bắt đầu giải quyết những câu hỏi này bằng cách sử dụng các công cụ di truyền vẫn là điều hoàn toàn khó tin đối với tôi”, bà Essel nói.
Hình ảnh về sợi dây chuyền làm từ răng nai sừng tấm. (Ảnh: Nature).
Để tìm được lời giải đáp cho những câu hỏi trên, các nhà nghiên cứu, dẫn đầu bởi bà Essel, đã sử dụng găng tay và khẩu trang khi khai quật và xử lý sợi dây chuyền để tránh nhiễm DNA của người hiện đại.
Sau đó, họ sử dụng một phương pháp không phá hủy nhằm cô lập DNA có trong tế bào da, mồ hôi hoặc các chất dịch cơ thể khác được hấp thụ bởi một số loại vật liệu xốp như xương, răng và ngà. Về cơ bản, phương pháp này hoạt động giống như một chiếc máy giặt khi sợi dây chuyền được ngâm trong chất lỏng có tác dụng giải phóng DNA khỏi nó giống như máy giặt loại bỏ vết bẩn khỏi quần áo.
Kết quả cho thấy DNA trên chiếc vòng cổ này thuộc về một người phụ nữ thời kỳ đồ đá có quan hệ họ hàng gần với một nhóm người săn bắt hái lượm được biết là đã sống tại một phần của Siberia, phía đông của Hang Denisovan.
Điều này cũng biến chiếc dây chuyền trở thành đồ tạo tác thời tiền sử đầu tiên được liên kết bằng điều tra di truyền với một người cụ thể. Tuy nhiên, nghiên cứu này không thể chỉ ra người phụ nữ này đã làm ra mặt dây chuyền này hay chỉ đơn giản là người sử dụng nó.
Dù vậy, khi nhận định về nghiên cứu này, bà Marie Soressi, nhà khảo cổ học cấp cao của Đại học Leiden cho biết nó đã “mở ra những cơ hội to lớn để tái tạo tốt hơn vai trò của các cá nhân trong quá khứ theo giới tính và tổ tiên của họ”.
Bằng cách liên kết các đồ vật với những người cụ thể, kỹ thuật này có thể làm sáng tỏ vai trò xã hội thời tiền sử và sự phân công lao động giữa hai giới, hoặc làm rõ liệu một đồ vật có phải do giống loài của chúng ta tạo ra hay không.
Kỳ lạ chiếc tủ lạnh hoành tráng thời cổ đại
Chắc hẳn nhiều người cho rằng tủ lạnh là thành tựu khoa học của thế kỷ 20. Ít người biết rằng tủ lạnh đã có từ thời cổ đại, từ năm 400 trước Công nguyên.
Đây là những cây mà NASA khuyên bạn nên trồng trong nhà
Bạn mới mua nhà nhưng không biết phải trang trí như thế nào? Hãy nghĩ ngay tới việc trồng cây cảnh, vừa "mát mắt" như các cụ nhà ta vẫn khen, lại vừa giúp phủ xanh Trái Đất này, dù chỉ là một phần bé nhỏ.
Món đồ cổ duy nhất trên thế giới không thể làm giả hay phục chế, độ linh diệu sánh ngang "thượng thần"
'Di vật mồ côi' không thể làm giả, công nghệ hiện đại cũng khó phục chế, đến nay vẫn chưa ai có thể hiểu được bí ẩn mô hình kết cấu của nó.
Khủng long làm "chuyện ấy" như thế nào?
Loài vật này có trọng lượng lên tới hàng chục tấn, dài hàng chục mét. Với kích thước lớn như vậy, chúng sẽ làm "chuyện ấy" như thế nào?
Mộ cổ cháu gái Hoàng hậu Trung Hoa và bí ẩn 4 chữ "người mở sẽ chết" trên nắp quan tài
Tây An được xem là một trong những nơi lưu giữ cổ vật nổi tiếng của Trung Quốc qua nhiều triều đại.
Kim tự tháp Ai Cập được xây dựng như thế nào?
Người Aztec, người Maya và người Ai Cập cổ thuộc ba nền văn minh rất khác nhau nhưng lại cùng chung một biểu tượng: các kim tự tháp. Tuy nhiên, trong ba nền văn minh cổ đại này, những chuẩn mực về thiết kế kim tự tháp do người Ai Cập đặt ra được phần lớn mọi người công nhận là kiểu kim tự t
